Morgunblaðið - 07.05.2016, Síða 27

27
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 7. MAÍ 2016
Gleði Bládoppóttar verur settu svip á bæinn þegar þær glöddust yfir útskrift úr Borgarholtsskóla í vor. Þær hvíldu lúin bein og fengu sér hressingu á tröppum Stjórnarráðsins.
Golli
Það blasir við öllum
þeim sem vilja vita að
samgöngur víða um
landið eru komnar að
fótum fram. Viðhaldi
hefur ekki verið sinnt
sem skyldi og staðan
því orðin verulega slæm
á mörgum stöðum. Það
þarf ekki annað en að
keyra helstu vegi lands-
ins til að verða þess
áþreifanlega var. Samtök iðnaðarins
hafa ítrekað lýst yfir áhyggjum vegna
skorts á viðhaldi í samgöngukerfum
landsmanna enda sýna útreikningar
að hátt í 500 milljarða króna vantar í
innviðafjárfestingar síðustu sjö ár.
Þar af eru 60 milljarðar króna sem
vantar í vegakerfið eitt og sér. Vega-
fjárfestingar hins opinbera hafa farið
minnkandi sem hlutfall af landsfram-
leiðslu og farið undir 1% síðustu ár en
voru að jafnaði 2%.
Það skiptir verulegu máli fyrir iðn-
aðinn í landinu að aðföng komist
klakklaust á milli landsvæða auk þess
sem fólksflutningar um vegi landsins
hafa stóraukist. Með gríðarlegri
fjölgun ferðamanna, sem margir
hverjir vilja komast í snertingu við
náttúru landsins, fylgir tilheyrandi
akstur á milli staða, hvort heldur er í
einkabílum eða hópferðabílum. Það
dregur óhjákvæmilega úr umferð-
aröryggi þegar viðhaldi er ekki sinnt
og ný mannvirki eru ekki reist í takt
við þarfir nútímans.
Þar sem þörfin fyrir úrbætur er
mikil og brýn ætti að skoða með opn-
um hug samstarf ríkis og einkarekst-
urs um fjármögnun og uppbyggingu
samgöngumannvirkja
og jafnvel annarra inn-
viða. Slíkar innviða-
fjárfestingar geta orðið
til góðs líkt og dæmin
sanna. Samvinna ríkis
og einkaaðila hefur skil-
að góðum árangri í Nor-
egi þar sem samstarf
um vegaframkvæmdir
hefur leitt til aukinnar
skilvirkni, hraðari upp-
byggingar og meiri
gæða. Það hefur sýnt
sig að fjárfestingar í
innviðum auka samkeppnishæfni og
styðja við aukinn hagvöxt.
Við getum lært af góðri reynslu
annarra þjóða í þessum efnum þar
sem slíkt samstarf ríkis og einka-
rekstrar er talið eðlilegt og heilbrigt.
En við getum líka litið okkur nær og
horft til framkvæmda Hvalfjarðar-
ganganna sem tókust vel. Málið er
aðkallandi enda öryggi landsmanna
og ferðamanna í húfi. Samtök iðn-
aðarins hvetja því til þess að þeir sem
koma að þessum málaflokki sýni víð-
sýni og þor við að kanna möguleg úr-
ræði. Það má engan tíma missa!
Eftir Almar
Guðmundsson
» Þar sem þörfin fyrir
úrbætur er mikil og
brýn ætti að skoða með
opnum hug samstarf
ríkis og einkareksturs
um fjármögnun og upp-
byggingu innviða.
Almar Guðmundsson
Höfundur er framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins.
Árangursríkt
samstarf um
samgöngurÞað er staðreynd aðrekstur borgarinnar
gengur illa undir stjórn
Samfylkingarinnar,
Pírata, Vinstri grænna
og Bjartrar framtíðar,
og áætlanir ganga ekki
upp. Ársreikningur
Reykjavíkurborgar
2015 liggur fyrir og
sýnir verri niðurstöðu
en áætlanir gerðu ráð
fyrir.
Rekstrarniðurstaða samstæð-
unnar, þ.e. A- og B-hluta, var 167%
undir áætlun. Mikið tap er á aðalsjóði,
eða sem nemur 18,3 milljörðum
króna, þrátt fyrir að útsvar sé í há-
marki og tekjur hafi aukist.
Borgarbúar hafa ríka ástæðu til að
hafa áhyggjur. Rekstur borgarsjóðs
er ekki sjálfbær. Hann stendur ekki
undir sér. Í fyrra sagði borgarstjóri
að þetta væri tekjuvandi, núna eru
það lífeyrisskuldbindingar. Stað-
reyndin er hins vegar sú að þetta er
rekstrarvandi. Það er ekki alltaf hægt
að skýla sér á bak við að áætlanir
standist ekki og því sé tap. Grunn-
rekstur borgarinnar er ekki sjálfbær,
óháð gjaldfærslu lífeyrisskuld-
bindinga.
