Skólavarðan - 01.11.2001, Side 34

Óhætt er að hvetja kennara til að leyfa
nemendum sínum að upplifa söguna í þess-
um tilbúna veruleika sem er þó svo raun-
verulegur.
Skellum okkur í hugarflug
Það er 25. október árið 948. Dagur er að
kveldi kominn og ys og þys í Kopparagötu
í Jórvík á Englandi. Þórfastr greiðugerðar-
maður sönglar við vinnu sína þar sem hann
sker út í hjartarhorn, enda nóg að gera hjá
honum þessa dagana og sonur hans situr
við fótskör hans til að læra iðnina. Mávar
sveima yfir fiskmarkaðnum, krummi sætir
færi að stelast í ber á grænmetismarkaðn-
um þar sem frú Winr, roskin engilsaxnesk
kona, ræður ríkjum. Snari skartgripakaup-
maður selur síðasta viðskiptavini dagsins,
Arnbirni hinum ríka, sylgju og telur sig
hafa grætt á þeim viðskiptum. Sveinn skó-
smiður hlustar á kvartanir Bláfótr hins
enska sem að vísu er af norrænu bergi brot-
inn en telur sig ,,riða til falls“ í skóm frá
honum. Þeir Scotr og Þórgil eru við vinnu
sína í stóru skemmunni og friður og ró ein-
kenna mannlífið.
Eitt hundrað og átján árum síðar erum
við enn stödd í Kopparagötu en mannlífið
er á allt öðrum nótum. Víkingar höfðu siglt
upp eftir hinni miklu á Ouse. Um borð var
fjölmennur her sem ætlaði að hertaka Jór-
vík og enska konungdæmið. Hann gjörsigr-
aði Englendinga og sneri sigri hrósandi til
skipa með herfang sitt. Fimm dögum síðar
herjaði norræni herinn enn á Jórvík en þá
sátu menn Haralds konungs engla fyrir
honum og stráfelldu hann. Bardaginn við
Stamfordbrú haustið 1066 var grimmúð-
legur og að honum loknum var áin blóðlit-
uð. Á beinunum af „Bob“ og félögum hans
má sjá hve hatrammur bardaginn var.
Níu hundruð og þrjátíu árum síðar lýkur
ferðalagi nokkurra skólabarna um Kopp-
aragötu og nágrenni, ferðalagi sem hófst í
huga þeirra með heimsókn á Byggðasafn
Hafnarfjarðar.
Aftur til föðurhúsanna
Jórvísku víkingarnir komu til landsins nú í
vor, fjölmörg skólabörn lögðu leið sína til
að heimsækja Þórfast, Scotr, Wrink og
aðra íbúa götunnar. Upplifunin var á einn
veg, börnin lögðu öll sem eitt upp í ferða-
lagið full tilhlökkunar að læra um lífið á
víkingatímanum. Fyrir mörg þeirra var
þetta nýjung, sum höfðu aldrei séð alvöru
beinagrind né gert sér grein fyrir því hvað
hægt væri að lesa úr beinum. Fyrir önnur
var þetta viðbót við það sem þau kunnu og
gaf þeim betri mynd af lífinu á þessum
tíma.
Sýningin er nákvæm eftirmynd af þorpi
sem grafið var upp í York á árunum 1978
til 1981. Götumyndin er eftirlíking og þar
eru engar fornminjar en beinin eru ósvikin,
grafin upp árið 1986.
Bannað að snerta, heyrir sögunni til
Skiptar skoðanir eru um hlutverk eftirlík-
inga í sýningum en þær gera kleift að leyfa
börnum að koma við, snerta, finna og upp-
lifa og þekkist það vel erlendis. Hér á landi
eru menn byrjaðir að vinna eftir þessari
stefnu og má þar minna á sýninguna Mar-
gréti litlu og önnur börn á miðöldum sem
var í Sjóminjasafni Íslands í fyrra á vegum
Þjóðminjasafnsins. Connie Hinchs for-
stöðumaður Börnenes Museum í Kaup-
mannahöfn setti upp Margrétarsýninguna
sem varð gríðarvinsæl meðal nemenda og
kennara hér sem annars staðar.
Sigurborg Hilmarsdóttir safnkennari við
Þjóðminjasafnið þekkir til þeirra strauma
25. október 948
38
Nú á tímum geta börn séð hvernig
umhorfs var á jörðinni fyrir þúsund-
um ára. Með hjálp tölvutækni sjá þau
risaeðlur ganga um í sínu eðlilega
umhverfi, þau geta séð þróun lífs á
jörðu á nánast jafn eðlilegan máta og
þau væru sjálf viðstödd. Þau geta
stokkið fram og aftur í tíma og á
Byggðasafni Hafnarfjarðar geta þau
til dæmis rölt um götur Jórvíkur árið
948.
Safnkennsla
Eru hlutverkaleikir það sem koma skal?