Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.07.2015, Blaðsíða 46

46 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.7. 2015
Menning
M
ér finnst unaðslegt að
gleyma mér í málverkinu,
tímunum saman,“ segir
Harpa Árnadóttir myndlist-
arkona þar sem við skoðum
athyglisverða sýningu hennar sem nú stendur
yfir í Hverfisgalleríi að Hverfisgötu 4. Hún
bætir við: „Að gleyma mér með lítinn pensil,
litina og uppgötvanirnar þegar einn litur fer
vel með öðrum. Litirnir gefa mér svo mikið. Í
málverkinu felst þessi nautn yfir litunum,
áferðinni og kyrrðinni þegar maður er að vinna
og er einn með hugsununum og náttúru-
hljóðum umhverfisins – auk þess sem mér
finnst lyktin af efnunum svo góð! Þetta vinnu-
lag er mjög gjöfult og ég fer í einskonar ferða-
lag, hvort sem verkið er stórt eða lítið, rétt
eins og þegar maður mótar hugsun við að
skrifa hana niður í bókina sína.“
Þegar Harpa talar um verkin sín, og sköp-
unina, dylst engum ástríða hennar fyrir við-
fangsefninu. Þessa nýju sýningu kallar hún
Hreintjarnir, eftir ljóðabók skáldsins Einars
Braga frá árinu 1962. Í kynningartexta um
sýninguna segir hún um myndverkin: Eins-
konar ljóð í lit um andrá og eilífð, söknuð,
gróandann og hið hverfula. Og hún segir að líf
sitt hafi verið samofið ljóðum allt frá bernsku,
þegar faðir hennar, séra Árni Bergur Sig-
urbjörnsson sem sýningin er tileinkuð, las fyr-
ir hana Ljóð ungra skálda og hún hlustaði
með „öll skilningarvit opin“.
Þetta er ljóðræn sýning. Málverkin bera
titla á borð við „Sumarsólstöður“, „Móinn“,
„Maurildin við Veðureyjarnar“ og „Rauði-
sandur – Sárin blæða inn“. Og sjá má áfram-
hald á þeirri þróun listsköpunar Hörpu að
hún notar sífellt meira texta; árið 2011 gaf
Crymogea út safn texta og vatnslitaverka eft-
ir hana undir titlinum Júní og hér getur að
líta á stöpli bókverk með textum, það er hluti
innsetningar sem þekur einn vegginn og þar á
eru ljóðrænir textar, náttúruupplifanir, hug-
leiðingar og minningar, í bland við myndverk.
„Þessi stóra mynd hér heitir Hreintjarnir,“
segir Harpa og gengur að einu stærsta verk-
inu í salnum. „Þetta er í raun vatnslitaverk og
ég var lengi með hana. Það er mikil ást í
henni, innri friður. Ég hef tekið hana fram
öðru hvoru og unnið í hana.“ Minni verk á
gagnstæðum vegg kallast Foss. „Ég málaði
svo mikið fossa í Myndlista- og handíðaskól-
anum, risastórar myndir, algjör axjón-
málverk,“ segir Harpa. „Þetta var einhver
þörf fyrir að mála kraft. Ég var búin að eign-
ast fyrsta barnið, var að gefa því brjóst á
nóttunni og hafði þessa furðulegu orku.
Svo fóru fossarnir að verða hvítari og
hvítari og við tók úðatímabil í málverkunum.
Þetta er brjóstamjólk, sagði ég.“ Þess má
geta að rétt eins og myndverkunum fjölgaði
þá fæddust Hörpu og Birni Zoëga, eiginmanni
hennar, fleiri börn, þau eru fimm.
Hugsanaflökt á vinnustofunni
Harpa er fædd árið 1965 á Bíldudal en ólst
upp í Ólafsvík. Eftir að hafa lokið BA-prófi í
bókmenntum og sagnfræði við Háskóla Ís-
lands snéri hún sér að myndlistarnáminu, hún
hefur því unnið mikið með skrif og texta þótt
þau séu fyrst að verða áberandi í listsköpun
hennar á síðustu árum. Harpa lagði stund á
framhaldsnám í myndlist við Konsthögskolan
Valand í Gautaborg og síðan hafa verk hennar
verið sýnd og keypt af söfnum víða í Evrópu,
auk þess sem Harpa hefur sýnt víða hér á
landi.
