Hagskýrslur um landbúnað - 01.01.1957, Síða 59

Búnaðarskýrslur 1954
57*
bárust 1953 og 1954, fyrr en á næsta ári. Yar þá tekin upp sú regla, að afgreiða
þau lán ein á árinu, er að fullu voru undirbúin af láutakanda fyrir tilskilinn dag
(árið 1954: 10. des.) — hin biðu fram á komandi ár. Þessir erfiðleikar ná aðallega
til áætlunarinnar um fjárfestingu í peningshúsum, því að treysta má því, að tekin
hafi verið lán úr Byggingarsjóði til byggingar allra nýrra íbúðarhúsa, er bændur
hafa reist. Þar er því aðalvandinn sá, að áætla, hvað byggingar þær, sem lánað
hefur verið út á, hafa kostað. Hér hefur þeirri reglu verið fylgt, að áætla lánveit-
inguna 2/5 kosnaðarverðs livers húss að meðaltali, en verið getur, að áætlunin verði
við það of lág, því að lánvcitingin mátti aldrei fara yfir visst liámark, 60 þús. kr.
Hér fylgja ydirlit yfir lánveitingar úr Byggingarsjóði (9. yfirlit) og
Ræktunarsjóði (10. yfirlit).
Áætlunin um fjárfestingu í raflínum, rafstöðvum og rafvéluin 1952—54
er gerð eftir upplýsingum frá skrifstofu raforkumálastjóra. Það skal fram tekið,
að talinn er allur kostnaður, bæði kostnaður bænda og annarra aðila (ríkisrafveitna,
héraðsrafveitna) að því er varðar rafvæðingu sveitabæja.
Reynt hefur verið að afla sem fyllstra heimilda um vélvæðingu land-
búnaðarins 1952—54, en þær heimildir eru í molum og talsvert varasamar. —
Innflutningur verðmestu landbúnaðarvéla liefur verið þessi, talinn í stk.:
1952 1953 1954
Beltisdráttarvélar........................................ 5 6 16
Hjóladráttarvélar (heimilisdráttarvélar) ............... 500 195 483
Dráttarvélarplógar....................................... 72 52 72
Dráttarvélarherfi ....................................... 56 41 81
Rakstrar-, snúnings- og múgavélar...................... 52 29 78
Jeppar .................................................. 31 89 213
Jeppasláttuvélar.......................................... - 50 40
Skurðgröfur.................................... - 5
Þessi upptalning er hvergi nærri tæmandi, og eru mörg nokkuð dýr innflutt
tæki ekki talin hér, auk þess sem allmargt af dýrum tækjum er srníðað eða sett
saman innanlands, og má þar t. d. nefna súgþurrkunartæki og vagna við heimilis-
dráttarvélar. Hins vegar fer dálítið af innflutta vélakostinum, sem talið er land-
búnaðinum, til annars, svo sem beltisdráttarvélar, sem fara sumar til vegagerðar,
skurðgröfur og jeppar.
Þó að allmiklar lieimildir séu til um það, í liverju fjárfesting í vélum og tækjum
til landbúnaðarins er fólgin, er mjög örðugt að reikna liana til verðs í hendur
eigenda. Vegna heimildaskorts um það, hvað orðið hefur um hvert eitt tæki, er
það einnig oft óvíst, hvað af þeim á að koma (og hefur raunvcrulega komið) á
búnaðarskýrslu. Þannig verður talsvert af stærstu og verðmestu tækjunum eign
búnaðarfélaga og annarra aðila, er vinna í þágu landbúnaðarins, en eignir slíkra
aðila eru ekki með I þessuin skýrslum, og á þá heldur ekki að telja þær hér með
fjárfestingu í tækjum. — Þá þarf einnig, þegar fjárfesting í vélum og tækjum er
áætluð, að taka tillit til viðlialds á vélakosti landbúnaðarins. Á síðari árum hefur
mjög mikið verið tekið úr notkun af eldri véla- og verkfærakosti landbúnaðarins
og ný tæki komið þar í staðinn, og er þá mikið vandamál að ákveða, hvað sé ný
fjárfesting og hvað viðhald. Það eru einkum hestaverkfæri til jarðyrkju og hey-
skapar, sem almennt hefur verið hætt að nota á síðustu árum. Sumt af þeim var
að vísu keypt fyrir síðasta stríð fyrir lágt verð, en þó verulegur hluti þeirra fyrstu
árin eftir stríðið, áður en menn höfðu áttað sig á því til fulls, hvílík umskipti voru
í vændum í þessu efni. — Hafa þurfti hliðsjón af öllu þessu við áætlun talna þeirra
um fjárfestingu í landbúnaðarvélum, sem eru í töflum XXI—XXIII.
h