Tölvumál - 01.11.2011, Síða 35

T Ö LV U M Á L | 3 5
því ætti ESB að geta sparað amk. 45 milljarða evra með upptöku rafrænna
innkaupa.
PEPPOL verkefnið hófst 1. maí 2008 og stendur í fjögur ár. PEPPOL vinnur
með 18 samstarfsaðilum í 12 Evrópulöndum og hefur til umráða rúmlega
30 milljónir evra.
Þátttaka smárra og meðalstórra fyrirtækja (SME) er tryggð í PEPPOL, sem
snýst um innleiðingu rafrænna reikninga, pantana og vörulista í Evrópu. Sjá
“Rafræn innkaup án landamæra!” Heimild: FROYLAND.ppt.
PEPPOL (Pan-European Public eProcurement On-Line)
Markmið PEPPOL er að koma á fót samræmdum rafrænum innkaupum á
meðal Evrópuþjóða. Sérhvert fyrirtæki í Evrópu - jafnt stórt sem lítið - á að
geta átt rafræn samskipti við evrópskar stofnanir - í gegnum samfellt
rafrænt innkaupaferli.
Með vinnu PEPPOL verður til alhliða umhverfi byggt á þjóðlegum kerfum og
innviðum, sem styðja rafræna innkaupakeðju frá upphafi til enda. Þannig
eiga lítil sem stór fyrirtæki í Evrópu að geta gert rafræn innkaup hjá hvaða
stjórnsýslustofnun sem er innan Evrópu.
PEPPOL hefur lagt til ákveðið burðarlag sem nefnist BUSDOX. Notendum
þess býðst að hafa rafræn samskipti sín á milli um alla Evrópu. ICEPRO gaf
út ákveðin tilmæli um notkun þessa burðarlags sjá: http://icepro.is/Pages/
NewsInfo.aspx?id=122.
Samstarf
Hvernig má nálgast þann ávinning sem er tíundaður hér að ofan, þ.e. hvers
konar skjöl eru menn að taka upp í stað pappírs? Þar sem stefnt er að
sams konar skjalaskiptum um alla Evrópu, þá hlýtur skjalagerðin að vera
alþjóðleg og lausnin fjölþjóðalausn. Um samstarfsverkefni er að ræða.
Íslendingar eru þátttakendur í samstarfi Norðurlandaþjóða, þar sem ICEPRO
á sæti í svokölluðum NES hópi. Hópurinn kom sér saman um tiltekna gerð
rafrænna reikninga, sem nefnast NES/UBL Þeir eru nú í notkun hérlendis og
Staðlaráð Íslands hefur gefið út sem staðalinn TS-135, um grunngerð
rafrænna reikninga í samræmi við NES/UBL. Reikningarnir byggja á UBL
(Universal Business Language) frá OASIS, samtökum sem IBM, Microsoft,
Oracle, SUN og fleiri stofnuðu. En fleiri koma við sögu í þessari stöðlun.
CEN (Comité Européen de Normalisation)
CEN, Staðlastofnun Evrópu, nefnist á ensku: „European Committee for
Standardization“. CEN greiðir fyrir viðskiptum með því að fjarlægja
viðskipta hindranir evrópskra fyrirtækja og neytenda. CEN stuðlar að þróun
evrópskra staðla og annarra tæknilýsinga.
Aðildarlönd ESB og EFTA vinna saman að staðlagerð þessari, þ.e. 30 þjóðir.
Á vettvangi CEN vinna um 60.000 sérfræðingar auk samtaka viðskipta og
neytenda. Áhrif CEN ná til rúmlega 480 milljón manna.
CEN staðlar hafa sterka stöðu á meðal þátttökulandanna, en Evrópustaðlar
verða sífellt mikilvægari liður í því laga- og reglugerðaumhverfi sem við
búum við. Geti löndin 30 sameinast um einn staðal í stað hinna ýmsu
misvísandi staðla hvers lands, þá er hægt að koma vöru á markað með
margfalt lægri tilkostnaði. Evrópustaðlar efla innri markað Evrópu og styrkja
álfuna á heimsvísu. Heimild: www.cen.eu
Staðlaráð Íslands er aðili að CEN fyrir Íslands hönd. Heimild: www.stadlar.is
Vinnunefndir CEN fást m.a. við samræmingu rafrænna skjala og lýkur þeirri
vinnu með útgáfu CWA samþykkt vinnuhóps (CEN Workshop Agreement)
sem er sammæli hagsmunaaðila.
CEN/BII vinnunefndin var stofnuð að tilstuðlan NES hópsins, sem er sterkur
bakhjarl hennar. Vinnunefndin gaf út 26 umgjarðir (profiles) í árslok 2009.
Nú er unnið að enn fleiri umgjörðum ásamt endurskoðun þeirra sem fyrir
eru. Yfirferð og stöðlun á helstu umgjörðum nefndarinnar er langt komin,
en áætluð verklok eru í júlí 2012.