„Í þessu bókverki birtist hugsanaflökt á
vinnustofunni,“ segir hún og tekur verkið af
stöplinum. „Þetta eru allt textar. Og hér á
veggnum eru líka textar. Þessi,“ hún bendir,
„varð til í Berlín þegar ég var þar í vinnustofu
í hrollköldum febrúarmánuði fyrir þremur ár-
um og er að skrifa um hvað ég þrái að upplifa
sumar þar í borginni. Seinna kom Rannveig
föðursystir mín til mín með bunka af bréfum
sem höfðu farið á milli ömmu og afa og pabba
og þar var þetta póstkort sem hann sendir
sem ungur maður frá Berlín í maí árið 1962.“
Harpa hefur sett póstkortið upp á vegginn
svo lesa má hvað Árni Bergur skrifaði for-
eldrum sínum, Sigurbirni Einarssyni biskup
og Magneu Þorkelsdóttur. „Hann er að lýsa
angan sumarsins og litunum og þegar ég las
þetta fannst mér eins og þetta væri hreinlega
handtak að handan,“ segir Harpa. „Ég lýsi því
hvernig ég myndi vilja upplifa Berlín, þegar
ávaxtatrén standa í blóma, og svo fékk ég
þetta kort í hendurnar og fékk hreinlega
gæsahúð. Mér þótti mjög vænt um það.“
Í sumum textanna birtast náttúruupplifanir
en aðrir mótast af sorg og trega.
„Sorgin hverfur aldrei, hún er eins og
ferðalag. Myndlistin er engin þerapía heldur
er ég bara að hugsa beint á dúkinn, í þessari
einveru á vernduðum vinnustað. Þá gefst tími,
hlutirnir fá að koma til mín.
Þegar ég er úti í náttúrunni, hrossagauk-
urinn steypir sér og heilsar og það heyrist í
kríum, þá er ég viss um að genetískt minni
streymi fram við að heyra þessi hljóð. Það
hefur sest í frumurnar í okkur að hlusta á Ís-
land. Heldurðu það ekki?“ spyr hún. Bætir
svo við: „Ísland er svo nakið. Það liggur fyrir
fótum okkar eins og opinn faðmur.“
Undir gleri í sýningarkassa í innra sýning-
arrými Hverfisgallerís eru fleiri textaverk, þar
á meðal eitt sem nefnist „Að mála ástina“ –
„um það þegar ég var 12 ára og ástfangin í
fyrsta skipti,“ segir Harpa hlæjandi – ljós-
myndir frá vinnustofudvöl í Bæ á Höfðaströnd
fyrir fimm árum og vatnslitamyndir þaðan af
smágerðum blómum.
„Þegar ég var að nálgast þessi litlu blóm
fannst mér það vera eins og að mála ástina
sjálfa, skjálfandi fegurð sem maður getur í
raun aldrei náð. Það er eins og að reyna að
komast undir regnbogann.“
Sorgin er ferðalag
„Ég kann ekki annað en að vera einlæg í því
sem ég geri. Ég er nú í lífinu miðju, er að
„Myndlistin er engin þerapía
heldur er ég bara að hugsa
beint á dúkinn, í þessari ein-
veru á vernduðum vinnustað,“
segir Harpa. Hún er hér á
sýningunni í Hverfisgalleríi.
Morgunblaðið/Einar Falur
„Málverkin sé ég sem ljóð
og ljóðin sem málverk“
HARPA ÁRNADÓTTIR MYNDLISTARKONA SEGIST EKKI GETA ANNAÐ EN VERIÐ EINLÆG Í ÞVÍ SEM HÚN GERIR. Á METNAÐARFULLRI SÝNINGU
HENNAR Í HVERFISGALLERÍ ERU NÁTTÚRUTENGD MÁLVERK EN EINNIG TEXTAVERK; NÁTTÚRUUPPLIFANIR, HUGLEIÐINGAR OG MINNINGAR.
Einar Falur Ingólfsson efi@mbl.is