Gerðir kirkjuþings - 2010, Síða 36

36
Allt þetta hljótum við að hugleiða þegar við horfum til framtíðar. Og þetta eru sjónar-
mið sem þjóðkirkjan verður að hafa hliðsjón af í umræðu um trúboð í skólastarfi.
Enda þótt ég sé almennt þeirrar skoðunar að trúarbrögð eigi í mjög takmörkuðum
mæli að fá aðgang að skólastofnunum, þá þarf að hyggja að ábendingum skólafólks
um að ekki megi vanrækja skólann sem mikilvægan vettvang til að ná til mismunandi
trúar- og menningarheima. Það verði að horfast í augu við veruleikann og fræða um
hann, einnig trúarbrögðin. Hanna Ragnarsdóttir, lektor við Kennaraháskóla Íslands,
hefur bent á, að almennt reyndi fólk sem flust hefði til landsins að laga sig að sam-
félaginu. Skólarnir okkar, sagði hún, væru ekki hugsaðir fyrir það fjölmenningarsam-
félag sem hér væri þegar orðið. Þetta þýddi til dæmis að börnum, sem kæmu frá
fjölskyldum sem væru ekki kristinnar trúar, væri þröngvað inn í annan heim í skól-
anum. Spenna myndaðist, annars vegar vegna viljans til að aðlagast og hins vegar
löngunar til að sýna þeim gildum sem fjölskyldan innrætti, virðingu og fylgispekt.
Þetta gæti grafið undan samstöðu innan fjölskyldunnar og/eða leitt til einangrunar
hennar, sem þá færi að sinna sinni trú á heimilinu og þá í samneyti við aðrar fjöl-
skyldur af sama uppruna og menningarheimi. Þessi einangrun væri varasöm, að mati
lektorsins, og yrði skólinn að íhuga leiðir til að laga sig að þörfum fólksins í stað þess
að þröngva því inn í sitt einsleita mót.
Þetta sjónarhorn á umræðuna er mikilvægt: Að við spyrjum að hvaða marki
samfélagið og stofnanir þess eigi að laga sig að fjölbreytileikanum og svo á hinn
bóginn, að hvaða marki hægt sé að ætlast til að einstaklingar og hópar lagi sig að
samfélaginu. Að því leyti sem hið síðarnefnda er upp á teningnum hlýtur að vera rík
krafa um jafnræði, tillitssemi og víðsýni. Kristín Dýrfjörð, lektor við Háskólann á
Akureyri, hefur bent á að við eigum að horfast í augu við að Ísland er fjölmenningar-
þjóðfélag, og kennarar sérstaklega verði að vera sér þessa meðvitaðir og virða
mismunandi óskir og þarfir. Undir þetta vil ég taka, bæði út frá sjónarhóli skoðana- og
trúfrelsis en einnig af þeirri praktísku ástæðu að sinna beri þessum þörfum og kröfum
í sameiginlegu umhverfi allra hópa í þjóðfélaginu en ekki í sérskólum sem reistir eru á
grundvelli trúarbragða.
Allt er þetta vandmeðfarið og línur ekki alltaf skýrar. En hvar drögum við mörkin á
milli trúarlegs efnis annars vegar og efnis sem flokka má undir almenna hefð en með
trúarlegu ívafi? Þegar talað er um að leggja niður kirkjuna sem þjóðkirkju, þá finnst
mér stundum að menn séu að tala um hið ómögulega. Við hvorki viljum né getum lagt
niður þjóðkirkjuna í þeim skilningi að hún er saga okkar í þúsund ár. Hún er menning
okkar og hefð.
Hvað með Heilræðavísur Hallgríms Péturssonar svo dæmi sé tekið? Getur verið að
einhverjum sé það virkilega alvara að láta banna að hafa þær fyrir börnum? Hér væri
ekki aðeins verið að úthýsa trúarlegu efni heldur gamalgrónum heilræðum og
menningararfi.
Hafðu hvorki háð né spott,
hugsa um ræðu mína,
elska guð og gerðu gott,
geym vel æru þína.