Skólavarðan - 01.05.2003, Blaðsíða 9

Fyrsta samræmda stúdentsprófið verður
haldið í íslensku í maí 2004 en próf í ensku
og stærðfræði bætast við vorið 2005. Skipt-
ar skoðanir eru meðal kennara um prófin
og gildi þeirra fyrir nemendur og skóla-
starf. Ljóst er hins vegar að samræmd próf
munu hafa mikil áhrif á starf í framhalds-
skólum og því afar nauðsynlegt að kennar-
ar nýti skynsamlega alla möguleika til að
hafa áhrif á faglega framkvæmd þeirra.
Um áratugur er liðinn frá því að Nefnd
um mótun menntastefnu skilaði af sér
skýrslu þar sem lögð voru til samræmd
stúdentspróf. Árið 1996 voru samþykkt á
Alþingi ný lög um framhaldsskóla þar sem
hugmyndin um samræmd stúdentspróf er
lögfest. Eins og Elna Katrín Jónsdóttir
benti á ásamt fleirum á opnum fundi um
samræmd stúdentspróf nýverið hefur þessi
langi undirbúningstími verið sárlega van-
nýttur af hálfu ráðuneytisins svo ekki sé
meira sagt. Hugmyndafræði samræmdra
stúdentsprófa, eins og útlitið er núna, er
ennfremur í blóra við stefnu menntamála-
yfirvalda á margan hátt, til dæmis eins og
hún birtist í Portfolio tungumálaverkefn-
inu. Það verkefni samhljómar hins vegar
fullkomlega við „European Framework“,
Evrópuviðmið sem hafa verið sett um
kennslu og námsmat erlendra tungumála.
Viðmiðin innihalda skýra staðla um hvaða
færni skuli stefnt að á hverju námsstigi og
um samanburðarhæft mat á alþjóðavett-
vangi. Færniþáttunum fjórum; tali, hlustun,
ritun og lestri, er öllum gert hátt undir
höfði og færniþrep skilgreind innan hvers
þeirra. Viðmiðunarramminn er aðgengi-
legur enda nýtur hann vaxandi vinsælda í
vinnu við endurskoðun námskráa í hinum
ýmsu Evrópulöndum og notkun hans er
talin ýta undir lýðfræðilegan hreyfanleika
Evrópubúa, bæði í námi og starfi.
En hvernig verður samræmt stúdents-
próf í ensku á Íslandi árið 2005? Verður
færniþáttunum fjórum gert jafnhátt undir
höfði? Verður hugmyndafræði prófsmíð-
innar í takt við það sem best þekkist annars
staðar, eða fljótavinna byggð á gömlum og
úr sér gengnum hugmyndum? Þetta er
nefnt hér af því að mörgu er að hyggja og
kennarar mega ekki láta grípa sig í bælinu.
Þeir geta ef til vill ekki treyst því að
menntamálaráðuneytið og vinnumenn þess
hafi þá faglegu yfirsýn sem með þarf og
þann skilning á skólastarfi sem er nauðsyn-
legur til að tryggja góðan árangur, en þeir
geta og eiga að fara fram á að yfirvöld
menntamála vinni heimavinnuna sína og
hlaupi ekki frá hálfköruðu verki og skilji
kennara og nemendur eftir við aurmokstur.
Kristín Elfa Guðnadóttir
Opinn fundur
um samræmd
stúdentspróf
Þann 3. apríl sl. stóð Félag fram-
haldsskólakennara fyrir opnum
fundi í Rúgbrauðsgerðinni um
samræmd stúdentspróf. Fundur-
inn var haldinn í samstarfi
við Samtök móðurmálskennara,
menntamálaráðuneytið, Náms-
matsstofnun og Félag íslenskra
framhaldsskóla.
Elna Katrín Jónsdóttir setti fund-
inn og sagði að honum væri ætlað
að vera í senn fræðsla um undir-
búning og framkvæmd prófanna,
sem hefjast með samræmdu stúd-
entsprófi í íslensku vorið 2004, en
ekki síður að vera umræðuvett-
vangur fyrir fundarmenn. Hún
minnti ennfremur á langan með-
göngutíma málsins en Nefnd um
mótun menntastefnu lagði til fyrir
tæpum tíu árum síðan að sam-
ræmd próf yrðu tekin upp.
