Fréttablaðið - 13.06.2015, Blaðsíða 20

13. júní 2015 LAUGARDAGURSKOÐUN GUNNAR
FRÉTTABLAÐIÐ Skaftahlíð 24, 105 Reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞRÓUNARSTJÓRI: Tinni Sveinsson tinni@365.is HELGARBLAÐ: Erla Björg Gunnarsdóttir erla@frettabladid.is MENNING: Magnús Guðmundsson magnus@frettabladid.is
LJÓSMYNDIR: Pjetur Sigurðsson pjetur@frettabladid.is FRAMLEIÐSLUSTJÓRI: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚTLITSHÖNNUN: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
ÚTGÁFUFÉLAG: 365 miðlar ehf. STJÓRNARFORMAÐUR: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir FORSTJÓRI: Sævar Freyr
Þráinsson ÚTGEFANDI OG AÐALRITSTJÓRI: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is AÐSTOÐARRITSTJÓRAR:
Andri Ólafsson andri@365.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is.
Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri. Einnig er
hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í
stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSN 1670-3871
MÍN SKOÐUN: JÓN GNARR
Húðflúr hefur vaxið mjög á Íslandi síðustu ára-tugi. Áður fyrr þurfti fólk að leita út fyrir
landsteinana til að fá sér húð-
flúr. Það voru gjarnan sjóarar
sem báru slíkar gersemar á sér
og þá yfirleitt á upphandleggj-
um. Myndirnar voru og yfirleitt
tengdar sjómennsku beint og
óbeint. Og Íslandi. Sumir fengu
sér jafnvel mynd af einhverri
kerlingu og létu rita nafn unnustu
sinnar undir.
En sjóaraþemað
var algengast,
akkeri, öldur og
svoleiðis. Mjög
fá a r ko nu r
voru með húð-
flúr. Það þótti
ekki sérstak-
lega kvenlegt.
En svo breyttist það. Konur fóru
að sjást með húðflúr. Og svo varð
húðflúr að tísku.
Fleiri og fleiri fengu sér húð-
flúr. Húðflúrstofur voru opnaðar
á Íslandi og þeim fjölgaði hratt.
Gamla akkerið laut í lægra haldi
fyrir austurlenskum táknum og
„tribal“-mynstrum. Yfir Ísland
flæddu ólíkir straumar og stefn-
ur. Húðflúrin færðust af upp-
handleggjum og niður á fætur,
kálfa og ökkla. Konur fengu sér
gjarnan húðflúr á mjóbakið, rétt
fyrir ofan rassinn, svokallað
„tramp stamp“.
Húðfl úr
Nú er svo komið að algjört stjórnleysi virðist ríkja í íslenskum húðflúrum. Sumir
hafa jafnvel svo mörg eða stór verk
á sér að þau þekja meira pláss á
líkama þeirra en ósnert húð. Stof-
urnar eru orðnar margar og við
eigum nú marga húðflúrlistamenn
hverra verk vekja heimsathygli.
Gerðar eru miklar gæðakröfur til
húðflúrstofa og eftirlit með hrein-
læti og fagmennsku er mikið og
eru þær nú sambærilegar við það
besta sem þekkist erlendis. En
það vantar ítarlegar heimildir um
sögu húðflúrs á Íslandi. Hvað hefur
orðið um hina gömlu íslensku húð-
flúrhefð? Er fólk alveg hætt að fá
sér akkeri? Erum við hugsanlega
að glata einhverri mjög merkilegri
arfleifð og hvaða afleiðingar munu
þessi erlendu áhrif hafa á menn-
ingu okkar og sögu? Getum við haft
áhrif á þessa þróun með opinberum
afskiptum? Við höfum oft gert það
áður með prýðisgóðum árangri.
Getum við búið til eitthvert kerfi
sem hamlar erlendum áhrifum en
ýtir um leið og hvetur til íslenskra?
Nú eru margir sem bera á sér kín-
versk tákn og jafnvel andlitsmyndir
af frægum útlendingum eins og til
dæmis Jesú. En hvað með Mattías
Jochumsson eða Hallgrím Péturs-
son? Er einhver með slík húðflúr?
Ég held að þeir séu því miður fáir.
En þessu má auðveldlega breyta.
Ég legg til að við skoðum að stofna
nefnd um þessi mál.
Tattú anarkí
Við getum sett saman góðan hóp af menntuðu og kláru fólki. Við þurfum íslensku-
fræðing, fulltrúa frá Árnastofnun
og svo einn lögfræðing. Hópurinn
kæmi með tillögur að verkferlum
og yrði Alþingi ráðgefandi við
lagasetningu. Alþingi mundi svo
setja lög um húðflúr. Sama fólk og
kom með tillögurnar mundi svo
sitja í nefnd sem hefði það hlut-
verk að fylgjast með að lögunum
væri fylgt. Höfuðmarkmið yrði
að berjast gegn erlendum áhrif-
um. Bannað yrði að fá sér húðflúr
sem enginn annar hefði haft áður,
öll verk yrðu að byggja á hefð.
Ef valdafólk í samfélaginu
reyndist vera með vafasöm húð-
flúr þá má leysa það með því að
gera þau íslensk. Ef forsætis-
ráðherra er til dæmis með jap-
anska táknið fyrir frið húðflúrað
fyrir ofan rassaskoruna á sér þá
er það samþykkt. En ekki önnur
japönsk tákn. Allar nýjungar og
vafaatriði færu fyrir nefndina.
Ef einhver hefði áhuga á að fá
sér húðflúr sem ekki væri á lista
yfir samþykkt húðflúr, til dæmis
eitthvað sem viðkomandi hefði
búið til sjálfur, þá yrði að sækja
um það til Húðflúrnefndarinnar.
