Dagblaðið Vísir - DV - 03.10.2014, Qupperneq 10

Helgarblað 3.–6. október 201410 Fréttir
Fé látinna tryggingataka
safnast í Andvökusjóðinn
n Nærri 600 milljónir inni í Andvöku n Slit félagsins hafa dregist síðan 2011
T
ryggingartakar Samvinnu­
trygginga sálugu gætu enn­
þá átt von á útgreiðslum
frá félögunum sem tóku við
eignum þess. Félagið á í dag
eignir upp tæplega 600 milljónir
króna. Þetta kemur fram í ársreikn­
ingi Eignarhaldsfélagsins Andvöku
g.f. fyrir árið í fyrra en unnið hefur
verið að slitum á félaginu frá árinu
2011. Um 8.000 fyrir tæki og einstak­
lingar eru hluthafar Andvöku,
aðallega er um að ræða gamla
tryggingartaka.
Andvaka var líftryggingafélag
Samvinnutrygginga sem varð að
Lífís með sameiningu við Bruna­
bótafélag Íslands árið 1990 og varð
hluti af tryggingafélaginu VÍS. Fjár­
festingarfélagið Gift er stærsti
einstaki eigandi Andvöku, en
það er stofnað á grunni eigna
Samvinnutrygginga, og eru
Gift og Andvaka því nátengd.
Eignarhaldsfélag Samvinnu­
trygginga, eigandi Giftar, og
Andvaka voru stórir hluthaf­
ar í VÍS til ársins 2006 þegar
hlutabréfin voru seld til
Exista.
Stjórnarmenn Eignar­
haldsfélagsins Andvöku eru
Ólafur Friðriksson, Guð­
steinn Einarsson og Gunn­
laugur Úlfsson.
Staðið yfir frá 2011
Slitin á Eignarhaldsfé­
lagi Samvinnutrygginga og
Andvöku hafa dregist um
árabil en til stóð að slíta fé­
lögunum strax árið 2006. Af slitun­
um varð hins vegar ekki en ef af þeim
orðið hefðu tryggingartakarnir sem
áttu fjármuni í félögunum fengið þá
greidda út. Í stað þess voru eignirn­
ar notaðar til að setja á laggirnar fjár­
festingarfélagið Gift og hóf það félag
áhættufjárfestingar á hlutabréfa­
markaði, keypti meðal annars stór­
an hlut í Kaupþingi síðla árs 2007.
Slitunum hraðað
Í bréfi sem Gunnlaugur Úlfsson, sem
situr í skilanefnd Andvöku, sendi
til samvinnufélagaskrár ríkisskatt­
stjóra í byrjun ársins segir orðrétt
um slitaferli félagsins: „Skilanefnd
Andvöku mun sem fyrr kappkosta
við að hraða slitaferli félagsins eins
og kostur er. Skilanefnd ráðgerir að
kynna fyrir eigendum félagsins drög
að úthlutunarfrumvarpi á komandi
mánuðum og mun slitaferlinu vænt­
anlega ljúka í kjölfar þess.“
Í bréfinu er rakið að slit félags­
ins hafi tafist vegna þess að þau
séu flókin og tímafrek þar sem taka
þurfi afstöðu til fjölmargra laga­
legra álitamála. Meðal annars hefur
skilanefnd Andvöku þurft að ræða
við Persónuvernd og Þjóðskrá um
framkvæmd slitaferlisins, að því er
segir í bréfinu.
Samkvæmt lögum um sam­
vinnufélög þarf að tilkynna sam­
vinnufélagaskrá um það tvívegis á
ári hverju af hverju slit á slíkum fé­
lögum dragast. Skilanefnd Andvöku
hefur gert þetta og voru sambærileg
erindi send til ríkisskattstjóra í fyrra.
Miðað við upplýsingar sem fyr­
ir liggja hjá ríkisskattstjóra þá hef­
ur skiptum félagsins hins vegar ekki
verið lokið enn.
Tryggingartakar missa
réttindi sin
Stærsti hluti eigna
Eignarhaldsfélagið Andvöku
er í sérstökum séreignasjóði,
samtals 330 milljónir króna.
Gift á rúm 50 prósent í sér­
eignasjóðnum, tryggingar­
takarnir sem höfðu tryggt hjá
líftryggingafélaginu áttu tæp
43 prósent og svo er það sér­
stakur sjóður, Andvökusjóð­
urinn, sem á rúm sjö prósent.
Samkvæmt samþykktum
Andvöku þá falla eignar­
réttindi tryggingartakanna
niður ef þau verða óvirk. Þau verða
meðal annars óvirk tveimur árum
eftir að tryggingartakarnir falla frá –
réttindi til fjármuna Andvöku erfast
sem sagt ekki – og eins falla þau nið­
ur þegar einstaklingar verða 72 ára.
