Morgunblaðið - Sunnudagur - 19.07.2015, Blaðsíða 48

48 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19.7. 2015
Hljómsveitin Vio kemur fram á stofu-
tónleikum Gljúfrasteins á morgun, sunnudag,
og hefjast þeir klukkan 16.
Vio er skipuð fjórum æskuvinum úr Mos-
fellsbænum, þeim Magnúsi Thorlacius, Páli
Cecil Sævarssyni, Kára Guðmundssyni og
Yngva Rafni Garðarssyni Holm. Hljómsveitin
sigraði á Músíktilraunum í fyrra og sendi í
kjölfarið frá sér sína fyrstu plötu, Dive In.
Síðasta sumar lék Vio á tónleikum í Þýska-
landi og Hollandi en í árslok hlaut hljóm-
sveitin tilnefningu til Íslensku tónlistarverð-
launanna í flokknum bjartasta vonin í poppi,
rokki og blús.
Stofutónleikarnir eru haldnir hvern sunnu-
dag til ágústloka.
TÓNLEIKAR Á GLJÚFRASTEINI
VIO Í STOFUNNI
Hljómsveitin Vio sigraði á Músíktilraunum í
fyrra og hefur komið fram á tónleikum erlendis.
Eitt duftkeranna eftir Kristbjörgu Guðmunds-
dóttur leirlistakonu, sem eru á sýningunni.
Kristbjörg Guðmundsdóttir, leirlistakona og
hönnuður, og Þórdís Árnadóttir myndlistar-
maður opna í dag, laugardag klukkan 15, sýn-
ingu á efri hæðinni í Listhúsi Ófeigs á Skóla-
vörðustíg 5.
Málverkið er Þórdísi verkfæri sem teygir
sig inn í innstu hugarfylgsni hennar og sýnir
hún óhlutbundin akrýlmálverk á striga.
Kristbjörg sýnir duftker af ýmsum stærð-
um og gerðum en hún fékk styrk frá Hönn-
unarsjóði til hönnunar duftkera og er sýn-
ingin afrakstur þeirrar vinnu. Duftkerin eru
unnin í postulín og steinleir. Þau eru ýmist
steypt í gifsform eða handmótuð og eru af
ýmsum stærðum og gerðum.
SÝNA Í LISTHÚSI ÓFEIGS
MYNDIR OG KER
Orgelleikarinn Lára Bryn-
dís Eggertsdóttir heldur
tónleika í Akureyrarkirkju
á morgun, sunnudag,
klukkan 17. Eru þeir á dag-
skrá sumartónleikaraðar
kirkjunnar.
Efnisskrá tónleikanna er
fjölbreytileg. Lára Bryndís
mun leika tónlist frá öllum
tímabilum orgeltónlistar-
sögunnar, allt frá gömlu spænsku stríðsverki
að glænýjum íslenskum tónverkum sem sam-
in hafa verið fyrir hana.
Lára Bryndís lauk einleikaraprófi frá Tón-
skóla þjóðkirkjunnar með hæstu einkunn
vorið 2002 undir handleiðslu Harðar Áskels-
sonar. Frá 2008 hefur Lára Bryndís verið bú-
sett í Danmörku og lauk meistaraprófi í
kirkjutónlist frá Tónlistarháskólanum í Árós-
um vorið 2014. Aðgangur að tónleikunum er
ókeypis.
ORGELTÓNLEIKAR Á AKUREYRI
LÁRA LEIKUR
Lára Bryndís
Eggertsdóttir
Menning
E
ins og gefur að skilja þegar hópur
stórra persónuleika og leiklista-
manna kemur saman var mann-
skapurinn hinn hressasti þegar
blaðamaður leit inn á æfingu.
Mér tókst að ná tali af þremur úr hópnum
og við drógum okkur afsíðis, á meðan hinir
héldu ótrauðir áfram að æfa sína list, eins
og gjörla mátti heyra á upptöku blaða-
manns.
Aðspurð hvað felist í því sem félagsskap-
urinn sé að fást við, svonefndum langspuna
eða „long form improv“ eins og það heitir
vestanhafs, er Dóra Jóhannsdóttir, stofnandi
og listrænn stjórnandi lékfélagsins Improv
Ísland, ekki með einfalt svar á reiðum hönd-
um.
