Öldrun - 01.03.2002, Blaðsíða 21

21ÖLDRUN – 20. ÁRG. 1. TBL. 2002
Þann 6. mars árið 1998 var formlega stofnuð sérstökheilabilunareining innan öldrunarsviðs Sjúkrahúss
Reykjavíkur, síðar Landspítala háskólasjúkrahúss. Ein-
ingin er staðsett á Landakoti og skiptist hún í nokkra
þætti sem nýtast sjúklingum og aðstandendum á mis-
munandi stigum sjúkdómsins. Má þar nefna minnis-
móttöku, tvær legudeildir, stuðningshópa fyrir að-
standendur og þjónustusamninga við þrjár dagvistanir
og eitt stoðbýli. Þessi þjónustukeðja er hugsuð út frá
því markmiði að veita sjúklingum og aðstandendum
þeirra meðferð, stuðning og fræðslu frá sömu aðilum í
gegnum allt sjúkdómsferlið, eða frá greiningu til stofn-
anavistunar.
Minnismóttaka
Á minnismóttöku er grunnurinn lagður að stuðn-
ingi við sjúkling og fjölskyldu hans. Þar fer fram grein-
ing á því hvort og þá hvers konar heilabilun sé á ferð-
inni. Aðstandendur fá viðtal hjá félagsráðgjafa og sótt
er um ýmis konar aðstoð fjölskyldunni til handa.
Jón Snædal, yfirlæknir heilabilunareiningarinnar,
byrjaði með minnismóttöku í Hátúni árið 1995 og náði
hún þá yfir tvær stundir á viku. Nú starfa sjö öldrunar-
læknar á minnismóttöku hálfan til heilan dag alla daga
vikunnar. Engu að síður er biðlistinn enn um tveir mán-
uðir. Þeir sem geta pantað tíma á minnismóttöku eru
heimilislæknar, heilsugæsluteymi, þjónustuhópar aldr-
aðra og öldrunarteymi sjúkrahúsanna. Á minnismót-
töku starfa auk lækna, ritari, hjúkrunarfræðingar,
taugasálfræðingar, öldrunarsálfræðingur og félagsráð-
gafar.
Sjúklingar koma oftast í tvígang á minnismóttöku. Í
fyrri komu fara sjúklingar í líkamlega skoðun og mat
lagt á vitræna getu m.a. með einföldum prófum. Staðl-
aðir spurningalistar eru lagðir fyrir af lækni og hjúkr-
unarfræðingi. Á meðan rannsókn stendur yfir fara
aðstandendur í viðtal hjá félagsráðgjafa, en farið er
fram á að sjúklingar komi ávallt í fylgd aðstandenda.
Upplifun annarra fjölskyldumeðlima er oft allt önnur
en sjúklingsins sjálfs og þeir eiga gjarnan erfitt með að
tjá sig um raunverulegt ástand fyrir framan sjúkling-
inn. Félagsráðgjafinn tekur niður sögu sjúklingsins
eftir aðstandanum og skráir þær breytingar sem hafa
orðið á fjölskyldulífi.
Í lok fyrri komu ákveður læknirinn hvaða rann-
sóknir skulu gerðar í framhaldinu og eru aðstand-
endur viðstaddir þegar þær upplýsingar eru gefnar og
tímar ákveðnir. Algengustu rannsóknirnar eru blóð-
prufur, sneiðmynd af höfði, blóðflæðirannsókn og
taugasálfræðileg próf. Að rannsóknum loknum kemur
sjúklingur á ný á minnismóttöku ásamt aðstandanda
og farið er yfir niðurstöðurnar og rætt um hugsanlega
greiningu. Að lokum eru ákvarðanir teknar um með-
ferð og eftirlit. Oft eru ýmis úrræði útveguð í gegnum
minnismóttöku sbr. heimaþjónusta, heimahjúkrun,
dagvistun, stuðningshópar aðstandenda og fleira. Sjúk-
lingar sem þurfa sértæka meðferð verða áfram í eftir-
liti frá móttökunni.
Í fyrra árið 2001 komu alls 218 nýir sjúklingar á
minnismóttöku, þar af voru 136 konur og 82 karlar. Frá
upphafi hafa um 1.100 einstaklingar notið þjónustu
móttökunnar.
Legudeildir
Sérstakar legudeildir fyrir sjúklinga með heilabilun
eru tvær á Landakoti, L-1 og L-4. Innlagnir á deildirnar
geta verið í margvíslegum tilgangi t.d. til greiningar,
Heilabilunareining
Þjónustukeðja fyrir aldraða með
heilabilun og aðstandendur þeirra
Hanna Lára Steinsson
félagsráðgjafi heilabilunar-
einingar LSH Landakoti