Andvökusjóðurinn
tekur við hlutum
Það er líklega vegna þessa sem
viðhafa þarf samráð við bæði Þjóð­
skrá og Persónuvernd vegna slita á
félaginu. Ekkert lítið mál er að halda
bara utan um eigendahóp Andvöku,
athuga hverjir hafa fallið frá og kom­
ist á aldur og annað í þeim dúr, sem
telur meira en 8.000 þúsund aðila –
fyrst og fremst einstaklinga sem voru
tryggingartakar.
Þeim mun lengri tími sem líður
þar til slitum félagsins lýkur þeim
mun fleiri tryggingartakar verða 72
ára og þeim mun fleiri falla frá. Af
þessu leiðir að hlutur tryggingar­
takanna verður alltaf minni á hverju
nýju ári.
Nú er svo komið að eignarhluti
tryggingartakanna í séreignasjóði
Andvöku er kominn niður í tæp 43
prósent en eignarhluti Andvöku­
sjóðsins, sérstaks sjóðs sem tekur við
eignarréttindum tryggingartaka sem
falla frá eða þeirra sem verða 72 ára,
á rúm sjö prósent í honum. Þetta eru
hins vegar gamlar tölur en í ársreikn­
ingi Andvöku segir meðal annars:
„Útreikningar á breytingum á eignar­
aðild í árslok 2012 og 2013 liggur ekki
fyrir og er því skipting séreignasjóðs­
ins óbreytt á milli ára.“
Þeir sem stýra Andvökusjóðnum
eru svo fulltrúaráð Eignarhaldsfé­
lagsins Andvöku. Meðal þeirra sem
áttu sæti í fulltrúaráði Andvöku voru
Guðsteinn Einarsson, kaupfélags­
stjóri í Borgarnesi, Sigurjón Rúnar
Rafnsson, aðstoðarkaupfélagsstjóri
Kaupfélags Skagfirðinga, Valgerður
Sverrisdóttir, fyrrverandi ráðherra
Framsóknarflokksins, Jón E. Frið­
riksson, forstjóri FISK Seafood, og
Helgi S. Guðmundsson, fyrrverandi
formaður bankaráðs Seðlabanka Ís­
lands og Landsbankans.
Eftir að félagið fór í slitameðferð
stýrir fulltrúaráðið hins vegar ekki
Andvökusjóðnum eða félaginu sjálfu
heldur skilanefnd þess. n
Ingi Freyr Vilhjálmsson
ingi@dv.is Í báðum fulltrúaráðunum
Valgerður Sverrisdóttir, fyrrverandi
viðskipta- og iðnaðarráðherra, sat
bæði í fulltrúaráði Eignarhaldsfélags
Samvinnutrygginga og eins fulltrúaráði
Eignarhaldsfélagsins Andvöku. Unnið
er að slitum á báðum félögunum.
Komu að stjórninni Þórólfur Gíslason og Sigurjón Rúnar Rafnsson, æðstu stjórnendur Kaupfélags Skagfirðinga, komu báðir að stjórn Andvöku. Þórólfur sat í stjórn félagsins og Sigurjón var í fulltrúaráðinu.
Eiga hlut í Síldarvinnslunni
Einar og Gísli Baldur keyptu hlut Olís í fyrirtækinu áður en það var selt
O
lís átti þessi bréf og við keypt­
um þau út úr fyrirtækinu
þegar stóð til að selja það,“
segir Einar Benediktsson,
fyrrverandi forstjóri Olís, sem var
annar stærsti hluthafi olíufélagsins
áður en Samherji og FISK Seafood
urðu meirihlutaeigendur, aðspurð­
ur um hlutabréfaeign sína í Síldar­
vinnslunni í Neskaupstað.
Einar og viðskiptafélagi hans til
margra ára og meðfjárfestir í Olís,
Gísli Baldur Garðarsson, eru fimmtu
stærstu hluthafar Síldarvinnsl­
unnar í gegnum eignarhaldsfélag­
ið Hraunlón ehf. Þetta kemur fram í
nýbirtum ársreikningi Síldarvinnsl­
unnar fyrir árið 2013. Þeir Einar og
Gísli eiga 1,62 prósent í Síldarvinnsl­
unni í gegnum Hraunlón og er hluta­
féð bókfært á tæpar 28 milljónir.
