19. júní - 19.06.2007, Blaðsíða 38

Getur verið að í hinu mikla sam-
keppnisþjóðfélagi Bandaríkjun-
um nái konur meiri frama og
betri árangri en í Evrópu þar sem
ríkisreknir leikskólar og fæðingar-
orlof eru staðreynd? Já, það getur
verið. Samkvæmt úttekt News-
week í fyrra er Evrópa langt á eftir
Bandaríkjunum hvað þetta
varðar. Þegar teknar eru veiga-
miklar ákvarðanir sitja konur í
45% áhrifamestu stólum í
Bandaríkjunum en aðeins um
30% þeirra er skipaðar konum í
Evrópu.
Hvað veldur? Ekki er það vegna
þess að konur vinni ekki úti í
Evrópu. Samkvæmt skrám
Evrópubandalagsins eru konur
57% þeirra sem eru á vinnu­
markaði í álfunni en í Banda­
ríkjunum er hlutfallið 65%. Enn
og aftur er munurinn landi frelsis
og tækifæra í vil. En þetta er ekki
neinn verulegur munur og skýrist
af því að víða þar sem kaþólsk trú
ríkir er atvinnuþátttaka kvenna
mun minni en í löndum mót­
mælendatrúarmanna.
Helmingur þeirra sem útskrif­
ast úr háskólum bæði í Banda­
ríkjunum og Evrópu er kvenkyns.
Þótt meirihluti þeirra skili sér út á
vinnumarkaðinn í báðum álfun­
um eiga þær evrópsku erfiðar
uppdráttar en kynsystur þeirra í
Bandaríkjunum. Newsweek
kemst að þeirri niðurstöðu að
konur í Evrópu megi hafa vinnu
en þær megi ekki eiga sér starfs­
frama. Löng fæðingarorlof og
styrkir til handa konum sem
kjósa að vera heima ýti undir það
að konur hverfi af vinnumarkaði
eftir barneignir. Auk þess sé
skattalöggjöfin víða þannig að
afslættir sem séu veittir vegna
Jafnrétti í Evrópu, goðsögn
eða veruleiki?
heimavinnandi foreldris geri það
að verkum að ekki borgi sig að
vinna.
Vinnufélagsfræðingar eru sam­
mála um það að fæðingarorlof og
sá möguleiki að konur geti orðið
ófrískar fæli marga vinnuveitend­
ur frá því að ráða þær og hækka
þær í tign. Víða í Evrópu eru
spurningar um hvort konur hyggi
á barneignir taldar sjálfsagður
hluti af hverju atvinnuviðtali og
það sýnir sig að feðraorlofið
skiptir máli því hér á landi eru
ungir menn spurðir þessarar
spurningar líka. Slíkar spurningar
gætu hreinlega leitt til þess að
bandarískar konur lögsæki við­
komandi atvinnurekanda. Réttar­
kerfi Evrópuþjóða er óhentugra til
slíkra lögsókna þar sem sönn­
unarbyrðin fellur á þann sem
kærir fremur en á sakborninginn.
Í Bandaríkjunum er þessu öfugt
farið í einkamálum. Fæðingarorlof
þar eru oftast ekki lengri en tvær
til þrjár vikur og mikil umræða er
um að konur þar verði að velja
annað hvort fjölskyldu eða
starfsframa.
Útivinnandi en valdalaus
Nú er það ekki svo konur í
Evrópu reyni ekki því þær vinna
úti en störfin sem þær gegna eru
oftast láglaunastörf. Hjúkrunar­
fræðingar, kennarar, leikskóla­
kennarar og fleiri fjölmennar
kvennastéttir tilheyra opinbera
geiranum sem gerir það að
verkum að störfin eru illa launuð,
vanmetin og nánast ómögulegt
að komast til einhverra metorða á
vinnustaðnum. Í flestum ríkjum í
Evrópu er það þannig að mun
fleiri konur vinna í innan stjórn­
sýslunni en karlar. Vestanhafs
eru hlutföllin mun nær því að
vera jöfn en svo undarlega
bregður við að konur ná þar að
vinna sig upp í toppstöður og eru
mun valdameiri en starfssystur
þeirra í Evrópu.
Verkalýðsfélög eru öflug í
Evrópu en tiltölulega fá í Banda­
ríkjunum og mismunandi valda­
mikil. Þessi menningarmunur
ætti að vera Evrópuríkjunum í
hag en virka þveröfugt. Liza
Marklund og Lotte Snickare
koma með áhugaverða skýringu á
þessu í bókinni, Það er staður í
helvíti fyrir konur sem hjálpa ekki
hver annarri.
„Það er áhættusamt að stinga
upp á og vekja athygli á einhverj­
um úr minnihlutahópi og konur
eru í minnihluta í öllum stöðum
sem til komnar eru vegna frama.
Ef manneskju í minnihluta
mistekst fær sá sem mælti með
henni það í hausinn.
Ef karli, sem sé einhverjum úr
meirihlutanum, mistekst er það
ekki nærri eins hættulegt fyrir
þann sem mælti með viðkom­
andi.“
Madeleine Albright ræktaði konur
Í bókinni fjalla þær stöllur líka
mikið um tengslanet karla og
hvernig það haldi aftur af konum
Texti: Steingerður Steinarsdótttir