Dagblaðið Vísir - DV - 22.08.2014, Blaðsíða 39

Helgarblað 22.–25. ágúst 2014 Neytendur 39
Áratug að safna fyrir útborgun
n Erfitt að hætta að leigja og kaupa fyrsta húsnæði n Þarft að eiga margar milljónir n Viðbótarlífeyrissparnaður Leiðréttingarinnar dugar skammt
Óraunhæft markmið
Fjölskyldan í dæmi DV þyrfti
að leggja fyrir þann litla
pening sem hún á aflögu í tíu
ár til að safna fyrir útborgun
vegna kaupa á fyrstu íbúð.
Mynd Sigtryggur Ari JohAnnSSon
Þ
egar í frumvörpum rík-
isstjórnarinnar um leið-
réttingar á höfuðstól
húsnæðislána og séreigna-
sparnað kemur fram að heimilt
verði á næstu fimm árum að nýta
viðbótarlífeyrissparnað skattfrjálst
til húsnæðiskaupa. Þó skiptar skoð-
anir séu á þessu úrræði þá er rétt að
íhuga það nánar. Heimild hjóna og
einstaklinga sem uppfylla skilyrði
til samsköttunar samkvæmt tekju-
skattslögum takmarkast við allt að
4 prósenta framlag launþega eða
500 þúsund krónur og allt að 2 pró-
senta framlag launagreiðanda, eða
250 þúsund krónur af iðgjaldsstofni
eða að hámarki samanlagt 750 þús-
und krónur á almanaksári. Hjón og
einstaklingar, sem uppfylla skilyrði
samsköttunar, geta skipt fjárhæð-
inni á milli sín að eigin vali. Samtals
geta þessir aðilar safnað 2.250.000
krónum til útborgunar í íbúðar-
húsnæði. Sparnaður hjóna og sam-
búðarfólks vegna ársins 2014 getur
að hámarki orðið 375 þúsund krón-
ur. 750 þúsund krónur á árinu 2015,
750 þúsund krónur á árinu 2016 og
375 þúsund krónur á árinu 2017.
Skilyrði er að inneign verði nýtt til
kaupa á íbúðarhúsnæði til eigin
nota og að rétthafi sé ekki eigandi
íbúðarhúsnæðis á þeim tíma sem
heimildin er nýtt. Hafa ber í huga
að til að fullnýta sér þetta úrræði er
miðað við að tekjur á heimili hjóna
eða samskattaðra séu 1.040.000 á
mánuði. Einstaklingur getur sam-
tals safnað 1.500.000 króna til út-
borgunar í húsnæði. Til að fullnýta
sér þetta úrræði þarf viðkomandi
að vera með 700 þúsund krónur í
tekjur á mánuði.
Mynd Sigtryggur Ari
E
n hvernig lítur dæmið út fyr-
ir hjón eða sambúðaraðila
sem ná að fullnýta sér úr-
ræði ríkisstjórnarinnar um
nýtingu viðbótarlífeyrissparnaðar
til húsnæðiskaupa? DV setti upp
dæmi um þessi hjón, með barn
og einn bíl, í greiðslumatsreikni-
vél Íslandsbanka. Hjónin eru með
samtals 1.040.000 krónur í tekj-
ur, eða um 620 þúsund í útborg-
uð laun á mánuði. Hversu langt
myndi það duga þeim í að eignast
fyrstu fasteign miðað við núver-
andi ástand? Þau næðu að safna
sér, miðað við fullkomnar að-
stæður, 2.250.000 krónum í sam-
einingu á tímabilinu. Samkvæmt
reiknivélinni er áætluð greiðslu-
geta þeirra 218 þúsund krón-
ur rúmar á mánuði. Ef þau ættu
engan sparnað nema það sem
þau söfnuðu sér upp í útborgun-
ina með úrræðum ríkisstjórnar-
innar dugar það þeim til að fá að
hámarki 9 milljónir að láni, burt-
séð frá tegund lána, og gætu þau
keypt sér eign á 11,25 milljón-
ir króna að hámarki. Það myndi
duga skammt.
N
eytendasamtökin reka sér-
staka leigjendaaðstoð fyrir
leigjendur íbúðarhúsnæð-
is samkvæmt samningi við
velferðarráðuneytið. Hildigunnur
Hafsteinsdóttir, lögfræðingur hjá
samtökunum, segir aðspurð um
ástandið á húsnæðismarkaði að
vanþróaður leigumarkaður hér á
landi sé í raun vandamálið. Í lönd-
um sem við berum okkur gjarn-
an saman við sé leigumarkaður í
mun fastari skorðum og leiga ör-
uggur búsetukostur. Erlendis búi
fólk í öruggu leiguhúsnæði, jafnvel
um alla ævi. Hér hafi verið einblínt
á séreignarstefnuna og leiga nán-
ast neyðarúrræði ákveðinna hópa.
„[Það] verður aldrei þannig að allir
kaupi fasteignir, og á heilbrigðum
langtímaleigumarkaði ætti leiga
líka að vera góður valkostur enda
getur leiga haft ýmsa kosti umfram
það að eiga eign [...] Hér á landi
er leiga hins vegar ekki valkostur
– séreignarstefnan er enn við fullt
lýði og leiga bara neyðarúrræði
eða millibilsástand. Það er að okk-
ar mati eitthvað sem þarf að breyta
þannig að fólk hafi raunhæft val um
búsetukosti.“ Hún segir að það sé
vissulega eitthvað sem stjórnvöld
geti gert til að stefna að því mark-
miði. „Þetta virðist markmið sem
allir eru sammála um, þó ekki hafi
mikið gerst.“ Nefnir Hildigunnur
sem dæmi að styðja þurfi með ein-
hverjum hætti við starfsemi leigu-
félaga en jafnframt tryggja öruggt
eftirlit með þeim. Stórauka þarf eft-
irlit með leyfislausri útleigu íbúða
til ferðamanna. Ef tekið yrði harðar
á þeim málum myndi það stuðla að
innspýtingu fasteigna á leigumark-
að, þar sem mikill skortur stuðli að
því að halda verðinu uppi.
Vanþróaður leigu-
markaður vandamálið
Verður aldrei þannig að allir kaupi fasteign
hildigunnur hafsteinsdóttir Gera
þarf vanþróaðan leigumarkað á Íslandi að
raunhæfum kosti.
Leiðréttingin og fyrstu kaup
Hjón þurfa tekjur yfir milljón á mánuði til að fullnýta sér úrræðið
Úrræðið eitt og
sér dugar skammt