Bændablaðið - 05.06.2014, Blaðsíða 20

20 Bændablaðið | Fimmtudagur 5. júní 2014
Fréttaskýring
Ofríki yfirþjóðlegra skriffinna
innan Evrópusambandsins
virðist nú vera að leiða til
pólitískrar upplausnar innan
þessa sambands eins og glögglega
kom fram í kosningum til
Evrópuþingsins dagana 22. til 25.
maí. Þar náðu pólitísk öfl lengst
til hægri og vinstri sem og aðrar
efasemdaraddir um ágæti ESB
umtalsverðum árangri. Er þetta
kallaður „pólitískur jarðskjálfti“
og túlkað sem ósigur þeirra afla
sem keyrt hafa harðlínustefnu
Evrópusambandsins og Alþjóða
gjaldeyrissjóðsins sem byggir
á að bjarga bönkum á kostnað
almennings. Einnig að þetta
verði vatn á myllu andstæðinga
evrunnar og aukins pólitísks valds
ESB í átt að myndun Bandaríkja
Evrópu.
ESB verður að bregðast við segir
forsætisráðherra Bretlands
Hafa þessi tíðindi vakið upp ugg um
uppgang harðlínu þjóðernissinna til
hægri og vinstri víða um Evrópu.
David Cameron forsætisráðherra
Breta segir að breytinga sé þörf
innan ESB í kjölfar kosninganna.
Evrópusambandið gæti einfaldlega
ekki haldið áfram eins og ekkert hafi í
skorist. Hann telur að ef Jean-Claude
Juncker, fyrrverandi forsætisráðherra
Lúxemborgar, verði gerður að forseta
Evrópunefndarinnar (European
Commission) í stað Portúgalans
José Manuel Durão Barroso muni
það virka sem blaut tuska í andlit
kjósenda, en Juncker er talsmaður
þess að auka pólitískt vald ESB.
Segir Cameron að kosningarnar
undirstriki vilja fólksins í Bretlandi
og um alla Evrópu til breytinga og
ESB verði að bregðast við því. Ljóst
er af þessu að Cameron óttast frekari
sveiflu yfir til harðlínauafla í Evrópu
sem geti leitt til upplausnar innan
sambandsins.
Francois Hollande, forseti
Frakklands, sem líka fór illa út úr
kosningunum í sínu landi, tekur undir
með Cameron og segir á BBC að
ljóst sé að ESB verði að endurmóta
stefnu sína og að draga verði úr
pólitísku valdi sambandsins.
Mikið vantraust á fyrirbærið ESB
Úrslitin virtust koma mörgum á
óvart þrátt fyrir fyrirséð væri mikið
vantraust á Evrópusambandið,
stofnanir þess og stjórnmálamenn.
Síðustu kannanir Eurobarometer,
skoðanakönnunarstofnunar ESB,
hafa reyndar sýnt vaxandi óánægju
með sambandi og í könnun sem gerð
var í mars koma fram að töluverður
meirihluti íbúa ESB treystir ekki
sambandinu né pólitískum flokkum
sem þar ráða ríkjum.
Eftirskjálftar Evrópuþingskosn-
inganna bylgjast nú um Evrópu
sagði í blaðinu Financial Times
þegar úrslit kosinganna til
Evrópuþingsins voru ljós. Á
kjörskrá voru 375 milljónir manna
í 28 löndum Evrópusambandsins.
Kosningaþátttaka var 43,1% sem
er 0,1% meira en í samsvarandi
kosningum 2009.
Marine Le Pen skellti Francois
Hollande, forseta Frakklands
Sigurvegari kosninganna í Frakk-
landi var Front National með 25%
atkvæða undir forystu Marine Le
Pen sem tryggði þeim 24 af sætum
Frakka á Evrópuþinginu. Skellti
flokkur hennar sósíalistaflokki
Francois Hollande forseta, sem
náði aðeins þriðja sæti með um 14%
atkvæða á meðan íhaldsmenn í UMP
fengu tæp 21%.
Le Pen sagði þegar úrslitin voru
ljós að almenningur hefði talað hátt
og skýrt.
„…hann vill ekki lengur
láta stjórnast af öflum utan
landamæranna, af fulltrúum ESB
og tæknikrötum sem ekki eru einu
sinni kosnir þangað inn. Fólk vill
verndun gegn alheimsvæðingu og
vill endurheimta réttinn til að ráða
sjálft sínum örlögum.“
Le Pen hefur alið á tortryggni
út í Þjóðverja og útlendinga í
Frakklandi. Hún er líka talskona þess
að Frakkar yfirgefi myntsamstarf
evrunnar og taki á ný upp frankann
sem gjaldmiðil.
