Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.07.2015, Blaðsíða 16

16 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.7. 2015
Heilsa og hreyfing
Flestir kannast líklega við að hafa sól-
brunnið einhvern tíma um ævina. Mik-
ilvægt er að nota góða sólarvörn þegar
verið er úti, hvort sem mikið sólskin er
eður ei. En jafnvel þótt fyllstu varúðar sé
gætt, getur sólbruni orðið. Og hvað er
þá til bragðs að taka?
– Augaleið gefur að sólbrunninni húð
á að hlífa við hvers kyns áreiti, þ.á m.
sól.
– Mikilvægt er að kæla brunna svæðið
sem fyrst. Þar henta sérstök „after sun“
gel vel, sérstaklega þau sem innihalda
jurtina aloe vera en rannsóknir hafa sýnt
fram á bólgueyðandi áhrif jurtarinnar.
– Ekki bera krem sem innihalda jarð-
olíu (e. petroleum), benzokaín, eða li-
dokaín á brunnið húðsvæði, því þessi
efni loka hitann inni í húðinni og gera illt
verra.
– Gott getur verið að taka inn bólgu-
eyðandi lyf í lágum skömmtum og sam-
ráði við lækni því hluti af skaðanum
sem verður við sólbruna er afleiðing
mikillar bólgusvörunar í brunna húð-
svæðinu.
– Við sólbruna verður einnig skaði af
völdum sindurefna sem andoxunarefni
geta unnið gegn og mæla því sumir með
því að taka inn E- eða C-vítamín (sem
eru andoxunarefni) í töfluformi á með-
an sólbruni er að gróa.
– Sumar rannsóknir benda til þess að
neysla omega-3 ríkrar fæðu geti dregið
úr líkum á krabbameinsmyndun í kjölfar
sólbruna en omega-3 fitusýrur er t.d.
að finna í feitum fiski og hnetum.
– Að síðustu skal þess getið að ef
sólbruninn er slæmur eða virðist gróa
seint og illa, er rétt að leita læknis.
GÓÐ RÁÐ FYRIR SUMARFRÍIÐ
Hvað er til ráða við sólbruna?
Gaman er að leika sér úti í sumarsólinni en mikilvægt að nota sólarvörn. Ef sólbruni verður samt sem
áður, er mikilvægt að bregðast rétt við og gæta þess að nota ekki krem sem loka hitann inni í húðinni.
Morgunblaðið/Ómar
 Síðustu vikur hefur talsvert
hlýnað á klakanum og þá verður
freistandi að svala þorsta sínum
með einhvers konar svaladrykkj-
um eða gosdrykkjum. Margir
þessara drykkja eru þó óhollir í
meira lagi og leyna á sér. „Ísté“
hljómar t.d. sakleysislega en sé
það keypt tilbúið er það oftar en
ekki fullt af sykri og öðrum efn-
um sem ekki eiga heima þar. Það
borgar sig að lesa alltaf á um-
búðir og ef þorstinn knýr dyra
getur hreinn ávaxtasafi verið góð
lausn ef mann langar ekki í vatn.
Íste er líka auðvelt að gera sjálf-
ur – einfaldlega er hellt upp á
gott ávaxtate og því hellt yfir
glás af ísmolum. Þar er ekki
sykrinum fyrir að fara!
 Ilmurinn af grillmat, sem
leggur yfir íslensk úthverfi að
vori, er árviss sumarboði. Grillað
góðgæti getur þó leynt á sér -
það er nefnilega lítið mál að gera
annars hollan mat óhollan á grill-
inu. Miklu skiptir að velja hollt
og gott hráefni en aðferðir skipta
einnig máli. Margar marineringar
sem hægt er að kaupa tilbúnar
eru mjög hitaeiningaríkar og það
sama gildir um margar grillsósur.
Það getur því verið vel þess virði
að útbúa sínar eigin sósur og
marineringarlegi, auðvelt er að
finna góðar uppskriftir á netinu.
 Meðlæti með grillmat er líka
vert að gefa gaum. Hamborg-
arabrauð er til dæmis best að
hafa sem grófust og einnig kom-
ast margir að því þegar þeir
prófa, að hálft brauð er meira en
nóg, heilt brauð bætir litlu við
hamborgarann ef hann er góður
fyrir. Maís er gott meðlæti með
grillmat og smjör með maísnum
er óneitanlega bragðgott. En það
er hins vegar algjör óþarfi að
drekkja honum í því!