UN/CEFACT (United Nations Centre for Trade Facilitation
and Electronic Business)
UN/CEFACT er vettvangur viðskiptaliðkunar (Trade Facilitation) og sam-
ræmdra rafrænna viðskipta. UN/CEFACT styður verk sem miða að því að
bæta verslun og viðskipti, jafnt hjá opinberum stofnunum sem einka fyrir-
tækjum. Lögð er áhersla á að liðka fyrir þjóðlegum og alþjóðlegum viðskipt-
um með einföldun og samræmingu vinnuferla.
Á vefsíðu UN/CEFACT er m.a. að finna:
• Tilmæli um liðkun viðskipta (Trade Facilitation Recommendations)
• Staðla fyrir rafræn viðskipti (Electronic Business Standards)
• Tæknilýsingar (Technical Specifications)
Heimild: http://www.unece.org/cefact/index.htm
Kort yfir rafræn innkaup
Margir koma að innleiðingu rafrænna innkaupa innan Evrópu, enda er
verkefnið viðamikið og flókið. Fyrir utan þau verkefni sem áður voru nefnd
eru einnig verkefnin: STORK, e-Certis, open e-Prior, ETSI, IDABC og mörg
fleiri. Starfsmenn vefgáttarinnar e-Practice halda við “kortlagningu” eða
samantekt yfir hvað er að gerast á sviði rafrænna innkaupa. Ritið nefnist
eProcurement Map og kom fjórða útgáfa þess út í október 2010. Heimild:
http://www.epractice.eu/en/library/347270
Grænblöðungur um rafræn innkaup í Evrópu
Um svipað leyti gaf framkvæmdastjórn ESB út grænblöðung um aukna
notkun rafrænna innkaupa. Þar er leitast við að svara spurningum um
mikilvægi rafrænna innkaupa, nefnd eru dæmi um ávinning, fjallað um
rafræn milliríkjaviðskipti o.m.fl. Í bígerð er hvítbók um hvaða skref þarf að
taka til að koma á innviðum samtengdra rafrænna innkaupa og er græn-
blöðungnum ætlað að vera fyrsta skrefið í átt að þeirri innleiðingu.
Umtalsverður ávinningur hefur náðst nú þegar í nokkrum löndum ESB.
Dæmi frá nokkrum löndum eru nefnd í skýrslunni. Þau eru: Ítalía, Austurríki,
Danmörk, Noregur, Bretland, Portúgal. Íslenskir áhugamenn um rafræn
viðskipti eru hvattir til að kynna sér innihald grænblöðungs þessa. Heimild:
http://ec.europa.eu/internal_market/consultations/
docs/2010/e-procurement/green-paper_en.pdf
Þing hagsmunaaðila um rafræna reikninga
Framkvæmdastjórn ESB ákvað að halda þing fjölhagsmunaaðila um
rafræna reikninga (Multi-Stakeholder Forum on e-invoicing). Markmiðið er
að fá skýra stefnu um rafræna reikninga, jafnræði raf- og pappírsreikninga,
meðhöndlun virðisaukaskatts o.fl. Hópur sérfræðinga verður skipaður eftir
sérstökum reglum. Antonio Conte, verkefnisstjóri stefnumála ESB fyrir
umsvif og iðnað býður til þingsins, væntanlega nú í haust.
Verkefni þings og sérfræðingahóps verður m.a. að:
• fylgjast með þróun lausna og innleiðingar rafrænna reikninga
• skiptast á reynslu í góðum starfsháttum
• finna lausnir á vandamálum við millilandaviðskipti
• styðja við staðlað gagnalíkan fyrir rafræna reikninga
Framkvæmdastjórnin mun funda reglulega með vinnuhópnum vegna
lögfræðilegra atriða,
Viðskiptaferla, stuðnings við lítil og meðalstór fyrirtæki (SME) o.m.fl.
Þingið verður skipað 63 fulltrúum, tveim frá hverju ESB landi og níu frá
fulltrúum Evrópskra og þjóðlegra samtaka. Íslandi og Noregi býðst að tefla
fram áheyrnarfulltrúum. Nánari upplýsingar er að finna á vefnum: http://
eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:C:2010:326:0013:001
5:EN:PDF http://ec.europa.eu/internal_market/payments/docs/einvoicing/
c8467_en.pdf
Lokaorð
Hér hefur verið tæpt á nokkru af því sem unnið er að í Evrópu í tengslum við
rafræn viðskipti. Ekki er síður forvitnilegt að fylgjast með því sem gerist
hérlendis í þeim efnum. Vitað er um fyrirtæki, stofnanir og bæjarfélög sem
láta málið til sín taka, bæði í innleiðingu og í að útvega hugbúnað fyrir
rafræn skjöl. Verið er að kortleggja þessi verkefni og er vonast til að hægt
verði að lýsa þeim nánar í næstu grein.