Hún hitti í síðustu viku leiðtoga
annarra þjóðernissinnaðar afla í
Evrópu í því augnamiði að mynda
bandalag þeirra á Evrópuþinginu
til að ná þar sem mestum áhrifum.
Danski þjóðarflokkurinn
sigurvegari
Í Danmörku kom óánægjan með
ESB berlega í ljós í kosningunum.
Danski þjóðarflokkurinn, sem er með
harða stefnu í innflytjendamálum,
er t.d. sigurvegari Evrópuþings-
kosninganna í Danmörku með
tæplega 27% atkvæða.
Hinn breski Farage segi
Evrópuverkefnið vera lygi
Þá náði UK Independence Party
(UKIP) umtalsverðum árangri í
Bretlandi með rúm 27% atkvæða
og 24 þingmenn á meðan
verkamannaflokkurinn fékk aðeins
rúm 25% og Íhaldsflokkurinn
með tæplega 24%. Frjálslyndir
demókratar fengu tæp 7% og aðrir
samanlagt um 17%. Vekur þetta upp
spurningar um framtíð Bretlands
í ESB. Setur þetta einnig mikla
pressu á Cameron forsætisráðherra
og leiðtogi íhaldsflokksins sem
hafði áður lofað Bretum að kosið
yrði um mögulega úrsögn Breta úr
ESB árið 2017.
Nigel Paul Farage, leiðtogi UKIP
var ekkert að skafa utan af hlutunum
í sjónvarpsviðtali sem varpað var út
í gegnum Brussel.
„Allt Evrópuverkefnið hefur
verið lygi. Ég vil ekki bara að
Bretland yfirgefi Evrópusambandið,
heldur vil ég líka að Evrópa yfirgefi
ESB.“
Angela Merkel missti fylgi en
heldur öruggri forystu
Í Þýskalandi náðu ESB
efasemdarmenn líka töluverðum
árangri þar sem nýleg hreyfing
and- evrusinna fékk 7% atkvæða.
Angela Merkel kanslari hélt þó
forystu sinni þrátt fyrir fall úr 41,5%
sem hún náði í kosningunum 2009
og í 35,3% nú. Samstarfsflokkur
hennar, Sósíaldemókratar, fengu
27,3% atkvæða. Þrátt fyrir sterka
stöðu Merkel er talið líklegt að
þessi úrslit kyndi enn undir umræðu
um að Þjóðverjar dragi sig út úr
evrusamstarfinu og taki á ný upp
markið sem gjaldmiðil.
Róttækir vinstrisinnar vinna
á í Grikklandi
Eins og búast mátti við vann hin
róttæka vinstrisinnaða hreyfing
Syria, undir forystu Alexis Tsipras,
kosningasigur með um 27%
atkvæða á meðan hinn íhaldssami
flokkur Antonios Samaras forseta
fékk tæplega 23% atkvæða. Hægri
öfgaflokkurinn Gullna dögun,
með leiðtoga við stýrið sem sætir
glæparannsókn, fékk rúm 9%
atkvæða.
Óvænt úrslit á Ítalíu
Á Ítalíu kom það nokkuð á óvart
að Lýðræðisflokkurinn, sem er
heldur vinstra megin við miðju,
skyldi ná svo afgerandi forystu með
41% atkvæða. Efasemdarflokkur
Beppe Grillo var í öðru sæti með
21% atkvæða á meðan Forza
Italia, flokkur Silvo Berlusconi
fyrrverandi forsætisráðherra, náði
aðeins tæpum 17% atkvæða.
Niðurstaðan getur haft
víðtæk áhrif
Niðurstaða kosninganna vekur upp
auknar efasemdir um myntsamstarf
Evrópu. Andstaða við aukið
pólitískt og yfirþjóðlegt vald ESB
í peningamálum hlýtur einnig að
valda miklum erfiðleikum við stjórn
efnahagsmála. Þar hafa sérfræðingar
einmitt bent á að það eina sem
geti bjargað evrunni til frambúðar
sé að gera ESB að Bandaríkjum
Evrópu með yfirþjóðlegri pólitískri
fjármálastjórn. Eins og staðan er nú
virðist slíkt óhugsandi. Ólíklegt er
líka annað en að þetta muni hafa
áhrif á umræður um aðild Íslands
að ESB þar sem upptaka evru hér á
landi hefur einmitt verið lykilatriði í
röksemdum íslenskra aðildarsinna.
Miklar hræringar í Evrópu þar sem milljónir kjósenda mótmæltu ofríki skriffinnskubákns ESB í kosningum til Evrópuþingsins:
Andstæðingar samþjöppunar valds innan
ESB unnu umtalsverða kosningasigra
– Leiðtogar órólegir og talað um jarðskjálfta í pólitísku landslagi Evrópusambandsins
Hörður Kristjánsson
hk@bondi.is