Skólavarðan - 01.03.2009, Side 24

24
SKÓLAVARÐAN 2.TBL. 9. ÁRG. 2009
að hafa heimsótt fjölmarga skóla og kynnt
sér kennslugögn:
„...mikið af kennslutækjum sem byggjast
á fjölskynjun voru notuð innan grunnskóla,
þ.á m. Cuisenaire kubbar ásamt tilheyrandi
talnalínubökkum, Numicon kubbar og tæki
frá öðrum aðilum; mörg sem nota má með
gagnvirkum skólatöflum. Í raun notaði hópur
barna í blönduðum bekk öll þessi kennslugögn,
stöku sinnum eða samtímis, þar sem klárasti
nemandinn sneri sér strax eingöngu að sértækri
framsetningu. Mörg kennslugagnanna eiga
heima í leikskólum og grunnskólum.“
Þó að hópurinn mæli ekki með einstökum
náms- og kennslugögnum er tekið fram að
það sé æskilegt að slík gögn séu til í öllum
skólum.
Í fimmta kafla er fjallað um breska
aðalnámskrá í stærðfræði fyrir 5-7 ára börn
og nemendamiðaða kennslufræði að baki
henni. Skýrsluhöfundar gera ekki beinar
tillögur um breytingar á núverandi nám-
skrá heldur koma með almennar hugmyndir
sem leitt gætu til breytinga. Það á t.d.
við um hugmyndir þeirra um að efla vægi
hugarreiknings og auka umræður barna
um stærðfræði. Í ljós hefur komið að ung
börn sem eiga í erfiðleikum með að læra
stærðfræði eiga einnig í erfiðleikum með að
reikna í huganum.
Hvernig er foreldrum og fjölskyldum best
hjálpað til að styrkja stærðfræðinám barna
sinna? Um þetta fjallar sjötti og síðasti
kafli. Rannsóknir benda til að stór hluti
foreldra vilji taka meiri þátt í námi barna
sinna. Þeir þurfa ráðgjöf og aðstoð því
margt hefur breyst frá því þeir voru sjálfir
í grunnskóla. Aðstoðin er óháð stétt, stöðu
og tekjum. Þátttaka foreldra í námi 7-16
ára barna vegur þyngra í námsframvindu
þeirra en staða fjölskyldunnar, menntun
innan hennar o.þ.h. Stærðfræði „utan skóla“
getur skilað góðum árangri í náminu, t.d.
matreiðsluverkefni (skipta niður mat, vigta
og mæla). Bresk stjórnvöld hafa áttað sig á
þessu og gera grein fyrir stefnu sinni í skjali
frá 2007: Sérhvert foreldri skiptir máli. Öll
sveitarfélög eiga að móta fjölskyldustefnu
sem kemur inn á þátttöku foreldra. Þetta
styrkir tengsl heimila og skóla og skapar
jákvætt viðhorf en landlægt er í Bretlandi
að telja að ekki sé hægt að bæta árangur í
stærðfræði. Talið er að 6,8 miljónir fullorð-
inna Breta glími við talnavanda og ljóst að
samband er á milli talnavanda foreldra og
slaks stærðfræðiárangurs barna þeirra. Ef
ekkert er að gert verður þetta að vítahring og
uppræta þarf goðsögnina um hulinsheima
stærðfræðinnar.
Skýrslunni fylgja viðaukar og einn þeirra
nefnist Íhlutunarkerfi, námsgögn og kennslu-
tæki. Þar er fjallað sérstaklega um Numicon.
