Peningamál - 01.02.2014, Blaðsíða 19

ÞRÓUN OG HORFUR
Í EFNAHAGS- OG PENINGAMÁLUM
P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
4
•
1
19
bólga verði um 3,5% eftir tvö ár. Verðbólguvæntingar þeirra til
lengri tíma litið hafa hins vegar ekki breyst frá síðustu könnun og
gera þeir áfram ráð fyrir að verðbólga verði um 4% að meðaltali
næstu tíu ár. Væntingar heimila og fyrirtækja um verðbólgu næstu
missera hafa lítið breyst – en það gæti endurspeglað að kannanir á
væntingum þeirra voru gerðar fyrir niðurstöðu kjarasamninga og
verðbólgumælingu janúarmánaðar.
• Vegna mikillar hækkunar vísitölu neysluverðs í febrúar í fyrra
er útlit fyrir að ársverðbólgan minnki enn frekar í febrúar og
að hún verði við eða mjög nálægt 2,5% verðbólgumarkmiði
bankans. Gert er ráð fyrir að verðbólgan fari í 2,7% á fyrsta árs-
fjórðungi, sem er um ½ prósentu minni verðbólga en spáð var í
Peningamálum í nóvember. Samkvæmt spánni verður verðbólgan
á svipuðu róli það sem eftir lifir árs. Vegast þar á áhrif minni
verðbólgu í upphafi spárinnar, hærra gengis krónunnar og minni
hækkunar launakostnaðar á framleidda einingu en spáð var í
nóvember og áhrif minni framleiðsluslaka.
• Eins og áður hefur verið rakið er því spáð að framleiðsluspenna
taki að myndast á næsta ári og fara vaxandi fram undir seinni
hluta árs 2016. Gangi það eftir er útlit fyrir að verðbólga aukist
á ný snemma á næsta ári og verði orðin meiri en 3% á næstu
tveimur árum en taki að hjaðna á ný í lok spátímans, m.a. fyrir
tilstilli stífara taumhalds peningastefnunnar. Verðbólga verður þó
enn tæplega ½ prósentu yfir verðbólgumarkmiðinu í lok spátím-
ans, enda enn nokkur framleiðsluspenna þá til staðar en þá leggst
á eitt að áhrif skuldaaðgerða stjórnvalda ná hámarki og nokkur
þungi verður í efnahagsumsvifum í tengslum við framkvæmdir í
orkufrekum iðnaði.
• Mikil óvissa er um verðbólguhorfur, m.a. vegna óvissu um niður-
stöðu kjarasamninga, óvissu um þróun gengis krónunnar og áhrif
skuldalækkunaraðgerða og annarra aðgerða stjórnvalda til að
örva eftirspurn. Einnig er mikil óvissa um framgang áætlana um
uppbyggingu í orkufrekum iðnaði á næstu árum og um fram-
leiðslugetu þjóðarbúsins. Það eykur óvissuna enn frekar að þótt
verðbólguvæntingar hafi lækkað aðeins undanfarið eru þær enn
nokkuð yfir verðbólgumarkmiðinu. Til að endurspegla óvissuna í
grunnspánni sýnir mynd 38 mat á líkindadreifingu verðbólguspár-
innar. Myndin sýnir bil sem eru þannig að 50%, 75% og 90%
líkur eru á að verðbólga verði innan viðkomandi bils á spátíman-
um. Samkvæmt matinu á líkindadreifingunni eru um helmings líkur
á að verðbólga verði á bilinu 2-3,3% á síðasta fjórðungi þessa árs
og á bilinu 1,9-4% í lok spátímans. Óvissuþættir verðbólguspár-
innar eru í meginatriðum þeir sömu og í nóvemberspánni en nú
er talið að óvissubilið sé nokkurn veginn samhverft í stað þess að
vera skekkt upp á við í nóvember.
Mynd 36
Verðbólga, kjarnaverðbólga og
langtímaverðbólguvæntingar
Janúar 2010 - janúar 2014
%
Verðbólga
Kjarnaverðbólga 3 án skattaáhrifa
Verðbólguálag næstu 5 ára
Verðbólguálag næstu 5 ára eftir 5 ár
Verðbólgumarkmið
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
2013201220112010
Mynd 37
Verðbólga og verðbólguvæntingar
1. ársfj. 2010 - 1. ársfj. 2014
%
Verðbólga
Verðbólguvæntingar heimila
Verðbólguvæntingar stærstu fyrirtækja1
Verðbólguvæntingar markaðsaðila
Verðbólgumarkmið
1. Mælingar á verðbólguvæntingum fyrirtækja voru framkvæmdar
óreglulega fram að þriðja ársfjórðungi 2006 og því er brúað á milli
mælinga fram að því.
Heimildir: Capacent Gallup, Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
‘142013201220112010
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd 38
Verðbólguspá og óvissumat
PM 2014/1
Verðbólgumarkmið
50% líkindabil
75% líkindabil
90% líkindabil
2012 2013 2014 2015 2016
0
1
2
3
4
5
6
7