Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1957, Síða 12

10*
Búnaðarskýrslur 1954
jafnt kostnaðarliðir sem tekjuliðir. Þetta stafar eflaust af því, að skattanefndirnar
telja það skyldu sína að minna framteljendur á tekjur þeirra, en þeir eru sjálfir
látnir um að gæta þess að telja fram það, sem til kostnaðar og frádráttar kemur.
Yerður nokkru fyllri grein gerð fyrir þessu síðar.
Hagstofan liefur lagt talsvert mikla vinnu í að endurskoða búnaðarskýrslur
skattanefnda. Allmargar skýrslur hafa verið endursendar, til þess að þær yrðu
endurbættar lieima fyrir, aðrar liafa verið bornar saman við skattaframtöl, er
Ríkisskattanefnd hefur lánað til athugunar. Einstaka skýrslur liafa verið gerðar
upp að nýju eftir skattaframtölunum, en á nokkuð margar liefur verið bætt upp-
lýsingum um einstök atriði eða leiðrétt það, sem skakkt hefur verið fært. Þær
skýrslur eru þó fleiri, sem ekki hefur þótt ástæða til að bera saman við skattafram-
töl eða endurskoða á annan hátt.
Skattanefndir taka þá eina á búnaðarskýrslu, er telja fram búfé eða jarðar-
gróða. Því koma ekki á skýrslu margir, sem vinna við landbúnað, og eigi heldur
roskið fólk, sem lifir á eignum eða ellilaunum, þó að það sé í skjóli bænda (for-
eldrar, gömul vinnuhjú o. s. frv.). Koma því eigi fram allar launatekjur þeirra,
er að landbúnaði vinna, og eigi heldur allar eignir eða eignatekjur þeirra, er
haft hafa þó allt framfæri sitt af landbúnaði. Þetta er vitanlega mikil vöntun
í skýrslurnar, en við því er ekki hægt að gera, nema skýrslugerðinni í heild sé breytt.
Það orkar og mjög tvímælis, livar mörkin ætti að setja milli þeirra, er taka ber á
búnaðarskýrslu, og hinna, er eigi skal taka, ef önnur regla er höfð en sú, er fylgt
hefur verið, en hún hefur þann mikla kost að vera auðveld í framkvæmd, þó að
vísu verði eldki sagt, að allir fylgi henni algerlega á sama liátt. Eftir þá endurskoðun,
sem á skýrslunum hefur verið gerð, er þó óhætt að fullyrða, að ekki munar miklu
milli einstakra sveitarfélaga á því, eftir hvaða reglu framteljendur hafa verið
teknir á búnaðarskýrslu.
2. Framteljendur til búnaðarskýrslna 1952—54.
Possessors of livestock, producers of agricultural products 1952—54.
Tafla I (bls. 2—3) sýnir íbúatölu landsins 1954, tölu bænda, ábúðarhundruð
jarða og tölu framteljenda.
íbúatala landsins er samkvæmt allsherjarspjaldskrá Hagstofunnar, sem
gerð er upp hvert ár miðað við 1. desember. Yið skiptingu íbúa í sýslum milli sveita
og kauptúna eru þéttbýlishverfi með 300 íbúa og fleiri talin kauptún, en öll önnur
mannabyggð talin sveitir. í sveitum er því eðlilega talið allmargt fólk, sem lifir á
öðru en landbúnaði, en liins vegar lifir nokkuð af fólki í kauptúnum og kaupstöðum
á landbúnaði. Samkvæmt aðalmanntali 1. des. 1950 töldust 28 695 lifa á land-
búnaði aðallega, eða 19,9% af landsbúum, en þeim, er á landbúnaði lifa, hefur
eflaust eitthvað fækkað síðan.
Þrátt fyrir vafalausa fækkun þeirra, er á landbúnaði lifa, eru þó fleiri bændur
teknir á búnaðarskýrslu 1954 en 1951, þ. e. 6 517 á móti 6 460. Hefur þó í aðal-
atriðum verið farið eins að við talningu bænda bæði árin. Tala bænda í ein-
stökum sýslum 1951 og 1954 sést af eftirfarandi samanburði:
1951 1954
Gullbríngu- og Kjósarsýsla ........................ 369 345
Borgarfjarðarsýsla ................................ 236 250
Mýrasýsla ......................................... 223 221
Snæfellsnessýsla .................................. 255 262