Morgunblaðið - 07.05.2016, Síða 18

Morgunblaðið - 07.05.2016, Síða 18
18 FRÉTTIRInnlent MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. MAÍ 2016 FRÉTTASKÝRING Guðmundur Magnússon gudmundur@mbl.is Sveitarstjórn Skútustaðahrepps hef- ur mætt litlum skilningi alþingis- manna og stjórnvalda þegar hún hefur óskað eftir fjárhagsstuðningi til úrbóta á frárennslismálum sveit- arfélagsins. Þetta segir Yngvi Ragn- ar Kristjánsson oddviti í samtali við Morgunblaðið. Úrelt skólpkerfi er talið einn af nokkrum áhrifaþáttum í þeirri hnignun lífríkis Mývatns sem verið hefur til umræðu undanfarna daga. Árni Einarsson líffræðingur, for- stöðumaður Náttúrurannsókna- stöðvarinnar við Mývatn, segist finna fyrir miklum vilja til að vinna að úrbótum á bágu ástandi Mývatns, jafnt meðal sveitarstjórnarmanna sem stofnana hjá ríkinu sem hafa með málefnið að gera. En kostnaður standi vissulega í mönnum. Brugðist verði við Kveikjan að umræðunum um ástand Mývatns var ályktun Veiði- félags Laxár og Krákár um mánað- amótin, þar sem skorað var á yfir- völd umhverfismála, bæði á landsvísu og á sveitarstjórnarstigi, að bregðast við því alvarlega ástandi sem við lýði væri í lífríki Laxár og Mývatns í Suður-Þingeyjarsýslu. „Lífríki Mývatns og Laxár hefur verið undir miklu álagi undanfarna áratugi og svæðið er á rauðum lista Umhverfisstofnunar fjórða árið í röð. Kúluskíturinn, sem aðeins finnst á einum öðrum stað í heim- inum, er horfinn og botni Mývatns má líkja við uppblásinn eyðisand. Bleikjan hefur verið nánast friðuð í nokkur ár til að koma í veg fyrir út- rýmingu. Hornsílastofninn er í sögu- legri lægð,“ segir í ályktuninni. Landvernd tók undir þessi orð og sendi ríkisstjórninni áskorun um að grípa þegar í stað til ráðstafana til að vernda lífríki vatnsins og árinnar. „Að mati Landverndar er afar mik- ilvægt að sameina krafta sveitar- stjórnar, ríkisvalds og ferðaþjón- ustuaðila á svæðinu og grípa til allra mögulegra aðgerða sem draga úr áhrifum mannsins á lífríki svæðisins, ekki síst vegna skólplosunar. Einnig þarf að kanna næringarefnalosun úr brotsárum á námasvæðum vatnsins eftir kísilgúrnámið á sínum tíma og hvaða þýðingu hún hefur varðandi það ástand sem uppi er og til hvaða aðgerða megi þá grípa,“ segja sam- tökin. Yngvi Ragnar Kristjánsson segir að þrennt þurfi nú að gera við Mý- vatn. Í fyrsta lagi þurfi að efla rann- sóknir á vistkerfi vatnsins. Í öðru lagi að efla vöktun til að sjá hvaða áhrif einstakar breytingar hafi. Loks þurfi að gera úrbætur í frá- rennslismálum. Skútustaðahreppur hafi uppfyllt öll lagaskilyrði á því sviði þar til kröfur voru stórauknar fyrir nokkrum árum. Ekki dugi lengur að hafa rotþrær á öllum frá- rennslisstöðum heldur þurfi að hreinsa skólpið sem til fellur. Sveit- arfélagið hafi vegna fámennis ekki fjárhagsburði til þess að ráðast í þá framkvæmd sem kosti á bilinu 250 til 330 milljónir króna. Undanfarin tvö ár hafi verið leitað eftir fjárstuðningi við verkefnið frá fjárlaganefnd og umhverfisráðuneytinu, en þar hafi sveitarstjórnin mætt litlum skiln- ingi. Aukin næringaefnaauðgun Árni Einarsson hefur fylgst með lífríki Mývatns um áratugaskeið. Hann segir að breytingarnar þar séu tvenns konar. Annars vegar sé um skammtímasveiflur að ræða sem standi í um það bil sjö ár. Þær séu í grunninn af náttúrulegum orsökum, en hafi magnast upp síðan um 1970. Hins vegar séu svo langtímabreyt- ingar, sem ekki sé alltaf auðvelt að átta sig á, en þær felist einkum í auknum vexti blágerla sem bendi til of mikilla næringarefna í vatninu. Vöxtur blágerlanna, svokallað leir- los, í vatninu dregur úr birtu á vatnsbotninum og botngróðurinn hverfur. „Síðast liðin tíu ár eða lengur hef- ur Mývatn aldrei náð að verða tært yfir hásumarið, júlí og ágúst, og