„Þetta er hlutur sem Olís var
búinn að eiga í fjöldamörg ár. Þegar
við sáum hvers konar gullkálfur
[Síldarvinnslan] þetta er þá langaði
okkur að eiga hann áfram. Þetta er al­
veg ótrúleg maskína að fylgjast með,“
segir Einar og staldrar sérstaklega
við uppsjávarveiðar Síldarvinnsl­
unnar en fyrirtækið hefur verið sér­
staklega öflugt í makrílveiðum síð­
ustu árin, skilað miklum hagnaði og
stækkað mikið.
Í ársreikningi Síldarvinnslunnar
eru tilgreindir allir hluthafar Síldar­
vinnslunnar. Þetta hefur ekki áður
verið gert í ársreikningum félags­
ins en ótalmargir einstaklingar
eiga pínulitla hluti í fyrirtækinu á
móti aðaleigendunum. Samherji er
stærstur með tæp 45 prósent. Gjögur
er næst þar á eftir og svo samvinnu­
félag útgerðarmanna í Neskaupstað.
Þar á eftir kemur eignarhaldsfélag­
ið Snæfugl, sem Samherji er meðal
annars hluthafi í, og loks Hraunlón
þeirra Einars og Gísla.
Líkt og komið hefur fram opin­
berlega nam hagnaður Síldar­
vinnslunnar rúmlega 5,5 milljörð­
um króna í fyrra og er gert ráð fyrir
tveggja milljarða króna arðgreiðslu í
ár vegna þess hagnaðar. n
ingi@dv.is
„Gullkálfur“ Einar Bene-
diktsson segist hafa viljað
halda hlutnum í Síldar-
vinnslunni þegar hann
áttaði sig á því hvers konar
„gullkálfur“ fyrirtækið væri.
Kveiktu ljósin
Töluvert er um það að nýjum
bílum sé ekið um vegi lands­
ins í rökkri og slæmu skyggni án
þess að kveikt sé á aðalljósum.
Svo virðist sem misskilnings gæti
meðal ökumanna nýlegra bíla
um virkni þess dagljósabúnaðar
sem fylgir bílnum. Þetta kemur
fram í tilkynningu sem Sam­
göngustofa hefur sent frá sér.
Þar kemur fram að flestir nýir
nýir bílar í dag eru með LED­
ljós að framan, svonefnd dag­
ljós, sem stöðugt er kveikt á svo
lengi sem bíllinn er í gangi. Gall­
inn er hins vegar sá að ökuljósin,
þar með talin afturljósin, loga
ekki nema kveikt sé á aðalljós­
unum og því eru dagljósin ekki
fullnægjandi þegar rökkva tekur
eða þegar skyggni er slæmt. „Tek­
ið skal fram að heimilt er að aka
um með aðeins dagljósin kveikt
á björtum degi en um leið og
dimma tekur eða skyggni skerðist
er mikilvægt og skylt að kveikja
á aðalljósum. Samgöngustofa
vill benda eigendum nýlegra og
nýrra bíla á að nauðsynlegt er að
kveikja á ökuljósum við þessar
aðstæður svo bæði logi ljós að
framan og aftan. Það getur borg­
að sig að kveikja einfaldlega á að­
alljósunum um leið og bifreiðin
er ræst,“ segir í tilkynningunni og
þá nefnt að ljósin eru til þess að
ökumaður sjái betur en jafnframt
til þess að hann sjáist betur. Með
því sé fyllsta öryggis gætt og farið
að ákvæðum umferðarlaga.
„Nú þegar dimma tekur skiptir
miklu máli að ljósabúnaður öku­
tækja sé í lagi og hann rétt notað­
ur. Ágætt er að ganga úr skugga
um það reglulega að öll ljós séu
í lagi því það getur reynst bæði
hættulegt og ólöglegt að vera
með bilaðan ófullnægjandi ljósa­
búnað,“ segir í tilkynningu Sam­
göngustofu.
Tómas tekinn
við embætti
Tómas H. Heiðar tók á miðviku­
dag formlega við embætti dóm­
ara við Alþjóðlega hafréttar­
dóminn í Hamborg og sór hann
embættiseið við hátíðlega athöfn.
Tómas var kjörinn dómari til níu
ára á fundi aðildarríkja hafréttar­
samnings Sameinuðu þjóðanna
11. júní sl. Skipar hann eitt af
þremur sætum sem tilheyra hópi
vestrænna ríkja en hin sætin eru
skipuð dómurum frá Frakklandi
og Þýskalandi. Tómas var áður
þjóðréttarfræðingur í utanríkis­
ráðuneytinu þar sem hann starf­
aði í um 20 ár.
Alþjóðlega hafréttardóminum
var komið á fót með hafréttar­
samningnum og er hann skipað­
ur 21 óháðum dómara, kosn­
um úr hópi sérfræðinga á sviði
hafréttar. Dómurinn tók til starfa
árið 1996 og hefur hann haft alls
22 mál til meðferðar.