Tölvumál - 01.10.2013, Blaðsíða 46

46
Íbúar landa á Evrópska efnahagssvæðinu (EES) hafa aðgang að
almannatryggingum hvar sem er á EES svæðinu. Vegna þessa hafa
almannatryggingastofnanir landanna, s.s Tryggingastofnun (TR), með
sér samstarf og skiptast á skjölum og upplýsingum við afgreiðslu mála.
Samskiptin hafa farið að mestu fram með svokölluðum E-vottorðum
sem send eru í bréfapósti. Um 200 tegundir af E-vottorðum hafa verið í
notkun. Dæmi um E-vottorð eru tilkynning um ákvörðun varðandi
umsókn um lífeyri (E-210) og vottorð um tímabil sem skal taka tillit til við
úthlutun atvinnuleysisbóta (E-301).
Nú er unnið að því að sendingar á nauðsynlegum skjölum og
upplýsingum við afgreiðslu almannatryggingamála milli landa innan EES
fari alfarið fram rafrænt á milli stofnana. Verkefnið nefnist á ensku
Electronic Exchange of Social Security Information skammstafað
EESSI. EESSI byggir á reglugerð nr. 883/2004 sbr. framkvæmdareglugerð
nr. 987/2009 um samhæfingu almannatryggingakerfa innan ESB. Þær
tóku gildi innan ESB 1. maí 2010 en voru innleiddar á Íslandi 1. júní
2012.
Markmið EESSI er að bæta þjónustu við íbúa landa EES og tryggja
betur áunnin réttindi þeirra til almannatrygginga sem flytjast á milli
landanna. Afgreiðslutíminn verður styttur með hraðvirkari og nákvæmari
upplýsingasamskiptum á milli stofnananna. Hagræðið á einnig að verða
nokkurt þar sem gögn munu streyma rafrænt með stöðluðum hætti á
milli tölvukerfa stofnana í stað bréfasendinga áður.
Að verkefninu koma á Íslandi auk TR, Sjúkratryggingar Íslands (SÍ),
Vinnumálastofnun (VMST) og Ríkisskattstjóri (RSK).
TölVuneT Sem Tengir Saman um Tíu
þúSund STofnanir
Í grunninn er EESSI samhæft og lokað tölvunet sem tengir saman um
tíu þúsund almannatryggingastofnanir innan EES. EESSI er útfært með
tengipunktum (e. Access Points) í hverju landi innan EES fyrir sig sem
tengja þau við miðlægan hluta hjá ESB, sjá mynd 1. Þetta gerir
stofnunum sem sjá um framkvæmd almannatrygginga kleift að skiptast
rafrænt á nauðsynlegum skjölum og upplýsingum á milli landa við
afgreiðslu mála. Samskiptin munu fara fram í gegnum lokað netkerfi
Evrópusambandsins (ESB) svokallað sTESTA-net.
Í miðlæga hlutanum er samhæfingarpunktur (e. Coordination Node)
sem samanstendur af skeytamiðlara sem beinir rafrænum skeytum á
milli landa frá einum tengipunkti til annars og miðlægum grunni með
upplýsingum um stofnanir, einskonar miðlæg stofnanaskrá (e. Master
Directory). Tilgangur miðlægu stofnanaskrárinnar er að rafræn skjöl rati
á milli stofnana í samskiptum í gegnum skeytamiðlarann. Tilgangur
skrárinnar er einnig að starfsmenn stofnana og íbúar geti flett upp
upplýsingum um stofnanir s.s. undir hvaða almannatryggingastofnun
tiltekinn málaflokkur tilheyrir. Ein leið til að nálgast þessar upplýsingar
um stofnanir er að finna á vefsíðu á vefsvæði ESB www.europa.eu.
Vefsíðan nefnist „EESSI – Rafræn skrá yfir almannatryggingastofnanir í
Evrópu„ og hefur verið þýdd á 27 tungumál, þ.m.t. á íslensku.
VeflauSn fyrir ViðSkipTaVirkni
Í EESSI er annars vegar gert ráð fyrir því að kerfi stofnana verði í beinu
sambandi við aðrar stofnanir í gegnum miðlæga hlutann hjá ESB og
hins vegar að stofnanir geti nýtt sér veflausn, sem tengist miðlæga
hlutanum og sem ESB mun útvega fyrir samskiptin. Þessi veflausn
hefur verið nefnd WebIC, sem stendur fyrir Web Interface for Clerks.
WebIC mun halda utan um viðskiptavirknina, s.s. skeyti og flæði þeirra,
í rafrænum samskiptum á milli stofnana í EESSI. Fyrir fámennt land eins
og Ísland þar sem fjöldi mála er ekki mikill í samanburði við önnur
Evrópulönd borgar sig að styðjast við slíka veflausn í flestum tilvikum
svo ekki þurfi að innleiða alla viðskiptavirkni EESSI í innri kerfi almanna-
tryggingastofnana hér á landi. Það sparar fjármagn og tíma við
innleiðingu. Jafnframt stefnir TR að því að innleiða lausn sem Norðmenn
hafa verið að þróa í samvinnu við ESB og nefnist Solution 7. Með
lausninni er hægt að hlaða gögnum úr innri kerfum stofnana í WebIC og
úr WebIC í innri kerfin sem m.a. sparar tíma við afgreiðslu mála og
minnkar líkur á villum.
Það er á ábyrgð hvers lands fyrir sig að koma upp tengipunkti sem ESB
útvegar til að tengjast miðlægum hluta ESB. Einnig að koma upp afriti
af miðlægri stofnanaskrá (e. National Directory) til að tengja við innlend
tölvukerfi og setja upp veflausnina WebIC ef stofnun í viðkomandi landi
ætlar sér að nýta þá lausn. Sjá má hvernig einfölduð högun á Íslandi lítur
út á mynd 2 en TR var falið að setja upp og reka tengipunktinn hér á
landi.
Tengipunkturinn, stofnanaskráin, WebIC og Solution 7 verða í
tölvuumhverfi TR sem SÍ, VMST og RSK munu geta tengst. Stofnanirnar
geta einnig tengst miðlæga hluta EESSI beint úr innri kerfum sínum í
gegnum TR ef vilji er fyrir því. Að auki þurfa stofnanirnar að aðlaga sín
innri kerfi í tengslum við EESSI. Verkefninu hefur miðað nokkuð vel
áfram hér á landi.
uppSTokkun á flæði SamSkipTa og
inniHaldi Skjala
Samhliða því að koma á rafrænum samskiptum á mil l i
almannatryggingastofnana innan EES þá er tækifærið einnig nýtt til að
rafræn SamSkipTi
almanna Trygginga­
STofnana á eVrópSka
efnaHagSSVæðinu
Þórólfur Þórisson, verkefnastjóri, Upplýsingatæknisvið, Tryggingastofnun ríkisins