Skólavarðan - 01.11.2001, Blaðsíða 24

Um haustið fékk Þorgerður styrk til að
sækja þriggja mánaða námskeið fyrir
handavinnukennara við kennaraháskóla í
Gautaborg en þar var sérstök deild fyrir
verðandi handavinnukennara. „Reyndar
ætlaði ég upphaflega til Stokkhólms því að
þar var skóli sem ég hafði meiri áhuga á. Í
Svíþjóð voru gerðar miklar kröfur til þeirra
sem vildu verða handavinnukennarar og
þurftu nemendur að fara á sérstakt þriggja
mánaða námskeið til að fá úr því skorið
hvort þeir væru hæfir til starfsins.
Ég fann fljótt að kennsla í handavinnu
ætti best við mig og mér rann til rifja að
greinar eins og handavinna, teikning og
tónlist væru látnar sitja á hakanum og kall-
aðar aukafög. Það var engin virðing borin
fyrir þessum greinum hér á landi.“
Kofi í Kringlumýri
Að loknu námskeiðinu í Gautaborg fór
Þorgerður aftur til Flateyrar. Þar hafði hún
kynnst ungum manni, jafnaldra sínum,
Sveini Rósinkrans Jónssyni. Þau giftu sig
30. september 1938. Þau bjuggu á Hvilft í
Önundarfirði og í Sveinshúsi á Flateyri uns
þau fluttust til Reykjavíkur árið 1941. „Við
lentum í húsnæðishraki og keyptum kofa í
Kringlumýrinni nálægt þeim stað þar sem
Grensáskirkja stendur nú og þar bjuggum
við í 35 ár.
Ég hætti að að kenna eftir að við
fluttumst til Reykjavíkur. Auk heim-
ilisstarfanna tók ég að mér ýmiss
konar störf sem ég vann að mestu
leyti heima. Ég sé alls ekki eftir því
að hafa verið heima þessi ár meðan
krakkakrílin mín voru lítil,“ segir
Þorgerður. „Ég hefði ekki viljað
missa af því.“
Á þessum árum vann Þorgerður
m.a. við að hnýta net fyrir Hampiðj-
una og þótti henni það erfið vinna.
Skemmtilegri og henni meira að skapi voru
störf sem hún vann fyrir saumastofu Þjóð-
leikhússins. Hún saumaði m.a. búninga
prestanna í Töfraflautunni svo að dæmi séu
nefnd.
Þið getið það víst
Í upphafi sjöunda áratugarins byrjaði Þor-
gerður aftur að kenna og nú á nýjum vett-
vangi. Hún tók að sér að kenna handavinnu
í Lyngási, dagheimili sem Styrktarfélag
vangefinna rak fyrir þroskaheft börn og
unglinga.
„Um þetta leyti stóðu yfir breytingar og
lagfæringar á heimili fyrir þroskaheft börn
í Skálatúni og voru börnin vistuð á meðan í
Lyngási. Markúsína Jónsdóttir, skólasystir
mín úr Kennaraskólanum, sem er nýlega
látin, bað mig að gæta krakkanna meðan á
þessu stóð. Mér leiddist að vera ein-
ungis ætlað að passa börnin, ég vildi
reyna að kenna þeim eitthvað svo að
þau gætu haft eitthvað fyrir stafni.
En það var ekki mikill skilningur í
fyrstu á þessum tilraunum mínum.
Ég hafði aldrei áður kynnst
þroskaheftu fólki en mér leið svo vel
að vinna með þessum krökkum. Oft
þurfti að hafa mikið fyrir þeim en
þetta voru þakklátustu nemendur
mínir.“
Þorgerður Sveinsdóttir hafði þarna fund-
ið nýjan farveg fyrir kennsluhæfileika sína
og áhugasvið. Sumarið 1962 hélt hún að
eigin frumkvæði til Danmerkur til að
kynna sér kennslu þroskaheftra barna.
„Um haustið hafði ég samband við Magnús
Magnússon, skólastjóra Höfðaskóla, sem
var skóli fyrir þroskaheft börn. Hann var
brautryðjandi í kennslu slíkra barna og
þurfti að heyja mikla baráttu til að fá skóla
sinn viðurkenndan. Það varð úr að ég byrj-
aði að kenna handavinnu við skólann sem
var til húsa í gamla Ármannsheimilinu við
Sigtún. Þar starfaði ég síðan í þrettán ár og
tvö ár til viðbótar í Öskjuhlíðarskóla.“
Ekki voru allir trúaðir á að hægt væri að
kenna þroskaheftum börnum handavinnu.
„Forstöðukonan í Lyngási hafði í upphafi
ekki mikla trú á þessu,“ segir Þorgerður.
„Ég var ráðin sem kennari að Lyngási
en þegar kom að því að borga út laun
átti að greiða mér það sama og fóstr-
um sem var talsvert lægra en almenn
kennaralaun. Þá gat ég ekki orða
bundist og spurði: Hví í ósköpunum
voruð þið þá að auglýsa eftir kennara?
Það var sem sagt ekki mikil trú á
því að hægt væri að kenna þessum
börnum handavinnu og skólinn sá
mér ekki fyrir neinu efni til að láta
þau vinna úr. Ég varð því að koma
með efni að heiman til að nota í kennsl-
unni. Mér fannst alveg óþolandi að horfa
upp á að krakkarnir hefðu ekki neitt að
gera og fór því að reyna að finna verkefni
sem gætu hentað þeim. Ég man eftir tólf til
fjórtán ára strákum sem sögðu: Við kunn-
um ekkert. Við getum ekkert gert. Þið get-
ið það víst, sagði ég og rétti þeim nál og
kenndi þeim að búa til rýjamottur. Sumir
urðu fljótlega mjög færir í þessu og mott-
urnar gerðu mikla lukku hjá foreldrunum.“
Ef þú værir ung núna myndirðu þá fara í
Kennaraháskólann og leggja fyrir þig
kennslu? „Nei, ég myndi fara í allt annað.
Ég myndi læra einhverja handiðn. Ég hef
voða gaman af því að búa eitthvað til og
nota hendurnar.“
Helgi E. Helgason
Viðta l
27