Skólavarðan - 01.11.2001, Blaðsíða 33

Guðrún Ebba Ólafsdóttir setti málþing-
ið en síðan flutti Björn Bjarnason mennta-
málaráðherra ávarp. „Viðbrögð gegn ein-
elti ráðast af þeim skólabrag sem ríkir á
hverjum stað,“ sagði ráðherra í ávarpi sínu.
„Góður bekkjarandi er lykilatriði fyrir
skólastarf, þar sem nemendum líður vel og
þeir geta tjáð sig óhikað og óttalaust. Eng-
inn starfsmaður skóla getur í raun skorast
undan ábyrgð ef nemandi fær ekki um fr-
jálst höfuð strokið vegna agabrota annarra
eða stríðni. Innan skóla á að vera öruggt
umhverfi þar sem hver og einn fær tækifæri
til að þroskast.“
Ragnar F. Ólafsson deildarsérfræðingur
hjá Námsmatsstofnun kynnti rannsókn
stofnunarinnar. Myndin sem Ragnar dró
upp af þolendum eineltis var dökk, afleið-
ingar þess geta fylgt fólki sem skugginn
alla ævi. Þolendur einangrast félagslega,
þeir geta hvorki leitað til jafnaldra né ann-
arra, eru undirgefnir og reyna að breyta sér
til að þóknast öðrum. Í niðurstöðum kom
m.a. fram að styrkja þarf starf umsjónar-
kennara svo að þeir verði betur í stakk bún-
ir til að bregðast við vanda sem tengist ein-
elti.
Að loknu erindi Ragnars fjallaði Arthur
Morthens, forstöðumaður þjónustusviðs
Fræðslumiðstöðvar Reykjavíkur, um vinnu
starfshópsins áðurnefnda sem hittist
alls ellefu sinnum á tímabilinu frá 15. des-
ember 2000 til 15. mars 2001. Unnið var
með þrjá meginþætti; forvarnir, aðgerðaá-
ætlanir skóla og loks áætlun um átak í
menntun og fræðslu. Arthur lagði áherslu á
að kennarar og stjórnendur þyrftu að fá
verulega menntun á þessu sviði og einnig
að skólabragur - menning skólans - skipti
öllu máli í því hvernig til tækist að vinna
bug á einelti.
Þessu næst kynntu námsráðgjafarnir
Ingibjörg Markúsdóttir og Guðný Páls-
dóttir eineltisáætlun Seljaskóla. Í kjölfar
könnunar á eðli og umfangi eineltis var
gert uppkast að vinnuferli og að afloknu
mati og fræðslufundum fyrir starfsfólk og
foreldra var samin handbók sem aðrir skól-
ar geta nýtt sér, en Ingibjörg og Guðný
lögðu áherslu á að nauðsynlegt væri að laga
hana að aðstæðum á hverjum stað.
Prófessor Dan Olweus er viðurkenndur
fræðimaður og hafa hugmyndir hans um
aðgerðir gegn einelti hlotið mikla athygli. Í
erindi sínu vék hann meðal annars að ger-
endum: „Of lítil ást og of mikið frelsi - ef
við getum kallað það svo - ýtir undir árás-
arhneigð. Meðfædd skapgerð er einnig á-
hrifavaldur.“ Hann sagði gerendur hafa
sterka tilhneigingu til að kúga aðra og þeir
væru fjandsamlegir í garð umhverfisins sem
mætti rekja til uppeldis þeirra. Þeir litu á
ofbeldi sem jákvæða aðferð til að leysa mál
og fyndu lítt fyrir samkennd í garð annarra.
Ekki mætti líta fram hjá því að þeir græddu
oft á eineltinu; peninga, tóbak, virðingu
o.fl. Um 40% gerenda í eineltismálum fá á
sig dóm síðar á ævinni. Þetta eru ekki hik-
andi og óöruggir einstaklingar en það eru
meðhjálparar þeirra hins vegar oft og tíð-
um.
„Við búum til árásargjörn börn,“ sagði
Olweus meðal annars í fyrirlestri sínum.
Einelti er ofbeldi. Málþingið 9. nóvem-
ber var mikilvægt innlegg í baráttuna gegn
þessum vágesti og umræðu um eineltismál
verður fylgt eftir á síðum Skólavörðunnar
enda - því miður - af nógu að taka.
keg
Eine lt i
36
Menntamálaráðuneytið efndi til mál-
þings um einelti föstudaginn 9. nóv-
ember sl. Samráðsnefnd mennta-
málaráðuneytis, Sambands íslenskra
sveitarfélaga og samtaka kennara og
skólastjóra skipaði starfshóp á síð-
asta ári í kjölfar rannsóknar Rann-
sóknarstofnunar uppeldis- og
menntamála (nú Námsmatsstofnun)
á umfangi og eðli eineltis í íslenskum
grunnskólum og úrræðum skóla.
Hópnum var falið að koma með til-
lögur að samræmdri áætlun fyrir
grunnskóla um hvernig bregðast
skuli við ef og þegar einelti kemur
upp. Meðal þess sem hann lagði til
var að haldið yrði málþing haustið
2001 til að kynna m.a. hugmynda-
fræði Dan Olweus prófessors við há-
skólann í Björgvin. Starfshópurinn
átti veg og vanda af málþinginu sem
tókst mjög vel, Olweus var fenginn
hingað til lands og var aðalfyrirlesari
þingsins.
Málþing um einelti
Fjörutíu prósent gerenda
fá á sig dóm síðar á ævinni
„Of lítil ást og of mikið frelsi - ef við getum kall-
að það svo - ýtir undir árásarhneigð. Meðfædd
skapgerð er einnig áhrifavaldur,“ sagði prófess-
or Dan Olweus meðal annars um gerendur í ein-
eltismálum í fyrirlestri sínum á málþingi um ein-
elti nýverið.