botngróður er horfinn að stórum hluta,“ segir Árni. Hann segir að þetta sé þróun sem alþekkt sé í vötn- um víða um heim vegna næringar- efnaauðgunar, og hlýnandi loftslag í heiminum verki líka hvetjandi á bakteríurnar. Árni segir að Mývatn sé næring- arefnaríkt frá náttúrunnar hendi en hér bætist við aukin næringarefni af mannavöldum, afleiðing manna- byggðar og áburðarnotkunar. „Við vitum í rauninni ekki nákvæmlega hver frumorsökin er fyrir breyting- unum á lífríki Mývatns, en einu þættirnir sem við getum haft áhrif á snúa að því að draga úr því sem fer í vatnið af mannavöldum,“ segir Árni. Það sé verkefnið sem menn standi frammi fyrir í Mývatnssveit. Draga þarf úr áhrifum byggðar  Úrbætur á fráveitukerfi við Mývatn kosta 250 til 330 milljónir  Verkefnið ofviða sveitarfélaginu  Aukin næringaefnaauðgun af mannavöldum hefur skaðað lífríkið í mestu náttúruperlu landsins Morgunblaðið/BHF Náttúruperla Mývatnssveit er einn fjölsóttasti ferðamannastaður landsins. Vatnið og fjölskrúðug náttúra heillar. Árni Einarsson Yngvi Ragnar Kristjánsson Ástand lífríkis í Mývatni er ekki nýtt umræðuefni. Það hefur verið rætt með hléum um áratugaskeið. Langt er síðan mönnum varð ljóst að fylgjast yrði með breytingum í vatninu og við það af völdum auk- innar byggðar. Náttúrurannsókna- stöðin við Mývatn var sett á fót 1974. Hún er fáliðuð en fæst við rannsóknir á náttúru og sögu Mý- vatns og Laxár og vatnasviðs þeirra með það höfuðmarkmið að skilja náttúrufarsbreytingar og sjá þær fyrir og stuðla þannig að verndun svæðisins. Fyrr á árum var mest deilt um áhrif kísilgúrnáms í vatninu á líf- ríkið. Skiptust íbúarnir í tvo flokka hvað það varðaði og skoðanir vís- indamanna voru einnig skiptar. Kísilvinnslan hætti fyrir tólf árum, en ekki er að sjá að það hafi haft merkjanlegar breytingar til batn- aðar, a.m.k. ekki nægar til að vega upp á móti öðrum áhrifaþáttum. Fyrir 30 árum sagði Morgun- blaðið frá ráðstefnu sem Náttúru- verndarráð hélt um lífríki Mývatns. Þar kom fram að hnignun hefði orðið í þeim þáttum lífríkisins sem hefðbundin náttúruverndarsjónar- mið tækju mið af, þ.e. fuglum og fiski hefði fækkað. Árið 1977 hefðu veiðst 33 þúsund bleikjur í vatn- inu, en aðeins 5.000 árið 1984 og hefði orðið að taka upp kvótakerfi við veiðarnar. Í fréttinni sagði að breyting- arnar væru ekki nýlunda. Vistkerfi Mývatns hefði ætíð verið veruleg- um sveiflum undirorpið og heim- ildir um óstöðugleika þess mætti jafnvel finna í Jarteinabók Guð- mundar góða Hólabiskups frá mið- öldum. Deilt væri um það hvort nú- verandi hnignun væri náttúruleg sveifla eða hvort skapast hefðu al- gerlega nýjar aðstæður í vatninu. Lengi var deilt um áhrif kís- ilgúrnáms á lífríki Mývatns ÁSTAND LÍFRÍKIS MÝVATNS OFT TIL UMRÆÐU Laugavegi 7, 101 Reykjavík - Sími 551-3033 Flott ir í fötum Við seljum frægu buxurnar Ný sending – frábært úrval HÁDEGISTÓNLEIKAR ÁST OG ÁRÆÐNI RANNVEIG KÁRADÓTTIR SÓPRAN HRÖNN ÞRÁINSDÓTTIR PÍANÓ Þriðjudag 10. maí · kl. 12.15 · Norðurljósasal Hörpu Aðgangseyrir: 1500 kr. Frítt inn fyrir eldri borgara, öryrkja og námsmenn Fluttar verða aríur og ljóð eftir Duparc, Wolf, Schubert, Bizet og Puccini Markaðsdagar Sjálfsbjargarfélag- anna verða haldnir dagana 7. og 8. maí í félagsheimilinu að Hátúni 12 í Reykjavík. Gengið er inn sunnanmegin. Markaðurinn standa yfir kl. 11 til 16 báða dag- ana. Alls konar vörur verða í boði, s.s. handprjónaðir vettlingar, sokkar, húfur, sultur, bækur, skartgripir, föt, sælgæti, hand- gerð kerti og margt fleira áhuga- vert. Kaffi verður selt á staðnum. Allir eru hjartanlega velkomnir. Hægt er að greiða með greiðslukortum, segir í tilkynn- ingu. Markaðsdagar Sjálfsbjargarfélaganna

x

Morgunblaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.