Skólavarðan - 01.11.2001, Blaðsíða 35

sem eru í safnkennslu á Norðurlöndum.
Þar hafa menn í meira mæli lagt áherslu á
hlutverkaleiki.
„Ég hef átt þess kost að kynnast svolítið
safnkennslu á Norðurlöndum, í Stock-
holms Statsmuseum, Kalmar Länsmuse-
um, Aboa Vetus-Ars Nova safninu í Turku
í Finnlandi og danska þjóðminjasafninu.
Við tókum þátt í norrænu samstarfsverk-
efni með Kalmar safninu og Aboa Vetus. Á
Börnenes Museum í danska þjóðminjasafn-
inu er aðallega miðað við fimm til tíu ára
krakka, þar eru munir og búningar frá
ýmsum tímum sem þau geta klætt sig í,
gömul skólastofa og fleira. Forstöðumenn
safnsins eru mjög meðvitaðir um ólíka
menningarheima danskra barna og bættu
til dæmis við í Börnenes Museum herbergi
þar sem farið er í heimsókn til afa og
ömmu í Pakistan svo að innflytjendabörn
fyndu líka eitthvað sem tengdist veröld
þeirra sérstaklega.“
Það er jafnvel kominn tími til að huga að
þessu hér á landi þar sem börnum með
annað móðurmál en íslensku fjölgar ört í
íslenskum skólum.
Hnoðast með hlutina
,,Alls staðar er það sama uppi á teningnum,
hlutverkaleikir og endurgerðir munir og
búningar, sem má handfjatla, eru vinsæl-
astir,“ segir Sigurborg og heldur
áfram:
,,Kalmar Länsmuseum hefur úr meiru að
spila en flest önnur söfn, þar er stór
skemma full af leikmunum og búningum.
Fjörutíu milljónum íslenskra króna á ári er
varið til safnkennslunnar og fjöldi manns
er þar í vinnu. Safnið á fjórar litlar rútur
sem það notar til að aka með útbúnað sinn
út í skólana þar sem haldnir eru miðalda-
dagar, jafnvel undir berum himni, gjarnan
þar sem eru rústir eða aðrar minjar. Þar er
smíðað, málað, eldað, borðað og svo fram-
vegis að miðaldahætti og allir velja sér
hlutverk sem þeir leika. Safnið er líka með
heilt miðaldaþorp í Kalmar sem dregur til
sín fjölda ferðamanna á sumrin. Starfs-
mennirnir vinna sem sagt ekki bara inni á
safninu heldur færa það einnig út til fólks-
ins.“
Auðvitað er dýrara að starfa á þessum
nótum og auðveldara væri að ganga um
með börnin inni á söfnum og sýna þeim
gersemar sem ekki má snerta. Fái þau hins
vegar tækifæri í hlutverkaleik til að upplifa
samtíð forfeðra sinna eru líkur á að heim-
sóknin skilji meira eftir sig.
Sigurborg er samt á báðum áttum um
hlutverkaleikina og eftiröpunina. „Ég verð
að játa að það gætir dálítils tvískinnungs hjá
mér varðandi framsetningu og útfærslu
safnaheimsóknanna. Annars vegar hef ég
séð svo að ekki verður um villst hvað vekur
mestan áhuga og er vinsælast. Hins vegar
finnst mér Þjóðminjasafnið hafa nokkra
sérstöðu. Á sýningum þess verða þjóðar-
gersemar og mér finnst að nemendur sem
koma þangað eigi að fá að skoða Valþjófs-
staðahurðina sjálfa en ekki bara eftirlík-
ingu. En líklega verður þetta leyst í fram-
tíðinni með blöndu af báðum þessum þátt-
um.“
Veröld sem var og veröld sem verður
Í þrepamarkmiðum í sögu fyrir áttunda
bekk stendur:
„Nemandi hagnýti sér til fróðleiks og
ánægju menningarþætti og menjar sem
gefast á söfnum, í sjónvarpi, heimabyggð,
eigin fórum eða annarra, með heimsóknum
eða í nýlegum ritum og tengjast tímabilinu;
vinni úr efninu og miðli til annarra.“
Námskráin er sem sagt ekki sérlega með-
vituð um gildi safnaheimsókna, hvort sem
það er kennurum, menntamála- og skólayf-
irvöldum eða söfnum að kenna. Þó er ljóst
að söfn og skólar gætu haft nánari sam-
vinnu.
Við hófum ferðina fyrir ríflega þúsund
árum á Byggðasafni Hafnarfjarðar. Líkt og
önnur söfn býður það fólki á öllum aldri að
skyggnast inn í veröld sem var og sjálfsagt
munu söfn í framtíðinni bjóða fólki í heim-
sókn í þá veröld sem verður.
Steinunn H. Þorsteinsdóttir
og Haraldur Jónsson
25. október 948
39