Tölvumál - 01.10.2012, Blaðsíða 14

14
Unglingar er sá hópur sem eyðir mestum tíma á dag í tölvunni.
Hluti af þeim tíma fer að einhverju leyti í lærdóm, að skrifa ritgerðir,
vinna í Office-forritum eða skoða skráningar- og samskiptakerfið
Mentor. Hins vegar fer aðeins lítið hlutfall af þeim tíma sem
unglingar eyða í tölvunni í fyrrgreinda þætti. Mætti túlka það svo að
unglingar eða stór hluti af þeim séu háðir tölvunni af einhverjum
ástæðum og finni þörf eða löngun til að fara í tölvuna á nánast
hverjum degi?
En hver er ástæðan? Mikil afþreying er í boði og flestir unglingar
finna sér eitthvað áhugavert að gera í tölvunni. En þá er vert að
spyrja, hefur þessi fíkn eða löngun unglinga í tölvuna einhverjar
afleiðingar? Er þeim hollt að eyða svo miklum tíma í tölvunni eða
verður þeim meint af? Getur verið að of mikil tölvunotkun valdi
vanrækslu á líkama eða sál?
Markmið rannsóknarinnar var að kanna tölvufíkn á meðal unglinga
og áhrif mikillar tölvunotkunar á heilbrigði unglinga og námsárangur.
Þá voru rannsökuð áhrif tölvunnar á svefnvenjur unglinga ásamt
áhrifum tölvunotkunar á námsárangur. Við veltum fyrir okkur
eftirfarandi spurningum:
• Eru unglingar á Íslandi haldnir tölvufíkn?
• Hvaða áhrif hefur of mikil tölvunotkun á heilbrigði og
námsárangur unglinga?
• Er einhver munur á kynjum að þessu leyti?
Rannsóknargagna var aflað með megindlegum rannsóknar-
aðferðum en spurningalisti var lagður fyrir 119 unglinga á aldrinum
14–16 ára; 60 stráka og 59 stelpur.
Þróun tölvunotkunar á Íslandi hefur verið mjög hröð og hefur þessi
öra þróun tölvunotkunar og útbreiðsla tölvunnar á Íslandi valdið
byltingu í lífi ungmenna. Rannsóknir hafa sýnt að unglingar sem
misnota netið glíma við ýmis geðræn vandamál, svo sem kvíða,
þunglyndi eða önnur merki um andlega vanlíðan. Þegar ofnotkun
á sér stað getur viðkomandi einstaklingur einangrast og þá dregið
úr samskiptahæfni og félagsfærni.
Hina ýmsu líkamlegu kvilla má draga til tölvunotkunar svo sem
verki í öxlum og handleggjum sem og bak- og hálsverki og hafa
rannóknir sýnt samhliða því sem tölvunotkun unglinga eykst hafa
kvartanir unglinga vegna bak- og höfuðverkja aukist. Sýnt hefur
verið framá að rekja megi ofþyngd til aukinnar tölvunotkunar meðal
barna og unglinga þar sem dregið hefur úr ýmiss konar afþreyingu
sem felur í sér hreyfingu og að tölvunotkun svo og ónægur eða
óreglulegur svefn getur haft neikvæð áhrif á námsárangur sem og
dregið úr heimanámi.
Með tilkomu háhraðatenginga fór að bera miklu meira en áður á
hugtakinu tölvufíkn eða netfíkn og á undanförnum árum hefur verið
mikil umræða um mikla tölvu- og netnotkun unglinga. Í rannsókn
okkar kom í ljós að flestir unglingar telja sig eyða um 1–3 klst. á
dag í tölvunni, eða 56 einstaklingar af þeim 119 þátttakendum
sem tóku þátt í könnuninni. Hins vegar telja um 39% unglinga sig
eyða meira en 3 klst. á dag í tölvunni sem er að okkar mati
varhugavert. Ef unglingar eyða meira en 3 klst. á dag í tölvunotkun
þá er hægt að líta svo á að tölvan sé farin að taka tíma frá öðrum
áhugamálum, svo sem ýmsum tómstundastörfum, útiveru,
íþróttum eða námskeiðum.
Okkur þykir athyglisvert að 16 strákar í könnuninni töldu sig eyða
mestum tíma í fjölnotendaleiki, á móti engum stelpum, en því
tölvuR og unglingaR:
tölvuFíkn og ÁHRiF oF mikillaR
tölvunotkunaR Á HeilbRigði og
nÁmsÁRanguR unglinga
Guðmundur Björgvin Sigurbjörnsson,
grunnskólakennari
Reynir Hólm Gunnarsson, grunnskólakennari