Hún leyfði það sem henni fyndist í
samræmi við íslenska húðflúrhefð
en bannaði annað. Nefndarmenn
gætu jafnvel skapað sér akadem-
ískan karríer úr þessu, skrifað
bækur um íslenskt húðflúr og
ferðast til útlanda og haldið ræður
um sama málefni. Öll húðflúr sem
nefndar menn væru með yrðu auð-
vitað sjálfkrafa samþykkt og ef
einhver færi að efast um réttmæti
þeirra þá benda þeir á fræðibæk-
ur eftir sjálfa sig til staðfestingar.
Ég held að þetta gæti verið snið-
ug hugmynd og atvinnuskapandi
fyrir menntað fólk sem hefur lítið
að gera.
Auðvitað væri svona nefnd
aldrei hafin yfir gagnrýni. Ef til-
vist nefndarinnar er dregin í efa
þá vísar nefndin bara á Alþingi
og ef Alþingi er spurt þá vísar
það á einstaka nefndarmenn sem
geta þá veitt hlutlausa umsögn
um nefndina sem fræðimenn.
Það ætti að duga til að rugla fólk
í ríminu. Reglulega mundi svo
fulltrúi nefndarinnar halda ræðu
og benda á þá augljósu staðreynd
að ef nefndin væri ekki að sinna
sínu merkilega starfi við að
framfylgja Húðflúrlögunum þá
mundu allir þessir vitleysingar,
sem Íslendingar eru, láta húð-
flúra á sig hakakrossa, klám-
myndir og eitthvað sem þeir
myndu sjá eftir síðar og Húð-
flúrnefndin væri í raun að bjarga
okkur frá slíku. Og þá mundum
við öll anda léttar á meðan Fjöln-
ir tattú teiknar á okkur dollu af
Gunnars mæjónesi.
Íslensk húðfl úrhefð
F
orsvarsmenn yfirstandandi kjaraviðræðna hafa lagt ríka
áherslu á virði menntunar. Háværar raddir háskólageng-
inna stétta segja laun sín í ósamræmi við menntun og hafa
nýdoktorar nú tekið í sama streng. Öll krefjast þau launa til
samræmis við menntun.
Kári Stefánsson gagnrýndi á dögunum baráttu Bandalags
háskólamanna fyrir bættum kjörum. Sagði hann áherslu baráttunn-
ar á menntun óheppilega – eðlilegra væri að reikna laun í hlutfalli
við framlag fólks til samfélagsins. Háskólagráðan ein og sér ætti
ekki að vera skilyrðislaus ávísun á hærri laun.
Umræða um virði menntunar
er margslungin. Iðnmenntun á
undir högg að sækja. Einungis
12% grunnskólanema skila sér
nú í iðn- og tækninám að grunn-
skóla loknum. Hlutfallið virðist
lækka með ári hverju. Verulegur
skortur er á iðnmenntuðu starfs-
fólki og hafa atvinnurekendur
lýst knýjandi þörf á fjölgun í stéttinni. Stjórnvöld hafa ítrekað
lofað auknum stuðningi við iðn- og tækninám en þó virðast engar
breytingar í sjónmáli.
Árum saman hefur iðnmenntun verið sett skör lægra en bókleg
menntun – ríkjandi viðhorf víða í samfélaginu sem ratar til ung-
menna innan skólakerfisins og heimilanna. Margir upplifa hleypi-
dóma gagnvart námsvalinu – það sé annars flokks og á einhvern
hátt ófullnægjandi. Þessi viðhorf eru röng og beinlínis skaðleg. Þau
hefta framgang iðn- og verkmenntaskóla og draga úr fjölbreytni
atvinnulífsins þegar fram líða stundir.
Einhvers staðar á vegferðinni virðist samfélagið hafa villst af
leið. Það virðist hafa gleymst að iðnnám býður upp á raunveruleg
tækifæri. Það býður upp á fjölbreytt störf og góða tekjumöguleika
– stundum margföld laun sprenglærðs háskólafólks. Þegar háskóla-
gengið fólk skríður undan kostnaðarsömum námsárum á hálfum
þrítugsaldri hafa iðnmenntaðir jafnaldrar margir öðlast umfangs-
mikla reynslu og hafið sjálfstæðan rekstur. Verkefnaskortur og
atvinnuleysi eru fáheyrð vandamál og eftirspurn eftir iðnlærðum er
gífurleg. Nú þegar offramboð er af ýmsu háskólamenntuðu fólki er
verulegur skortur á vel menntuðu handverksfólki.
Störf iðnmenntaðra hafa löngum verið álitin karlastörf. Konur
skipa mikinn minnihluti iðnmenntaðra á öllum Norðurlöndum.
Þrátt fyrir mikla atvinnuþátttöku kvenna virðist kynskipting eftir
störfum enn mikil. Það þarf að hvetja konur til náms í iðngreinum
og handverki. Kynbundið náms- og starfsval er afleiðing úreltra við-
horfa, sem þarf að breyta.
Öll viljum við vera metin að verðleikum. Við viljum að menntun
okkar og framlag rati í launaumslagið. Við viljum að starfsval okkar
sé virt og framlag okkar metið. Fjölbreytt menntun leggur grunn
að bættum lífskjörum og traustum efnahag. Ljóst er að verulegt
átak þarf til fjölgunar iðn- og tæknimenntaðs fólks á Íslandi. Þar
bíða störfin. Stjórnvöld þurfa að leiðrétta skekkjuna í skólakerfinu
og lyfta handverkinu á hærri stall – og öll þurfum við að ábyrgjast
breytingu á ríkjandi viðhorfum. Við græðum öll á fjölbreytninni.
Björt framtíð fyrir iðn- og tæknimenntaða:
Hleypidómar
gagnvart námsvali
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is