Tekjur duga ekki fyrir
útgjöldum
Rekstrarniðurstaða A- og B-hluta
var neikvæð um 5 milljarða, en áætlun
gerði ráð fyrir að hún yrði jákvæð um
7,4 milljarða. Afkoma samstæðunnar
er 16 milljörðum verri í ár en hún var
árið 2014. Ef horft er framhjá mats-
breytingum fjárfestingareigna var af-
koma samstæðunnar neikvæð um 9
milljarða. Matsbreyting fjárfestinga-
eigna Félagsbústaða nam um 4 millj-
örðum, sem rekja má til hækkunar á
gangvirði fasteigna félagsins.
Tekjur borgarinnar duga ekki fyrir
útgjöldum þó svo að útsvar sé í há-
marki og skatttekjur
hafi verið hærri en
áætlað var. Handbært
fé samstæðunnar nam
16,2 milljörðum í árslok
og var 1,4 milljörðum
lægra en áætlun gerði
ráð fyrir. Handbært fé
A-hluta lækkaði um 2,4
milljarða á árinu.
Skuldir hækkuðu um 14
milljarða. Skuldir á
hvern íbúa í Reykjavík
voru 2,46 milljónir á
árinu 2015. Skuldir á
íbúa í Reykjanesbæ
voru lítið eitt hærri, eða 2,86 millj-
ónir.
Veltufé frá rekstri A-hluta var 5,2
milljarðar, eða 5,7% af tekjum A-
hluta á árinu 2015. Fjármálaskrif-
stofa borgarinnar telur æskilegt að
veltufé frá rekstri sé ekki undir 9% af
tekjum og er veltufé frá rekstri árs-
ins 2015 um 3 milljörðum frá þessu
lágmarki.
Mikill taprekstur aðalsjóðs
Staða aðalsjóðs er mjög slæm, en
rekstrarniðurstaða sjóðsins var nei-
kvæð um 18,3 milljarða. Hlutverk
aðalsjóðs er umsjón með hefðbund-
inni starfsemi borgarinnar og er
starfsemin að mestu fjármögnuð af
skatttekjum. Það er mjög alvarleg
staðreynd að aðalsjóður skuli vera
rekinn með svo miklu tapi, sem sýnir
að meirihlutinn ræður ekki við verk-
efnið, þrátt fyrir auknar skatttekjur,
og bitnar það á grunnþjónustu
borgarinnar. Biðlistar eru langir eftir
félagslegu leiguhúsnæði, sérfræði-
þjónustu skóla og stuðningsþjónustu.
Tapið í aðalsjóði er bætt upp að hluta
með hagnaði á eignasjóði sem nemur
um 4,4 milljörðum, sem hefur það í
för með sér að viðhaldi á eignum
borgarinnar er ekki sinnt sem skyldi.
Borgin er búin að spara sér til tjóns í
mörg ár. Ef viðhaldi væri sinnt væri
hallinn enn meiri.
Það þarf að taka
erfiðar ákvarðanir
Það er staðreynd að rekstur
borgarinnar undir stjórn meirihlut-
ans gengur illa. Tekjur duga ekki
fyrir útgjöldum þrátt fyrir að skatt-
tekjur hafi aukist. Áætlanir um sölu
byggingarréttar gengu hvorki eftir
2015 né 2014. Minnihlutinn, bæði
Framsókn og flugvallarvinir og Sjálf-
stæðisflokkur, hafa ítrekað lagt til að
borgin fengi utanaðkomandi aðila sér
til aðstoðar til að hagræða í rekstr-
inum og takast á við vandann og hef-
ur nú rekstrarráðgjafi verið ráðinn til
verksins.
Það er ekki hægt að auka álögur á
borgarbúa, það þarf að hagræða í
rekstrinum. Það þarf að taka erfiðar
ákvarðanir. Það þarf að minnka kerf-
ið, sem hefur bólgnað út undanfarin
ár. Útsvar er í hámarki og gjaldskrár
hafa hækkað. Það þarf að forgangs-
raða fjármunum í þágu velferðar-
mála, skólamála og viðhalds. Það þarf
að auka framboð á lóðum til sölu og
því hefur minnihlutinn bent á að
stækka þurfi byggðina í Úlfarsárdal.
Starfsmönnum hefur fjölgað veru-
lega undanfarin ár og er launakostn-
aður nú um 55% af kostnaðinum. Ef
lækka á rekstrarkostnað þarf að
fækka starfsfólki. Nú er lítið atvinnu-
leysi og ef einhvern tímann er tæki-
færi til að fækka starfsfólki er það nú.
Það þarf að sameina ráð og skrif-
stofur, svo sem mannréttindaráð og
stjórnkerfis- og lýðræðisráð, mann-
réttindaskrifstofu og velferðarsvið,
og það þarf að sleppa verkefnum eins
og þrengingu Grensásvegar.
Eftir Guðfinnu
Jóhönnu
Guðmundsdóttur
» Tekjur borgarinnar
duga ekki fyrir út-
gjöldum þó svo að út-
svar sé í hámarki og
skatttekjur hafi verið
hærri en áætlað var.
Guðfinna Jóhanna
Guðmundsdóttir
Höfundur er borgarfulltrúi
Framsóknar og flugvallarvina
Taprekstur borgarinnar