„Það er merkilegt hvað það er rík hefð
fyrir þessu spunaformi í Bandaríkjunum,
þótt það þekkist varla hér heima. Margir
handritshöfundar og grínistar koma úr þess-
um bakgrunni, með þjálfun í long form
spuna frekar en hefðbundnu leiklistarnámi.
Þetta er búið að vera í gangi í rúm fimmtíu
ár,“ segir hún. „Sýningar fara í grófum
dráttum þannig fram að við fáum eitt orð til
að vinna með úr salnum, hvaða orð sem er,
og við búum til hálftíma grínsýningu á
staðnum. Til þess er notuð margvísleg tækni
sem við erum að læra og æfa okkur í.“
„Þetta er í raun tegund af gríni sem er al-
veg ný á Íslandi, eins og uppistand var fyrir
örfáum árum. Dóra er að flytja inn þetta
fyrirbæri sem er orðið rótgróið í New York
og Los Angeles,“ segir Auðunn Lúthersson,
leikari í Improv Íslandi og einn þeirra sem
fóru á alþjóðlegt spunamót í New York á
dögunum.
„Við erum að vinna með ákveðið form eða
ákveðna beinagrind, til dæmis hversu margir
fara inn á svið í hverri senu, en það er aldr-
ei fyrirfram ákveðið hvað gerist,“ bætir
Ólafur Ásgeirsson við, annar New York-fari
úr röðum Improv Íslands, en hann er auk
þess nýútskrifaður leikari. „Það merkileg-
asta við þessar sýningar er kannski það að
þær fæðast á staðnum, þetta eina kvöld, og
eru aldrei endurteknar. Við erum að æfa
tæknina bakvið það að setja upp einmitt
þannig sýningu.“
Byrjaði allt á Seyðisfirði
Dóra byrjaði að kenna langspuna hérlendis
fyrir tveimur árum á LungA listahátíðinni á
Seyðisfirði. Hátíðin gekk í garð í fimmtánda
sinn í vikunni og efndi leikfélagið Improv Ís-
land til sýningar í tilefni þess.
„Við sýndum á LungA á mánudaginn, sem
mér fannst viðeigandi því þetta byrjaði allt á
LungA,“ segir hún og kveðst vel hafa tekist
til.
Síðan Dóra hélt sitt fyrsta námskeið á
Seyðisfirði hefur hún notað hvert tækifæri
sem gefst, þegar hún er ekki í New York að
sinna sínu eigin námi við spunann, til að
kenna eyjarskeggjum tæknina sem til þarf.
Upp úr þeirri kennslu hefur sprottið það
námskeið, sem er kallað „Haraldurinn“ af
þeim sem vit hafa á málinu.
„Haraldurinn er bara bein þýðing á „The
Harold,“ sem er nafn yfir algengustu og vin-
sælustu tæknina í langspuna, og á rætur að
rekja til Chicago,“ útskýrir Dóra. „Sagan
segir að Del Close, frumkvöðullinn bak við
þessa tilteknu tækni, hafi verið spurður hvað
hún héti af blaðamanni og spunnið nafnið
„The Harold“ á staðnum, og séð eftir því síð-
ar.“
Margir fyrrverandi nemendur Del Close
eru þekkt nöfn í dag, að sögn Dóru. „Bill
Murray, Tina Fey, Steve Carell og fleiri
frægir leikarar lærðu hjá Del Close. Hann
byrjaði fyrir rúmum fimmtíu árum að þróa
þennan strúktur og þessa tækni og álpaðist
síðan á þetta hörmulega nafn þegar að því
kom að skýra hana.“
Um þrjú hundruð manns hafa sótt nám-
skeið tileinkuð Haraldinum hér á landi og
Dóra spáir því að þeim muni fjölga sem
leggja hann fyrir sig. „Fólki á námskeiðinu
hefur farið fjölgandi og fleiri eiga eftir að
bætast við eftir því sem námskeiðin ganga
lengur, ég efast ekki um það. Við kennum á
nokkrum stigum, ef svo má segja, og fólk
færir sig ofar í stiganum eftir því sem það
æfir sig meira. Hver sem er getur komist í
leikfélagið Improv Ísland ef hann skráir sig í
Haraldinn og æfir sig.“
„Haraldurinn er stærra samfélag allra
þeirra sem hafa komið á námskeið til okkar,
en Improv Ísland er fámennari hópur þeirra
sem lengst eru komnir, sem hafa sinnt Har-
aldinum af kappi og alvöru,“ segir Ólafur.