Þar kemur eftirfarandi fram, í lauslegri
þýðingu:
„Fjöldi lausna sem ætlaðar eru ungum
börnum sem eiga við stærðfræðiörðugleika
að stríða, tekur mið af þeirri staðreynd að
stærðfræði og tölur eru í rótina sértækar
hugmyndir og því skiptir miklu máli hvernig
þær eru settar fram. Numicon ... birtir tölur á
hlutlægan hátt ... í plastformum í tvívídd sem
hentar vel til samhliða kennslu með Numicon
forriti fyrir gagnvirkar töflur og tölvur. Numicon
hentar einnig vel til að kynna talnareikning fyrir
ungum börnum. Ennfremur hefur Numicon
þann einstaka eiginleika að aðgreina oddatölur
og jafnar tölur á skýran og gagngeran hátt,
nokkuð sem ung börn taka strax eftir og er afar
gagnlegt til að sætta þau við hugtakið pörun
(þ.e. að heil tala getur bæði verið jöfn tala og
oddatala).“
Eftir að hafa lesið skýrsluna flaug mér
í hug atvik úr íslenskum grunnskóla þar
sem umsjónarkennari hrópaði að nemanda:
„Ertu með hafragraut í stað heila!“ Ástæðan?
Nemandinn, sem hafði verið kallaður upp
að töflu, gat ekki leyst tiltekið orðadæmi.
Niðurbrot og niðurlæging hans var alger
og hann átti í erfiðleikum með stærðfræði
fram á fullorðinsár. „Hafragraut í stað heila,“
hvað merkir þessi setning kennslufræðilega
séð? Í henni felst að kennarinn eigi ekki
að þurfa að kenna eða aðstoða nemanda
í stærðfræði heldur eigi sá síðarnefndi
að vera gæddur þessum hæfileikum frá
náttúrunnar hendi (eðlishyggja). Ef ekki þá
er hafragrautur á boðstólum. Út frá þessu
viðhorfi þarf kennarinn því ekki að vera
faglærður. Aðstandendur bresku skýrslunnar
eru greinilega á öðru máli, sem betur fer.
Þeir hallast að þeirri kennslufræði sem
kemur fram hjá Platón í riti hans Menón: Að
hjálpa og aðstoða til að rétt lausn fæðist að
lokum hjá nemandanum. Hér er að verki hið
mikilvæga ljósmóðurhlutverk kennarans.
Numicon fellur vel að þessu jákvæða við-
horfi í garð kennara og nemenda. Kerfið
leggur mikla áherslu á að öll börn geti
tileinkað sér talnalæsi þó að það taki þau
mislangan tíma. Ljósmóðurhlutverk kenn-
arans er í hávegum haft og án hans eru
námsgögnin bara líflausir hlutir. Numicon
leggur áherslu á að brúa bilið á milli leik-
og grunnskóla og matsblöð fylgja ólíkum
kennslupökkum í þeim tilgangi. Með þeim
er hægt að halda utan um námsframvindu
barnsins í leikskólanum og meta stöðu þess
í upphafi grunnskólans. Með kerfinu er líka
lögð áhersla á að brúa það bil sem skapast
hjá nemendum á öllum aldri vegna margs
konar stærðfræðiörðugleika. Nauðsynlegt er
að greina slíka örðugleika strax við upphaf
skólagöngu. Numicon nýtist vel í Bylgju 3
íhlutun, þó svo að það sé upphaflega hugsað
sem íhlutunarefni Bylgju 1.
Þetta stærðfræðikerfi byggist á nálgun
fjölskynjun og meðal annars á að nýta
eftirtekt barnsins til að skilja heildar-
myndina, þ.e. tölur og tengslin á milli
talna. Numicon leggur einnig áherslu á leik
barna, hugarreikning og að börn ræði um
stærðfræði. Samræður kennara og barna
eða foreldra og barna efla skilning þeirra á
hugtökum stærðfræðinnar. Numicon býður
sem dæmi foreldrum sérstakan heimapakka
(Fyrstu skrefin með Numicon) til að taka þátt í
stærðfræðinámi barna sinna.
Læt þetta nægja en bendi áhugasömum
um að kynna sér bresku skýrsluna á vef
okkar www.skola.is eða hér: publications.
teachernet.gov.uk/eOrderingDownload/
Williams%20Mathematics.pdf
Óskar Sigurðsson
Höfundur er vöru- og verkefnastjóri hjá A4
Skólavörubúðinni.
ein meginniðurstaða og ráðlegging hópsins
er að ráða verði sérhæfða stærðfræðikennara
í alla leik- og grunnskóla
STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI • STæRÐFRæÐI