Elna sagði að Kennarasambandið hefði
áhyggjur af hugsanlegum neikvæðum áhrif-
um prófanna á skólastarf og þetta þyrfti að
ræða. Hún vísaði í könnun sem gerð var
árið 2000 og leiddi í ljós að þá var um
þriðjungur félagsmanna FF á móti sam-
ræmdum stúdentsprófum, um þriðjungur
hlynntur og um þriðjungur hafði ekki tekið
afstöðu, og upplýsti jafnframt að ekki væri
ólíklegt að þetta yrði kannað aftur á næst-
unni.
Frummælendur fundarins komu frá
menntamálaráðuneytinu, Samtökum móð-
urmálskennara, Námsmatsstofnun, Félagi
íslenskra framhaldsskóla og Félagi fram-
haldsskólakennara.
Mikilvægt að nýta niðurstöður
prófanna
Hörður Lárusson hjá menntamálaráðu-
neytinu hélt fyrsta erindi fundarins og
sagði ekki nema von að ýmsir hefðu
áhyggjur. Hann lagði áherslu á að hin fyr-
irhuguðu samræmdu próf í framhaldsskól-
um væru ekki einangrað fyrirbæri og draga
mætti lærdóm af reynslu grunnskólanna
sem gæti nýst vel í þróun þeirra, einnig að
löng hefð væri væri fyrir samræmdum
prófum og nefndi sérstaklega sveinsprófin í
því skyni. Hörður sagði að í nýútkominni
reglugerð væri komið verulega til móts við
athugasemdir skólamanna en auðvitað
sýndist sitt hverjum. Hörður fór stuttlega
yfir skólasöguna með tilliti til samræmdra
prófa og nefndi því næst að sameiginlegt
með tilgangi samræmdra prófa í grunn-
skóla og framhaldsskóla væri einkum þren-
nt, þ.e. að athuga hvort námsmarkmiðum
hafi verið náð, veita upplýsingar um hvern-
ig skólar standa miðað við aðra skóla og
veita nemendum og skólum upplýsingar
um stöðu og árangur nemenda. Varðandi
10. bekk grunnskóla er einnig skilgreint
sem tilgangur að samræmd próf skuli vera
viðmið við inntöku nemenda í framhalds-
skóla og í 4. og 7. bekk að þau skuli vera
leiðbeinandi um kennslu fyrir einstaka
nemendur, þetta sé ekki nefnt í öðrum til-
vikum en ætti, að mati Harðar, að vera
undirskilið og gilda um öll samræmd próf.
„Þessi atriði eru færð fram sem rök fyrir
samræmdum prófum,“ sagði Hörður og til-
greindi í beinu framhaldi helstu mótrök,
svo sem að prófin leiddu til stöðlunar á
skólastarfi og væru erfið í framkvæmd í
framhaldsskólum þar sem dreifing á nem-
endum væri mikil og hópar litlir en þetta
gæti reynst próffræðilegt vandamál.
Að sögn Harðar eru jákvæð áhrif sam-
ræmdra prófa á skólastarf umtalsverð í
grunnskólum: „Mörg sveitarfélög hafa bætt
og eflt skólastarf eftir niðurstöður prófanna
og komið hefur í ljós að skólar sem nýta
niðurstöður prófanna ná árangri.“ Hörður
viðurkenndi að samræmd próf væru hugs-
anlega of stýrandi en bætti við að stýringar-
þátturinn væri ekki neikvæður ef rétt væri á
málum haldið, það væri hins vegar dálítið
stórt, þetta „ef“. Hörður lagði áherslu á
mikilvægi þess að skólar notuðu niðurstöð-
ur prófanna, fylgdu þeim eftir og endur-
skoðuðu starfshætti eftir föngum. Hann
sagði að ekki væri gott ef sveigjanleiki glat-
aðist en með því að fara jafn hægt af stað og
Samræmd stúdentspróf
10
Fyrsta samræmda
stúdentsprófið í augsýn
Kynnið ykkur umfjöllun um sam-
ræmd stúdentspróf á heimasíðu
KÍ. Umfjöllunin er uppfærð eftir
því sem málinu vindur fram.