 Fyrir marga er ískaldur bjór
órjúfanlegur hluti af löngum, ís-
lenskum sumarkvöldum. Ekki
mun blaðamaður reyna að fá fólk
ofan af þeim sið enda ekki
ástæða til en rétt er þó, sem
ávallt, að gæta hófs. Sumir kjósa
að kaupa sérstakar hitaein-
ingafærri bjórtegundir en gæfu-
legast er líklega að kaupa þann
bjór sem manni finnst bestur,
njóta hans í botn en drekka einn
eða tvo, ekki fjóra eða fimm. Hið
sama á við um annað áfengi, sem
getur leynt mjög á sér og verið
sérlega varhugavert fyrir þá sem
vilja passa upp á mataræðið.
 …og enn af áfengi. Sjaldan
eru kokteilar jafnvinsælir og á
sumrin og ekki að ástæðulausu.
Þeir eru ekki einungis sumarlegir
á bragðið, heldur einnig í útliti –
og ekki skemmir það fyrir hversu
vel þeir taka sig út á samfélags-
miðlunum! Þeir eru hins vegar
varhugaverðir að fleiru leyti en
einu, því auk þess að innihalda
áfengi, þá er oft sett út í þá ým-
iss konar síróp og önnur bragð-
bætandi efni sem passa illa inn í
heilbrigðan lífsstíl. Engin ástæða
er þó til að gefa kokteilana alveg
upp á bátinn en gott er að vera
meðvitaður og hugsa um kokteil
sem ígildi eftirréttar, frekar en
drykkjar.
 Biðraðir við íslenskar ísbúðir
ná út á götu allan ársins hring
en ekki styttast þær á sumrin.
Það eru víst ekki fréttir að ísinn
sé hitaeiningaríkur og innihaldi
mikið af fitu og sykri en góð vísa
er aldrei of oft kveðin. Rétt er
að takmarka sósur og sælgæti
með ísnum og nota það til hátíða-
brigða, sérstaklega ef ferðir í ís-
búðina eru tíðar. Einnig má
spara hitaeiningar með því að
sleppa ísforminu og kaupa ís í
boxi í staðinn.
 Sumir reyna að skipta út
rjómaís fyrir frostpinna eða jóg-
úrtís. Innihald þessara kræsinga
er vitaskuld misjafnt eftir teg-
undum en þó er gott að hafa það
í huga að ekki er sjálfgefið að
þær séu hollari en venjulegi ís-
inn.
 Þegar fólk er á ferðalagi er
freistandi og fljótlegt að fá sér í
svanginn í vegasjoppum. Þar er
hins vegar lítill vandi að velja sér
óhollan mat sem er auðvitað allt í
lagi öðru hvoru en verra þegar
ferðalagið lengist og sjoppustopp-
unum fjölgar. Flestar vegasjoppur
hafa hins vegar komið sér upp
þokkalegu úrvali af samlokum,
jógúrt og öðru í hollari kantinum
– og líkt og alltaf, er mikilvægt
að lesa næringarlýsingar. Sam-
loka og samloka er ekki alltaf
sama fyrirbærið.
HUGAÐ AÐ MATARÆÐI ÞEGAR SÓLIN SKÍN
Grillað, drukkið og stoppað í vegasjoppum
Íslendingar borða ís allan ársins
hring þótt ísátið aukist þegar sól-
in skín. Sumir halda að jógúrtís
og „sorbet“-ísar séu alltaf hollari
en rjómaís en rétt er að kynna
sér innihald hverrar ístegundar.
Morgunblaðið/Styrmir Kári
MARGIR SEGJA VETRAR-
MÁNUÐINA, MEÐ JÓLA-
STEIKUR, SMÁKÖKUR OG
ÞORRAMAT, VERA ÞANN
ÁRSTÍMA ÞEGAR ERFIÐAST
ER AÐ HALDA SIG VIÐ
HOLLT MATARÆÐI. ÞEGAR
AÐ ER GÁÐ ER ÞÓ AÐ
ÝMSU AÐ HYGGJA Á
SUMRIN LÍKA ENDA
FREISTINGARNAR VÍÐA.
Guðrún Ingibjörg Þorgeirsdóttir
gith@mbl.is
Oft er erfitt að finna hvatann til að standa við markmið sín. Þá daga sem það gengur hins veg-
ar betur er tilvalið að skrifa niður hvernig þér líður og af hverju þú ætlar t.d. að hjóla hraðar í
dag en í gær. Þú getur líka tekið mynd. Seinna, þegar þig skortir hvatann, geturðu dregið
myndina eða textann fram og munað hversu vel þér leið eftir að hafa ræktað heilsu þína.
Hvatinn fundinn og endurnýtt