Peningamál - 01.02.2014, Blaðsíða 15

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
1
15
festingar í stað tæplega 9% í nóvemberspánni. Spáin um þróun
íbúðafjárfestingar er lítið breytt frá síðustu spá. Á spátímabilinu
er talið að fjármunamyndun í heild muni aukast um 13½% að
meðaltali í stað 10% í nóvemberspánni og hlutfall fjárfestingar af
landsframleiðslu fari úr 13½% í fyrra í 17½% árið 2016 sem þó
er um 2½ prósentu lægra hlutfall en meðaltal síðustu þrjátíu ára.
• Eins og fyrr segir var hagvöxtur milli ára á þriðja ársfjórðungi
síðasta árs 4,9% og 3,1% á fyrstu þremur fjórðungum ársins.
Áætlað er að landsframleiðslan hafi vaxið um 2,7% milli ára á
síðasta fjórðungi ársins og má rekja hagvöxtinn til aukinna þjóðar-
útgjalda og meira framlags utanríkisviðskipta. Gangi áætlunin
eftir var hagvöxtur 3% á síðasta ári. Samkvæmt nýjustu tölum
Alþjóða gjaldeyrissjóðsins var það eina tilvikið á meðal þróuðustu
ríkja heimsins þar sem hagvöxtur náði 3% á því ári.
• Gert er ráð fyrir að hagvöxtur í ár verði 2,6%, líkt og spáð var í
nóvember. Vegast þar á annars vegar meiri vöxtur þjóðarútgjalda
drifinn áfram af kröftugum vexti einkaneyslu og hins vegar hægari
vöxtur útflutnings vegna lakari horfa um loðnuveiði og minni
álútflutnings. Hagvöxtur þessa árs verður því í meira mæli drifinn
áfram af innlendri eftirspurn en framlag utanríkisviðskipta verður
töluvert minna.
• Á næsta ári er einnig gert ráð fyrir því að efnahagsþróunin endur-
spegli enn frekar þær viðamiklu aðgerðir sem stjórnvöld hafa
boðað í skuldamálum heimila en það ár verður fyrsta heila árið
sem áhrifanna gætir. Svipuð staða verður því uppi þegar þessi spá
er borin saman við nóvemberspána, einkaneysla verður meiri og
utanríkisviðskipti skila minna til landsframleiðslunnar. Á heildina
litið er spáð að hagvöxtur næsta árs verði 3,7%. Árið 2016 er
síðan gert ráð fyrir um 3% hagvexti og munar þar mestu um
tilfærslu framkvæmda í orkufrekum iðnaði yfir á það ár. Gangi
spáin eftir verður hagvöxtur 3,1% að meðaltali á spátímanum. Er
það umfram meðalhagvöxt síðustu þrjátíu ára og þó nokkru meiri
vöxtur en spáð er að meðaltali í helstu viðskiptalöndum.
• Í ljósi þess að hagvöxtur er nú talinn hafa verið nokkru meiri
á síðasta ári en áður var spáð er einnig gert ráð fyrir að fram-
leiðsluslakinn hafi minnkað meira en áætlað var í nóvember og
hafi verið tæplega 1% af framleiðslugetu í stað ríflega 1%. Sem
fyrr er gert ráð fyrir að slakinn minnki er líður á þetta ár og verði
nánast horfinn í lok ársins og frá næsta ári fari framleiðsluspenna
smám saman að myndast. Spennan nær hámarki um mitt ár 2016
í tæplega 1½% af framleiðslugetu en tekur síðan að minnka á
ný, m.a. fyrir tilstilli harðara taumhalds peningastefnunnar. Áfram
verður þó nokkur framleiðsluspenna til staðar í lok spátímans. Það
eru talsvert breyttar horfur frá nóvember en þá var talið að slakinn
hyrfi ekki úr þjóðarbúinu fyrr en á seinni hluta næsta árs. Rétt er
að hafa í huga að matið á framleiðslugetu þjóðarbúsins er háð
mikilli óvissu.
• Samkvæmt niðurstöðum Vinnumarkaðskönnunar Hagstofunnar
var vinnuaflseftirspurn töluvert meiri á síðasta fjórðungi ársins
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Mynd 25
Hagvöxtur á Íslandi og í helstu
viðskiptalöndum 2008-20161
Breyting milli ára (%)
Ísland
Helstu viðskiptalönd
-8
-6
-4
-2
0
2
4
201620152014201320122011201020092008
1. Grunnspá Seðlabankans 2013-2016.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Prósentur
Mynd 26
Framlag utanríkisviðskipta til hagvaxtar
2010-20161
Vöruviðskipti
Þjónustuviðskipti
Utanríkisviðskipti
-2,0
-1,5
-1,0
-0,5
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
2016201520142013201220112010