Dagblaðið Vísir - DV - 04.07.2014, Blaðsíða 16

Helgarblað 4.–7. júlí 201416 Fréttir
H
ann kom inn í bílinn við
Leifsstöð og bað mig um
að keyra sig á gistiheimili í
Keflavík. Á leiðinni dró hann
upp greiðslukvittun fyr-
ir gistingunni og mér krossbrá þegar
ég sá upphæðina. Þessi maður þurfti
að borga 115 þúsund krónur fyrir
gistingu í eina nótt á einhverju litlu
gistiheimili í Keflavík,“ segir leigubíl-
stjóri í samtali við DV, en umrætt atvik
átti sér stað í byrjun júní. „Ég tók því
miður ekki mynd af þessari kvittun, en
hann spurði mig hvort þetta væri eðli-
leg upphæð fyrir gistingu í eina nótt.
Auðvitað lét ég hann vita að þetta væri
alveg fáránlegt, en hann fór samt sem
áður inn og þar tók einhver kona á
móti honum sem þurfti að færa drasl
frá innganginum svo hann kæmist
inn,“ segir leigubílstjórinn, sem vill
ekki láta nafn síns getið.
Í úttekt DV um ferðaþjónustu á Ís-
landi er fjallað um gullæðið í íslenskri
ferðaþjónustu sem birtist í ýmsum –
misskrautlegum – myndum. Land-
eigendur loka náttúruperlum, hót-
el dreifa sér hraðar en hlaðkollur
og fasteignaeigendur ganga úr hús-
um sínum. Í verslunum við Lauga-
veg eru ekkert nema lundabangsar,
ferðaþjónustufyrirtæki selja aðgang
að norðurljósunum og listinn heldur
áfram.
Þreföldun frá áramótum
Ferðamannastraumur til Íslands
þyngist óðfluga. Frá árinu 2000 hef-
ur hann þrefaldast; ferðamenn voru
303 þúsund árið 2000 og 807 þús-
und í fyrra. Í ár er svo búist við því
að milljónarmúrinn verði brotinn.
Samkvæmt skýrslu Ferðamálastofu
sem gefin var út í apríl á þessu ári, og
byggir meðal annars á tölum Hagstof-
unnar, bar þessi fjölgun uppi hagvöxt
síðasta árs, sem mældist að raungildi
3,3 prósent. Hlutfall tekna af erlend-
um ferðamönnum var 15,4 prósent
af vergri landsframleiðslu á árinu
2013 og hefur sú prósenta vaxið um
helming frá 2009. Nú er svo komið að
ferðaþjónustan aflar meiri gjaldeyris-
tekna en sjávarútvegurinn og álfram-
leiðslan.
Þessi aukning hefur gerbreytt nær
allri þjónustustarfsemi hér á landi.
Segja má að sannkallað gullæði hafi
runnið á landsmenn, sem margir
reyna eftir föngum að beisla straum-
inn og búa til gróða. Eðli málsins sam-
kvæmt hefur löggjafinn átt í fullu fangi
með að halda í við þróunina og miðar
lagaumhverfi greinarinnar að mörgu
leyti við allt annan veruleika en þann
sem blasir við. Nú hefur Ferðamála-
stofa unnið ítarlega skýrslu um reglu-
verkið, en í henni kemur fram að
pottur sé víða mölbrotinn. Á meðan
hann er soðinn saman er stuð í villta
vestrinu.
Gisting
Það er kunnara en frá þurfi að segja
að hótelum hefur fjölgað umtalsvert
á Íslandi. Árið 2013 voru í boði 11.050
herbergi á 340 hótelum og gistiheim-
ilum á landinu þegar mest var, þar
af voru 36,2 prósent á höfuðborgar-
svæðinu. Þrátt fyrir hina öru fjölgun
– árið 2012 voru herbergin rúmlega
10.000 – jókst herbergjanýting jafn-
framt á milli áranna. Búist er við að
fjöldi hótelberbergja muni aukast um
50 prósent á næstu árum en kostnað-
ur við byggingu þeirra gæti numið um
50 milljörðum.
Þessar tölur segja þó fráleitt alla
söguna. Fjölmargir íbúðareigendur
horfa girndaraugum á þessa stækk-
andi köku og vilja sneið. Þúsundir
íbúða standa ferðamönnum til boða
yfir sumartímann, en á slíkum við-
skiptum geta íbúðareigendur grætt
væna fúlgu – sérstaklega ef þeir standa
utan skattkerfisins. Það virðist einmitt
vera sú leið sem margir fara. Því til
sannindamerkis má nefna að slík
starfsemi, sem kallast einkagisting, er
leyfisskyld en samkvæmt upplýsing-
um frá Ferðamálastofu hafa aðeins
tæplega 200 aðilar slíkt leyfi. Það er
ekki nema brot af því húsnæði sem í
boði er og finna má á netinu, einkum
á síðunni airbnb.is, en einnig víðar.
Af þessu hefur lögreglan og skatta-
yfirvöld nokkrar áhyggjur en sam-
kvæmt öruggum heimildum DV hefur
lögreglan gert rassíu víða í Reykjavík
vegna þessa. En hver er ástæða þess
að margir ákveða að sveigja af leið
laganna? „Maður þarf að fara í gegn-
um stjórnsýslufrumskóg til að fá leyfi,“
segir maður sem leigir út íbúð sína í
miðbæ Reykjavíkur en vill ekki láta
nafns síns getið og heldur áfram: „Því
nennir enginn. Það eru svo ótrúlega
margir í þessu, lögreglan myndi ekki
vita hvar hún ætti að byrja.“
Skattsvik einskorðast þó ekki
við þennan anga gistiþjónustunn-
ar. Í skýrslu sem Rannsóknarstofn-
Gullæði runnið á Íslendinga
n Ferðaþjónustan eins og villta vestrið n Skattsvik í gistiþjónustu n Einkabílar leigðir út ótryggðir n Ferðaskrifstofur sleppa gjaldtökustöðum
Áslaug Karen Jóhannsdóttir, Baldur
Eiríksson og Rögnvaldur Már Helgason
aslaug@dv.is / baldure@dv.is / rognvaldur@dv.is
Vetrarheimsóknum
fjölgar mjög hratt
Síðustu þrjú ár hefur aukn-
ing ferðamanna verið hlutfalls-
lega meiri að vetri til en að vori,
sumri og hausti. Fjöldamet voru
slegin í öllum mánuðum ársins
2012 og 2013 í samanburði við
sömu mánuði árin á undan.
Sömu sögu er að segja um árið í
ár, allir mánuðir sem liðnir eru
slá út sömu mánuði síðasta árs.
Ferðamenn frá einstökum
markaðssvæðum dreifðust nokkuð ólíkt yfir árið 2013. Þannig voru ferða-
menn frá Mið- og Suður-Evrópu áberandi yfir sumarmánuðina á meðan
Norðurlandabúar, Norður-Ameríkanar og ferðamenn frá löndum sem
flokkast undir annað dreifðust talsvert jafnar yfir árið. Bretar skera sig
hins vegar úr en helmingur þeirra koma yfir vetrarmánuðina.
„Við skulum
bara játa
það, einhverjir
eru með dollara í
augunum
Viktor Þórisson Viktor rekur síðuna Car-
Renters þar sem hægt er að auglýsa bílinn
sinn til leigu.