Morgunblaðið - 12.10.2015, Blaðsíða 17

17
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. OKTÓBER 2015
Sullað í Laugardalnum Þegar farið er um ókunn vatnasvæði er gott að hafa vaðið fyrir neðan sig og kanna vel farveginn áður en farið er yfir af öryggi umvafinn steinum í kletta stað.
Eggert
Heldur er ég feimnari við það
nú en fyrir hrun þegar Íslend-
ingar berja sér á brjóst og mikl-
ast af eigin ágæti. Hins vegar er
ástæða til að hafa orð á því þegar
aðrir hrósa okkur fyrir það sem
talið er hafa verið vel gert hér á
landi og þeim sjálfum mikilvæg
fyrirmynd.
Í starfi mínu sem ráðherra og
alþingismaður hef ég ítrekað
hlustað á það þegar farið er lof-
samlegum orðum um framlag Íslendinga til
réttinda barna. Er þá einkum horft til starfs
Barnaverndarstofu og Barnahússins sér-
staklega.
Íslands jafnan getið
Nú síðast á þingi Evrópuráðsins í Strasbo-
urg, sem fram fór um síðustu mánaðamót, var
framlag Íslands gert að umræðuefni á fundi fé-
lagsmálanefndar Evrópuráðsins. Þingkona frá
Kýpur sagði stolt frá því að ákvörðun hefði nú
verið tekin um að opna Barnahús „að íslenskri
fyrirmynd“ á Kýpur. Leitað hefði verið ráða
hjá forstjóra Barnaverndarstofu, Braga Guð-
brandssyni, en hann væri jafnframt formaður
svokallaðrar Lanzarote-nefndar Evrópu-
ráðsins.
Nefndin er kennd við Lanzarote, sem er
austust Kanaríeyja og tilheyrir Spáni. Þar var
haustið 2007 gengið frá samningi Evrópuráðs-
ins um vernd barna gegn kynferðislegri mis-
neytingu og kynferðisofbeldi. Samningurinn
tók gildi árið 2010 og hafa 38 aðildarríki Evr-
ópuráðsins þegar fullgilt hann en þau níu sem
eftir standa hafa öll undirritað samninginn. Ís-
land undirritaði samninginn árið 2008 en full-
gilti hann síðan í ársbyrjun 2013.
Fyrrnefnd Lanzarote-nefnd fylg-
ist síðan með framkvæmd þessa
samnings og er mjög horft til
hennar um leiðsögn og álit á
þessu sviði.
Afstaða til barna að breytast
Viðhorf til réttinda barna hafa
verið að þróast og breytast á
undanförnum árum og áratugum.
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóð-
anna er nú orðinn rúmlega ald-
arfjórðungs gamall en hann var
samþykktur á Allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna árið 1989. Við fullgiltum
hann 1992 og lögleiddum síðan 2013.
Barnasáttmáli Sameinuðu þjóðanna byggist
á réttindum barna; það eigi að hlusta á börn og
að þau eigi sjálfstæðan rétt sem beri að virða.
Fram til þessa hafði í alþjóðlegum sátt-
málum fyrst og fremst verið horft til verndar
barna, hvernig þau yrðu best vernduð.
Segja má að íslenska Barnahúsið byggi á
þessu tvennu, að vernda barnið og hlusta á
það. Þetta er hugmyndafræðin sem Barna-
húsið íslenska er reist á. Þar er framast öllu
leitast við að sýna barninu fulla tillitssemi og
virðingu sem einstaklingi. Í stað þess að barn,
sem grunur leikur á að hafi verið beitt kynferð-
islegu ofbeldi, undirgangist rannsóknir og yf-
irheyrslur á aðskiljanlegum stöðum með til-
heyrandi áhyggjum og kvöl, fer öll
rannsóknarvinna nú fram undir þaki Barna-
húss í vinsamlegu umhverfi og undir leiðsögn
sérhæfðs fólks.
Kýpur og Litháen bætast í hópinn
Þarna voru Íslendingar frumkvöðlar sem
áður segir. Við stofnsettum okkar Barnahús
1998, þremur árum eftir að Barnaverndarstofa
var sett á laggirnar, en aðrar þjóðir komu í
kjölfarið. Svíar opnuðu sitt fyrsta Barnahús
2005, þau eru nú 30 talsins í Svíþjóð, Norð-
menn 2007, þau eru nú tíu talsins í Noregi,
Danir 2013, í Danmörku eru nú fimm Barna-
hús, Finnar áætla að opna sitt fyrsta á næsta
ári. Grænlendingar, Færeyingar og Álands-
eyjar eru einnig komin með sitt Barnahús.
Kýpur og Litháen bætast síðan í hópinn á
þessu ári – allt undir íslenskum ráðleggingum
og ráðgjöf.
Fylgst með Íslendingum í
aðildarríkjum Evrópuráðsins
Íslendingar veita ómælt fé til aðskiljanlegs
fjölþjóðlegs starfs á vegum ESB, NATO,
OECD, SÞ og fleiri stofnana. Deila má um
gagnsemi ýmislegs sem við tökum okkur fyrir
hendur á alþjóðavettvangi. En hvað varðar
starf er lýtur að réttindum barna á vegum
Evrópuráðsins er um að ræða mannréttinda-
starf sem hefur sýnt sig að hafa skilað árangri.
Ástæða er til að gleðjast yfir því, jafnframt því
sem vakin er athygli á mikilvægi þess að styðja
af alefli við þennan mikilvæga málaflokk, að
sjálfsögðu fyrst og fremst barnanna vegna.
Vert er að hafa í huga að augu annarra hvíla
á okkur.
Eftir Ögmund
Jónasson »En hvað varðar starf er lýt-
ur að réttindum barna á
vegum Evrópuráðsins er um
að ræða mannréttindastarf
sem hefur sýnt sig að hafa skil-
að árangri.
Ögmundur Jónasson
Höfundur er fulltrúi á þingi Evrópuráðsins í
Strasbourg.
Íslenskt brautryðjandastarf
Í dómi Hæstaréttar sl. fimmtudag í
máli ákæruvaldsins gegn fyrrverandi
bankastjóra Landsbanka Íslands hf. og
fleirum segir m.a. svo í forsendum:
„Við ákvörðun refsingar verður að
horfa til þess að umboðssvik sam-
kvæmt a. lið II. kafla ákærunnar sner-
ust um afar háa fjárhæð, 5.163.000.000
krónur, og hefur ekkert greiðst af
henni.“ Svo er að sjá sem þessum orð-
um sé ætlað að styðja ákvörðun rétt-
arins um þunga refsingu yfir sakborn-
ingum.
Í tilefni af þessu er kannski ástæða
til að benda mönnum á að engir pen-
ingar skiptu nokkurn tíma um hendur í
þeim viðskiptum sem þarna er um
rætt. Það er vegna þess að fyrirtækið
Imon ehf. fékk aldrei lánsféð í hendur
heldur aðeins hlutabréf í Landsbanka
Íslands hf. sem það var að kaupa fyrir
lánsféð. Nokkrum dögum síðar féll
bankinn og urðu hlutabréfin þá verð-
laus. Eftir stóð þá krafa bankans á
hendur fyrirtækinu. Mun ekkert hafa
fengist greitt af henni. Af þessu er
ljóst að bankinn varð ekki fyrir neinu
fjárhagstjóni vegna viðskiptanna.
Jón Steinar
Gunnlaugsson
Engir pen-
ingar skiptu
um hendur
Höfundur er lögfræðingur.