Félagsbréf - 01.12.1963, Page 69

hins merkasta, or ritað hcfur verið um
eddukvæði fram á síðustu ár. Þær
eru ómetanlegur fengur hverjum þeirn,
scm hyggst kynna sér eða rannsaka
eitthvert atriði nánar, en þurfa hins
vegar ekkert að trufla lestur þeirra,
sem ætla að láta sér nægja rit dr.
Einars. Kenningar annarra vísinda-
manna ræðir höfundur af hógværð og
virðuleik, enda þótt hann sé þeim oft
harla ósammála. Gott dæmi þess eru
athugasemdir við rit D. A. Seips
prófessors um norskt frumrit eddu-
kvæða (bls. 188—191). Hörðustu
ummælin finnst mér vera um kenning-
ar Sophusar Bugge (bls. 31): „Ög
hugmynd Sophusar Bugge, að kvæðin
stvddust við latnesk miðaldarit, cr
varla unnt að kalla annað en firru".
Víst hafa þessar kenningar staðizt illa
timans tönn, en allt um það þykir mér
orðið „firra“ koma hér ómaklega nið-
ur, einkum þar sem gera má ráð fyr-
ir, að fjölmargir, sem lesa þetta rit,
þekki lítið eða jafnvel ekker! til þessa
gáfaða og hugmyndaríka manns, er
markaði ýmis spor í sögu fræðanna
og tróð ekki nándar nærri alltaf villu-
stig. Flestir fræðimenn og þar á meðal
dr. Einar sjálfur (hls. 419) eru þeirr-
ar skoðunar, að grískar sagnir (en
að vísu ekki úr bókum teknar) um
Daidalos smið hafi haft áhrif á efni
Völundarkviðu, og er þá ekki stórt
stökk yfir í „firru"1 Bugges.
Fyrsti þriðjungur bókarinnar ski]>t
ist í tvo kafla, er nefnast Inngangur
og Yfirlit um kveSskap. Fyrri kaflinn
er 62 bls. að lengd og skiptist í fernl:
l íkingaöld. Landnámsmenn. Nýtt þjnfi-
félag og Rúnir. Eins og fyrirsagnirnar
bera með sér, tekur höfundur hér til
meðferðar forsögu og upptök íslenzkr-
ar menningar. Allir eru þættir þessir
bráðskemmtilegir aflestrar og gefa
glögga mynd af því ólguskeiði, sem
var undirrót landnáms á íslandi. Síð-
ari kaflinn skiptist í eftirfarandi þætli:
Gamlar rœtur, Tegundir, vettvangur
og flutningur, BragfrœSi, Or'Sfœri
og Náttúrulýsingar. Hér kennir margra
grasa og góðra. Fyrir mitt leyti met ég
mest |>ættina Gamlar rætur og Orð-
færi, þótt ólíkir séu að ýmsu leyti.
Idinn síðari er saminn af meiri íþrótt,
listfengi og listarskyni, eins og að
líkum lætur vegna efnisins. Einkum
gæti ég trúað, að hann yrði hollur
lestur ungu fólki, sem vill læra að
lesa eddukvæði sér til listnautnar. Hins
vegar er þátturinn Gamlar rætur nokk-
uð annars eðlis, en þar er í stuttu og
ljósu máli gerð grein fyrir merkileg-
um fróðleik um sameiginlegan arf
bragar og orðfæris, sem varðveittur er
á norrænum rúnaristum og í leifum
enskra og þýzkra fornkvæða annars
vegar og í eddukvæðum hins vegar. Að
sama efni er einnig vikið, að vísu
í öðru samhengi, í þáttunum Víkinga-
öld og Kúnir í inngangskaflanum og
jafnvel þættinum Tegundir, vettvang-
ur og flutningur, svo að ekki verður
sagt, að hlutur rúnanna sé hér fyrir
borð borinn. Ég minnist þess ekki að
hafa séð jafnrækilega fjallað um
rúnir af bókmenntafræðingi; þær
hafa af eðlilegum ástæðum framar
öllu verið í verkahring málfræðinga.
Þátturinn um bragfræði er lengri en
við mætti búast (35 bls.). Vafalaust
stafar það af því, að höfundur fer
fÉlagsbrÉf 65