Hagskýrslur um iðnað - 01.01.1953, Side 19

Iðnaðarskýrslur 1950
15*
að ná inn skýrslum frá öllum hraðfrystihúsum, sem eitthvað kveður að, þá var
lögð minni áherzla á innköllun skýrslna frá þeim en öðrum fyrirtækjum yfirleitt.
Sama gilti um síldarsöltunarstöðvar og sláturhús, enda eru þetta sérstæðir þættir
iðnaðarins, sem oft eru hafðir með sjávarútvegi eða landbúnaði í skýrslugerð.
Vafalaust hefði það kostað ærna fyrirhöfn og tekið talsvert lengri tíma að full-
gera þessar skýrslur, ef jafnmikil áherzla hefði verið lögð á þessa þætti iðnaðarins
og aðra. Allmikið vantar af skýrslum um slátrun, en skýrslum um þá starfsemi
hefur líka verið safnað af öðrum aðilum. Lítið fékkst af skýrslum um síldarsöltun,
og hefur henni því verið sleppt í iðnaðarskýrslunum.
Ástæðan fyrir liinu lága skilahlutfalli í drykkjarvöruiðnaðinum er sú, að
langstærsta fyrirtækið í greininni, ölgerðin Egill Skallagrímsson, synjaði skýrslu-
gjöf. Skilahlutfall drykkjarvöruiðnaðarins hefði átt að geta orðið 100% eða því
sem næst, en vegna afstöðu nefnds fyrirtækis er þessi grein með langlægsta skila-
hlutfallið.
Skilahlutfallið er hærra í Reykjavík en utan Reykjavíkur, eða 87,1% á móti
73,9% utan Reykjavíkur. Hluti af skýrslunum var ófullkominn, þannig að þær
náðu aðeins til hluta af því, sem til var ætlazt, og vísast í því sambandi tU töflu
nr. 4 í töfludeildinni og skýringa með henni.
Munurinn á 3. og 5. dálki í 1. yfirliti stafar af því, að sum fyrirtæki hafa bland-
aða framleiðslu og sumt af vinnuvikunum í 3. dálki er frá fyrirtækjum, sem teljast
ekki iðnaðarfyrirtæki, heldur útgerðar- og verzlunarfyrirtæki eða annað (sjá nánar
skýringar við töflur nr. 3 og 4).
Tryggðar vinnuvikur
Ar alls
1941 .................................... 232 423
1942 ................................... 247 459
1943 .................................... 270 823
1944 .................................... 288 602
1945 .................................... 318 754
Tryggöar vinnuvikur
Ár ails
1946 .................................. 365 320
1947 .................................. 398 632
1948 .................................. 416 619
1949 .................................. 435 398
1950 .................................. 463 214
Tryggðar vinnuvikur verkafólks í iðnaði hafa næstum því alveg tvö-
faldazt síðustu 10 árin. Árið 1941 voru þær 232 423, en 1950 463 214. Má
ætla, að mannahald yfirleitt hafi vaxið að sama skapi og tryggðar vinnuvikur,
því að langmestur lxluti þess fólks, sem vinnur að iðnaðarstörfum, mun vera tryggð-
ur (sbr. skýringar við töflu nr. 3). Erfitt mun hins vegar að fullyrða nokkuð um
það, hvort vöxtur framleiðsluverðmætisins og einstakra þátta þess hafi verið
nokkuð svipaður, en tölur um útflutning fiskiðnaðarafurða (t. d. freðfisks) benda
ótvírætt í þá átt, að svo hafi verið. í töflu nr. 3 eru tölur um tryggðar vinnuvikur
1947—1950 eftir undirgreinum, en í 2. yfirliti hér á eftir eru sýndar breytingarnar
á tölu vinnuvikna eftir aðalgreinum þessi 4 ár.
Aukningin hefur orðið tiltölulega mest í nokkrum htlum greinum, einkum
gúmiðnaði (hjólbarðaviðgerðir, gúmskógerð o. fl.) 78%, pappírsiðnaði (pappa-
kassagerð, pappírspokagerð o. fl.) 70% og í „öðrum iðnaði“ (einkum silfursmíði
og plastiðnaður) 64%. Einna athyglisverðastur virðist þó vera hinn hraði vöxtur
málmiðnaðarins (vélsmiðjur, blikksmiðjur, málmsteypur, ofnasmiðjur o. fl.) ár
frá ári. Raftækjagerð, skinna- og leðuriðnaður og steiniðnaður alls konar hafa
einnig vaxið allmikið. Miklar sveiflur hafa verið í kemíska iðnaðinum þessi ár sem
endranær (einkum síldar- og fiskmjölsvinnsla og lifrarbræðsla). Athyglisverð er
stöðnunin í trésmíði á verkstæði og bókaiðnaði (prentun, bókband og prent-
myndagerð). Mikill samdráttur hefur orðið í tóbaksiðnaði og drykkjarvöruiðn-
aði (öl- og gosdrykkjagerð).