Búin að kryfja grínið
Ýmislegt felst í tækninni bakvið að setja upp
langspunasýningu, eins og heyra mátti af út-
skýringum þríeykisins úr Improv Íslandi.
„Eins og margar kenningar um hvernig
best er að skrifa handrit byggjum við á
þriggja þátta umgjörð: upphafi, miðju og
endi. Ofan á það koma alls kyns tækniatriði,
sem er það sem við æfum á námskeiðinu, en
þar er Haraldurinn þekktasta formið sem við
æfum hvað mest,“ segir Dóra.
Auðunn grípur til tónlistarinnar til að út-
skýra Haraldinn og langspuna fyrir blaða-
manni.
„Þetta er svolítið eins og Dóra sé að
kenna okkur hvar sé best að hafa vers, brú
eða viðlag í laginu, en síðan er það okkar að
finna út úr því hvað við syngjum,“ segir
hann.
„Galdurinn er samt sá að lagið verður eig-
inlega alltaf fyndið, svo ég noti tónlistar-
myndlíkinguna hans Auðuns. Þetta er fyrst
og fremst ótrúlega fyndið,“ bætir Ólafur við.
„Þetta er nefnilega einskonar grínfræði,“
segir Dóra. „Það er búið að greina hver eru
helstu element þess sem gerir gott grín
fyndið og við tileinkum okkur kjarnann í því
til að geta spunnið það á staðnum. Það er
búið að greina grín eins og náttúrulögmál og
það virkar. Það sést kannski best á því að
margir handritshöfundar stærstu þáttanna
úti nýta sér þessa þjálfun og eru djúpt
sokknir í þessar pælingar.
Haraldurinn er eins og blanda af drama-
túrgíu og fræði í kringum uppbyggingu sýn-
ingar og fleiri tæknilegum atriðum, með það
markmið að gera hana sem fyndnasta án
þess að innihaldið sé nokkurn tímann það
sama.“
Eins og áður sagði fer þeim fjölgandi sem
leggja Haraldinn fyrir sig. Þeir lengst
komnu hafa áunnið sér sess í leikfélaginu
Improv Ísland, en það var hópur innan þess
SÝNING FÆÐIST Á EINU KVÖLDI OG ER ALDREI ENDURTEKIN
Mótleikarinn er alltaf
mesta stjarnan
LEIKFÉLAGIÐ IMPROV ÍSLAND ER FYRSTA HÉRLENDA LEIKFÉLAGIÐ STOFNAÐ Í KRINGUM SVOKALLAÐAN
LANGSPUNA, EÐA „LONG FORM IMPROV“, SEM ER AÐ SÖGN MEÐLIMA RÓTGRÓIN TEGUND GRÍNS OG
SPUNALEIKHÚSS Í BANDARÍKJUNUM. DÓRA JÓHANNSDÓTTIR, STOFNANDI FÉLAGSINS, HEFUR STUNDAÐ
NÁM VIÐ LANGSPUNA Í NEW YORK UNDANFARIN ÁR OG KENNT HÉR Á LANDI, EN NÝLEGA HÉLT HÓPUR
INNAN FÉLAGSINS Á ALÞJÓÐLEGT SPUNAMÓT Í NEW YORK OG TÓKST VEL TIL. TIL STENDUR AÐ HALDA
VIKULEGAR LANGSPUNASÝNINGAR Í ÞJÓÐLEIKHÚSINU.
Matthías Tryggvi Haraldsson mth@mbl.is
Dóra Jóhannsdóttir, stofnandi leikfélagsins Improv Ísland, ásamt spunaleikurunum Auðuni Lúth-
erssyni og Ólafi Ásgeirssyni. Dóra hefur verið við nám í langspuna í New York undanfarin ár.