Skólavarðan - 01.11.2001, Blaðsíða 27

meira mæli úr þeim stéttum þjóðfélagsins
þar sem foreldrar hafa lægri tekjur. Þessir
foreldrar stunda sjálfir yfirleitt ekki mikla
líkamsrækt og/eða eru ekki virkir í al-
mennu íþróttastarfi. Þetta þýðir í raun að
efnahagur og félagsleg staða foreldra hafa
óbein áhrif á hversu mikið börn þeirra
hreyfa sig (Fridberg, 1998).
Annar mikilvægur þáttur, sem hefur haft
umtalsverð áhrif á hreyfingarmynstur
barna á undanförnum árum, er breyttir
þjóðfélagshættir sem hafa í för með sér
meiri kyrrsetu þjóðfélagsþegnanna. Börn
eru ekki undanskilin, þau sitja meira fyrir
framan sjónvarp, eru meira í tölvuleikjum
og til viðbótar eru þau keyrð meira á milli
staða. Í þessu sambandi er einnig vitað að
of þung og of feit börn horfa meira á sjón-
varp og/eða spila meira af tölvuleikjum en
þau sem eru grennri. Við vitum öll að sjón-
varpsglápi fylgir meira nart og þar koma
inn áhrif auglýsinga. Þetta eru niðurstöður
rannsókna sem hafa verið gerðar í Bret-
landi, Bandaríkjunum og Frakklandi
(Weinsier o.fl., 1998).
Hvort ástandið er svona á Íslandi skal
ósagt látið en engin ástæða er til að ætla að
það sé neitt betra. Engar rannsóknir hafa
verið gerðar hér á hreyfingu eða íþrótta-
iðkun barna né samhengi á milli kyrrsetu-
þátta og holdafars verið skoðað.
Samkvæmt heimildum frá Íþrótta- og
ólympíusambandi Íslands hefur íþróttaiðk-
un barna yngri en 16 ára dregist saman um
60% frá árinu 1990 og fram til ársins
2000. Hér er átt við skipulagða íþróttaiðk-
un á vegum íþróttafélaga sem eru innan vé-
banda íþróttahreyfingarinnar. Þessar tölur
einar og sér undirstrika að hreyfingarleysi
hefur aukist meðal barna og unglinga á Ís-
landi á undanförnum árum.
Fyrirbyggjandi aðgerðir - íþrótta-
kennarar í lykilhlutverki
Ef ekki verður gripið til fyrirbyggjandi
aðgerða eru miklar líkur á að offita meðal
barna og fullorðinna á Íslandi aukist tals-
vert á næstunni.
Ljós er að efla þarf starf íþróttahreyfing-
arinnar, sérstaklega það sem snýr að börn-
um og unglingum. Í því sambandi hefur oft
verið rætt um hvort það sé rétt fyrirkomu-
lag og skipulag á barna- og unglingastarfi
hjá íþróttafélögum að keppni og þátttaka í
mótum sé aðal markmið þess. Íþróttastarf
sem uppfyllir þarfir fleiri einstaklinga væri
eflaust skref í rétta átt og drægi vafalaust úr
brottfalli barna og unglinga úr íþróttum.
Efla þarf samstarf grunnskóla og íþrótta-
og æskulýðsfélaga. Mikilvægt er að heild-
stæð skólastefna grunnskólanna falli að
starfsemi íþróttafélaga og að það forvarnar-
starf sem unnið er í frjálsu félagasamtökun-
um tengist starfsemi grunnskólans á mark-
vissan hátt.
Efla þarf kennslu á sviði íþrótta og
heilsuræktar í grunn- og framhaldsskólum
landsins. Íþróttakennsla í skólum er mjög
erfitt og krefjandi starf, meðal annars
vegna þess að líkamlegt ástand nemenda er
mjög mismunandi sem taka verður tillit til í
kennslu. Því þarf að styrkja starfsumhverfi
íþróttakennara í skólunum og auka stuðn-
ingskennslu í íþróttum og heilsurækt svo
að hægt sé að koma til móts við veikustu
nemendurna í stað þess að gefa út vottorð
og stuðla þannig að enn meira hreyfingar-
leysi.
Auka þarf veg og virðingu íþróttakennslu
í skólum landsins en ég hef oft fundið fyrir
vanvirðingu annarra kennara og skóla-
stjórnenda í garð íþróttakennara og þeirra
starfa sem þeir vinna í skólunum. Í því
sambandi er nóg að nefna að í augum
margra skólastjórnenda er íþróttakennsla
afgangsstærð í skólastarfi og ef þeir þurfa
að hagræða eða fækka tímum er yfirleitt
byrjað á íþróttatímunum.
Íþróttakennarar sinna mjög mikilvægu
forvarnarstarfi í nútímaþjóðfélagi og má
skilgreina það innan heilbrigðiskerfisins.
Að lokum vil ég geta þess að fræðimenn
frá Kennaraháskóla Íslands, Háskóla Ís-
lands og fleiri aðilum hafa á undanförnum
mánuðum verið að undirbúa og skipuleggja
stórt rannsóknarverkefni. Í þeirri rannsókn
verður ástand níu og tíu ára barna á Íslandi
skoðað með tilliti til holdafars (offitu)
hreyfingar, afkastagetu og margra annarra
þátta.
Erlingur Jóhannsson
Rannsóknir
30
Þrír gestir fluttu erindi á fundinum. Már
Guðmundsson, aðalhagfræðingur Seðla-
banka Íslands, fjallaði um ástand og horfur
í efnahagsmálum, Sigríður Rúna Þrastar-
dóttir, deildarsérfræðingur í menntamála-
ráðuneytinu, flutti erindi um fjárveitingar
til framhaldsskóla samkvæmt fjárlagafrum-
varpi fyrir árið 2002 og Sigurður Sigur-
sveinsson, skólameistari Fjölbrautaskóla
Suðurlands, fjallaði um stöðu framhalds-
skólans í ljósi forsendna í reiknilíkani,
skólasamningum og kjarasamningum.
Dagvinnulaun hafa hækkað um
55,9%
Á fundinum var kynnt niðurstaða launa-
könnunar sem KOS gerði fyrir FF og nær
til tímabilsins janúar 2000 til september
2001. Þar kemur fram að dagvinnulaun
framhaldsskólakennara voru á tímabilinu
janúar til september 2000 kr. 135.157 á
mánuði og heildarlaun kr. 220.347. Til
samanburðar voru dagvinnulaun fram-
haldsskólakennara á tímabilinu janúar til
september 2001 kr. 203.910 og höfðu
Ful l t rúafundur Fé lags framhaldsskólakennara
Fulltrúafundur Félags framhalds-
skólakennara var haldinn í Hvammi á
Grand Hóteli í Reykjavík föstudaginn
9. nóvember 2001. Ástand og horfur í
efnahagsmálum, árangur í kjara-
samningum, staða framhaldsskólans,
m.a. í ljósi fyrirliggjandi fjárlagafrum-
varps fyrir árið 2002, og breytt starfs-
umhverfi framhaldsskóla voru þau
málefni sem settu mestan svip á
fundinn. Einnig voru innri mál félags-
ins og Kennarasambands Íslands á
dagskrá.
Árangur kjarasamninga og breytt
starfsumhverfi framhaldsskóla