Gerðir kirkjuþings - 2010, Qupperneq 42

42
Ljóst er að íslenska þjóðin treystir sóknarkirkjunni og prestunum. Fólk sem þiggur
þjónustu kirkjunnar treystir henni.

Starf og þjónusta þjóðkirkjunnar nær til landsmanna allra til ystu nesja og innstu dala.
Hið þétta og víðtæka samfélagsnet sem þjóðkirkjan myndar í íslensku þjóðfélagi
mótar þjóðarvefinn og menninguna meir en okkur er alla jafna ljóst. Á þriðja hundrað
söfnuðir þjóðkirkjunnar starfa um land allt, þar sem á annað þúsund manns sitja í
sóknarnefndum, þúsundir syngja í kirkjukórum og barnakórum kirknanna. Auk þess
fjölda sem sækir kirkju, en samkvæmt fyrrnefndri viðhorfskönnun sækir hver
Íslendingur kirkju að meðaltali fjórum sinnum á ári. Þjóðkirkjan hefur markvisst
unnið að því að bæta starfshætti og efla þjónustu, aldrei hafa verið fleiri tilboð um
helgihald, fræðslu og þjónustu á vettvangi safnaðanna, og ég hygg að aldrei fyrr hafi í
raun fleiri sótt guðsþjónustur og annað helgihald kirkjunnar en nú. Þjóðkirkjan er
sannarlega víðfeðm og fjölbreytt almannahreyfing.

Hjartsláttur kirkjunnar er í söfnuðunum í boðun, bæn og þjónustu við náungann.
Með bæn sinni, boðun og þjónustu er kirkjan að byggja upp samfélag, nærsamfélag
sem hvílir á grundvelli trúar, vonar og kærleika. Bæn foreldra fyrir og með barni sínu,
myndin af Jesú og englum Guðs yfir rúminu, hefðir og hátíðir sem varpa birtu og
helgi yfir lífið og móta og næra virðingu fyrir því sem æðra er, þetta eru berandi
meginþættir í samfélagsvefnum. Já, kristið heimili er lífskjarni kristins siðar.
Guðsþjónusta kirkjunnar hefur siðferðislega skírskotun, er áminning þess að við
sitjum öll við sama borð, hvert öðru háð, okkur ber að gæta hvers annars, og styðja
þau smáu og veiku, og þau öll sem bugast og falla, af því að Guð elskar alla jafnt.
Þarna birtist eigind og köllun þjóðkirkjunnar, og þetta mótar sýn okkar á samfélagið
sem velferðarsamfélag. En verður æ að birtast í verki á vettvangi hversdagsins.

Í Pælingum sínum spyr dr. Páll Skúlason: „Hvað er það sem skiptir raunverulega máli
fyrir Íslendinga sem eina heild, eina þjóð?“ Og hann svarar:„Þeirri spurningu vil ég
svara í þremur orðum: Sjálfstæðið, efnahagurinn og trúin. Þessar þrjár víddir
þjóðfélagsins, [ hin stjórnmálalega, hin efnahagslega og hin trúarlega – eru
meginstoðir hverrar menningar og bresti í einni þeirra þá hriktir í hinum tveimur. Af
þessum þremur stoðum höfum við að undanförnu lagt langminnsta rækt við trúna,
hina andlegu vídd ... Ég held að við gerum okkur ekki enn nægilega grein fyrir því
hvað af þessu getur hlotist.“
Svo mörg voru þau orð hins vitra og virta heimspekings.
Stjórnarskrá skipar málefnum ríkisins, skilgreinir ábyrgð og valdmörk og samband
ríkisvaldsins og borgaranna. En þar við bætist það hlutverk stjórnarskráa að orða eða
skilgreina þau grundvallargildi, tákn og hugmyndir sem gera samfélagið það sem það
er eða vill vera, setja fram grundvöll og markmið samfélagsins. Í ljósi þess getum við
séð ákvæði stjórnarskrár lýðveldisins Íslands um þjóðkirkju. Þau skilgreina að íslenskt
samfélag er byggt á grunni ákveðinnar sögu og siðmenningar.
Umræðan um ríki og kirkju snýst að mínu mati of oft um fjármál, eignir og embætti.
Sama á svo sem við um íslensk stjórnmál alla jafna og yfirleitt. Hún ætti fremur að
snúast þetta sem Páll Skúlason minnir á: um eðli, eigind og grundvallargildi
þjóðríkisins og menningarinnar. Þjóðkirkjan er umfram allt samhengi og samfélag
sem leggur ekki aðeins þjóðfélaginu til mikilvæg gildi, heldur ómælda andlega
auðlegð.