Morgunblaðið - 03.09.2015, Blaðsíða 11

Morgunblaðið/Styrmir Kári
sögur, ævisögur og sjónvarps- og
kvikmyndahandrit. Auk þess að vera
ritstjóri MeginStoða, tímarits MS-
félagsins, ritstýrir hann SÍBS-
blaðinu og Neistanum, sem styrktar-
félag hjartveikra barna gefur út.
Mikill tími hefur farið í gerð fræðslu-
og heimildarmyndanna. Um leið og
ein myndin fór í loftið fékk hann
beiðni um að gera aðra fyrir annað
styrktarfélag og þannig koll af kolli
öll þessi ár. Þær nýjustu sem runnið
hafa úr smiðju Páls Kristins fjalla um
Parkinsonssjúkdóminn, Alzheimer,
gáttatif og nú flogaveiki.
„Sumar eru býsna lengi í vinnslu
vegna þess að styrktarfélögin eru oft
fremur illa stödd fjárhagslega. Alla
jafna hef ég fengið mjög sterk og góð
viðbrögð. Fólk er þakklátt fyrir ís-
lenskar myndir um sjúkdóma, sem
margir þjást af eða einhver þeim ná-
kominn. Aðalatriðið er að koma upp-
lýsingum um sjúkdóminn á framfæri
á einfaldan og skýran hátt og slá um
leið á meintan ótta, sem oft er sprott-
inn af einskærri vanþekkingu.“
Þetta er svo lúmskt
Sem dæmi nefnir hann hræðslu
fólks við ristilspeglun, aðgerð sem að
hans mati er gríðarlega mikilvæg og
allir ættu að fara í ekki seinna en
daginn sem þeir verða fimmtugir.
„Þetta er svo lúmskt – krabbamein í
ristli og endaþarmi, mynd sem ég
gerði 2011 vakti mig – og vonandi
fleiri – til vitundar um hversu auð-
veldlega má fyrirbyggja að góðkynja
separ, sem auðvelt er að fjarlægja við
ristilspeglun, geti orðið að illvígu
krabbameini ef ekkert er að gert.
Hér á landi deyr einn á viku af sjúk-
dómnum,“ upplýsir Páll Kristinn,
sem er þegar farinn að undirbúa gerð
fleiri fræðslu- og heimildarmynda á
komandi misserum.
DAGLEGT LÍF 11
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. SEPTEMBER 2015
Mod GG 3604
Á vefsíðu Laufs – Félags flogaveikra,
lauf.is, er ýmis fróðleikur um floga-
veiki. Sjálft nafn sjúkdómsins er
skýrt með eftirfarandi hætti: „Floga-
veiki er íslenskt orð yfir epilepsy sem
komið er úr grísku sögninni epilemb-
anein og þýðir að grípa eða hremma.“
Jafnframt segir að orðið flogaveiki sé
að mörgu leyti villandi þar sem um
margs konar einkenni sé að ræða
frekar en afmarkaðan sjúkdóm.
Orsök flogaveiki er sögð í grund-
vallaratriðum sú sama. Í heilanum
eru rafboð og við eðlilegar aðstæður
eiga frumur heilans samskipti sín á
milli með því að mynda örlitla raf-
spennu sem þær senda frá sér á mjög
lágri tíðni. Truflun á þessum rafboð-
um veldur flogum, sem geta annað-
hvort verið vegna rangra efnaboða í
heila eða skemmda í heilafrumum
eins og koma fram við æxlisvöxt eða
þegar heilaæxli er fjarlægt. Stundum
getur flog því verið byrjunareinkenni
einhvers sjúkdóms, í versta falli byrj-
un á heilaæxli. Flog getur líka verið
góðkynja arfbundin truflun sem varir
stundum bara í ákveðinn tíma og
hverfur svo. Ástæðan gæti líka verið
höfuðáverki, áfengisneysla, blý-
eitrun, galli í þroska heilans fyrir
fæðingu og ýmsir sjúkdómar. Orsakir
flogaveiki eru afar margvíslegar og
hjá um 40% finnast engar skýringar.
Flogaveiki er ekki smitandi.
Vefsíðan www.lauf.is
Teikning Jean Duplessi-Bertaux (f. 1747) af fólki stumra yfir flogaveikum/Wikimedia Commons.
Þverrandi fordómar Áður fyrr urðu flogaveikir oft fyrir barðinu á fordómum.
Truflun á rafboðum heilans
Skannaðu kóðann
til að fara inn á
vefsíðuna.
Páll Kristinn fæddist 1956 og
ólst upp í Hafnarfirði. Hann nam
þjóðfélagsfræði og bókmennta-
fræði við HÍ 1978-1986 og kvik-
myndafræði við Kaup-
mannahafnarháskóla
1986-1993.
Páll Kristinn hefur verið sjálf-
stætt starfandi rithöfundur, rit-
stjóri, blaðamaður, handritshöf-
undur og þáttagerðarmaður
fyrir útvarp og sjónvarp frá
árinu 1977. Fyrsta skáldsaga
hans, Hallærisplanið, kom út
1982 og alls eru útgefnar bækur
frá hans hendi orðnar tíu, þar af
tvær sakamálasögur í samvinnu
við Árna Þórarinsson, Í upphafi
var morðið (2002) og Farþeginn
(2006). Með Árna hefur Páll
einnig skrifað handrit að leikn-
um sjónvarpsþáttum og að auki
hefur hann skrifað handrit að
leikinni bíómynd í fullri lengd,
Desember, sem frumsýnd var
2009.
Páll Kristinn Pálsson er
kvæntur Elsu Maríu Ólafsdóttur,
saman eiga þau þrjú börn og
hann einnig eldri son.
Ritlistin í
öndvegi
PÁLL KRISTINN PÁLSSON