Dagblaðið Vísir - DV - 25.09.2008, Qupperneq 30

fimmtudagur 25. september 200830 Vesturland
„Tilgátubærinn að Eiríksstöðum
er byggður og hannaður með það að
markmiði að þeir sem hingað koma
upplifi eins raunverulega heimsókn
í víkingabæ og hugsast getur,“ segir
Helga H. Ágústsdóttir, ferða-, mark-
aðs- og menningarfulltrúi Dala-
byggðar. Bærinn, sem smíðaður var
með upprunalegum efnum og áhöld-
um, stendur rétt sunnan Eiríksstaða-
rústanna, bæjar Eiríks rauða, föður
Leifs heppna.
„Það eru reyndar ekki allir á eitt
sáttir um að Eiríkur hafi verið vík-
ingur. Burtséð frá því er markmið
okkar að veita gestunum sem best-
ar upplýsingar og reynslu af heim-
sókninni,“ heldur hún áfram. Ásamt
því að starfa fyrir Dalabyggð er Helga
bóndi að Vatni í Haukadal. Rústir Ei-
ríksstaðabæjarins eru friðlýstar og
voru rannsakaðar árið 1998 í tengsl-
um við landafundaárið 2000.
Upprunalegur byggingarstíll
„Það sem við glímum við hér á Ís-
landi er að það er lítið sem ekkert til
frá þessum tíma, frá því um og fyr-
ir árið 1000. Þessu er öðruvísi farið
í Hvalsey á Grænlandi, þar sem enn
standa rústir af steinhlöðnu klaustri,“
heldur Helga áfram. „Á Orkneyjum
er einnig að finna steinhús frá þess-
um tíma.“
Hér á landi brugðu menn á það
ráð að reisa svokallaðan tilgátubæ.
Sérfræðingar voru fengnir til þess
að vega og meta rústirnar og áætla
bygginguna út frá því sem vitað er
um byggingar á þessum tíma. „Rúst-
in sýndi mönnum stærðina á hús-
inu, hvar stöplar hefðu verið og þess
háttar. Byggingarstíllinn er eins ná-
lægt upprunanum og unnt er. Ef að
er gáð kemur til dæmis í ljós að eng-
inn nagli er í húsinu,“ segir Helga.
Snældusnúður í dyngjunni
Árið 2004 var svokölluð dyngja
rannsökuð í grennd við Eiríksstaða-
rústirnar. Þar fannst hluti af snældu-
snúð, sem renndi stoðum undir þá
kenningu að í dyngjunni hefði verði
stundaður vefnaður. Dyngjan er frá
sama tíma og Eiríksstaðabærinn, frá
lokum tíundu aldar.
„Snældusnúðurinn var ansi mik-
ilvægur fundur. Hérna hefur ekki
fundist mikið af fornmunum, en
snúðurinn staðfesti tilgátur manna,“
segir Helga. Dyngjan hefur verið ríf-
lega fjórir metrar á hvern kant. Áform
eru uppi um að reisa tilgátubyggingu
til þess að gefa sem gleggsta mynd af
útliti hennar.
Ferðaþjónusta og
tómstundabúskapur
Helga, sem sjálf stundar sauð-
fjárbúskap í Haukadal, hallast að
því að meiri áherslu verði að leggja
á ferðaþjónustu sem atvinnugrein.
„Staðan er sú að við hjónin, sem
höldum 400 kindur, höfum alla tíð
stundað fulla vinnu meðfram bú-
skapnum. Núna hefur verið reikn-
að út að sauðfjárbú þurfi að hafa
um 800 kindur að vetri til þess að
geta borið sig. Þessi þróun hefur
gert það að verkum að bóndi sem
heldur tvö til þrjú hundruð kind-
ur má ekki við því að það springi
dráttarvélardekk.“
Þess vegna verði Dalamenn
að líta á ferðaþjónustuna eins og
hvern annan iðnað. „Þetta eru
okkar þorskar.“
Hún segir Bandaríkjamenn
vera forvitna um staðinn, enda
tengist hann landafundum Vín-
lands. „Það er líka gaman að sjá
þann áhuga sem Íslendingar sýna
staðnum.“
sigtryggur@dv.is
„Það sem við glímum
við hér á Íslandi er að
það er lítið sem ekk-
ert til frá þessum tíma,
frá því um og fyrir árið
1000.“
Fyrir ríflega eitt þúsund árum stóð Eiríkur rauði í blóðugum nágrannaerjum í Haukadal.
Eiríkur fór með fjölskyldu sína, Leif Eiríksson þar á meðal, til Grænlands. Þau skildu
eftir sig Eiríksstaði. Þar standa nú friðlýstar rústir og tilgátubær þar sem líf Íslendinga
þess tíma er útskýrt fyrir gestum. Helga H. Ágústsdóttir, ferða-, markaðs-, og menning-
arfulltrúi Dalabyggðar, ræddi við DV.
Á slóðum
Eiríks rauða Í tilgátubænum Helga kveikir upp í eldstæði í tilgátubænum.
Eiríksstaðir bærinn var
reistur með efnum og
áhöldum sem notuð voru fyrir
ríflega eitt þúsund árum.
Eiríksstaðarústir rústirnar eru
friðlýstar. Þær voru rannsakaðar árið
1998. Lítið hefur fundist af fornmunum.