19. júní - 19.06.2007, Blaðsíða 27

Þorbjörg Inga Jónsdóttir
Karlar þurfa að stytta
vinnudaginn
27
Þorbjörg Inga Jónsdóttir lögfræð-
ingur er formaður Kvenréttinda-
félags Íslands. Hún stendur því í
eldlínunni um þessar mundir.
Hvaða mál hafa verið efst á baugi
í félaginu í þinni formannstíð?
„Á þeim tíma sem ég hef verið
formaður hafa margvísleg mál
sem varða jafnrétti kynjanna
komið upp í starfi félagsins.
Innan Kvenréttindafélagsins er
unnið að jafnréttismálum með því
að halda ráðstefnur og málþing
sem halda jafnréttisumræðunni
vakandi, útgáfu 19. júní og taka
þátt í nefndavinnu á vegum
ríksins og ýmsu samstarfi við
stjórnvöld varðandi jafnrétti
kynjanna. Þar að auki leita
einstaklingar gjarnan til okkar í
Kvenréttindafélaginu bæði til að
fá ráðgjöf vegna sinna persónu­
legu mála og til að fá upplýsingar
um jafnréttismál og kvenna­
baráttuna almennt.
Starf félagsins er því mjög
fjölbreytt og margt sem kemur
upp á hverju starfsári. Þau mál
sem ég man helst eftir, og hafa
verið mér hugleiknust, er staða
kvenna í stjórnmálum, möguleik­
ar þeirra í samanburði við karla til
að fá leiðandi stöður innan stjórn­
málaflokkanna og forystusæti á
listum og þar með sæti á þingi, í
ríkisstjórn og í bæjarstjórnum.
Kvenréttindafélagið hefur ávallt
lagt mikla áherslu á þennan þátt,
enda var félagið stofnað ekki síst
til að berjast fyrir kosningarétti
kvenna. Þá hefur kynbundið
ofbeldi verið ofarlega á baugi,
vændi og aðstæður kvenna sem
standa höllum fæti. Við höfum
einnig mikið fjallað um nauðsyn­
lega viðhorfsbreytingu í jafnréttis­
málum, m.a. í tengslum við
launamun kynjanna og mögu­
leika kvenna á vinnumarkaði.“
Hvað finnst þér sjálfri mikilvægast
í kvenréttindabaráttunni um
þessar mundir?
„Það sem mér finnst mikilvægast
er að jafna þann mun sem kynin
búa við á vinnumarkaðinum,
bæði launamun og mismunandi
tækifæri til að fá leiðandi stöður á
vinnumarkaði. Miðað við þær
tölur sem liggja fyrir þá er ekki
hægt að neita því að mun erfiðara
er fyrir konur en karla að komast
í forstjórastöður, að fá sæti í
stjórnum eða með öðrum hætti
aðgang að þeim völdum sem
felast í slíkum stöðum. Ég tel
þetta svo tengjast launamun
kynjanna, eða skýra hann að
hluta til. Þess vegna hef ég í
seinni tíð hallast sífellt meira að
þeirri hugmynd að setja tíma­
bundið kvótareglur til að jafna
kynjahlutföllin og lít á það sem
neyðarrúrræði sem tímabært er
að grípa til því aðrar leiðir hafa
þegar verið reyndar án
ásættanlegs árangurs.
Að auki finnst mér nauðsynlegt
að við tökum aftur upp umræð­
una um vinnutíma á Íslandi sem
mér finnst hafa legið í láginni í
langan tíma. Það er ljóst að þegar
konur vinna fullan vinnudag utan
heimilis og börn eru bæði í skóla­
og tómstundastarfi þá geta karlar
einfaldlega ekki lengur haldið
áfram að vinna þennan íslenska
10­12 stunda vinnudag. Þarna
þarf að klára þróun sem hófst
fyrir alvöru þegar konur streymdu
út á vinnumarkaðinn á árunum
1970­1980, með að standa sam­
eiginlega að styttingu á vinnutíma
karla svo þeir geti tekið á sig
eðlilegan hluta af þeirri ólaunuðu
vinnu sem fylgir hverju heimili.“
Hvað finnst þér hafa áunnist frá
því félagið var stofnað 1907?
„Það hefur auðvitað gífurlega
mikið áunnist síðan félagið var
stofnað. Félagið beitti sér fyrstu
áratugina fyrir að ná lagalegu
jafnrétti á við karla og hefur það
tekist nánast að öllu leyti. Mér
finnst einnig skipta miklu máli
hve mjög lífskjör kvenna hafa
batnað á þessu tímabilið, ekki
síst einstæðra mæðra og kvenna
á vinnumarkaði með ung börn en
það er eitt af stóru baráttumálum
félagsins, þótt auðvitað megi enn
bæta úr á því sviði. Þá hefur á
þessum tíma tekist að ná fram
stórkostlegri viðhorfsbreytingu hjá
almenningi hvað varðar hlutverk
og getu kvenna. Til dæmis ræddu
karlar það í alvöru á Alþingi í
byrjun sl. aldar að konur hefðu
ekki vit til að kjósa. Mér finnst oft
gott að líta aftur í tímann þegar
hlutirnir virðast hreyfast á ósýni­
legum hraða í jafnréttisátt til að
minna mig á að halda áfram í
baráttunni og að það er alltaf
hægt að breyta ef viljinn er fyrir
hendi, líka þótt hægt fari.“
Viðtal: Steingerður Steinarsdóttir