Morgunblaðið - 19.05.2016, Blaðsíða 18

Morgunblaðið - 19.05.2016, Blaðsíða 18
18 FRÉTTIRErlent MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 19. MAÍ 2016 Bíldshöfða 16, 110 Reykjavík 414 84 00 www.martex.is Góð þjónusta byrjar með flottum fatnaði. BAKSVIÐ Bogi Þór Arason bogi@mbl.is Bandaríski auðkýfingurinn Donald Trump er ekki fasisti en ýmislegt í boðskap og framgöngu hans í bar- áttunni um Hvíta húsið í Wash- ington minnir á uppgang fasista- hreyfinga í Evrópu fyrir síðari heimsstyrjöldina. Þetta er mat Ro- berts O. Paxtons, sagnfræðipró- fessors við Columbia-háskóla og höfundar bóka um fasismann, með- al annars The Anatomy of Fascism sem kom út árið 2004. Paxton segir að það væri alltof mikil einföldun að lýsa Donald Trump sem fasista. Þótt ýmislegt í boðskap hans líkist fasismanum sé Trump að öðru leyti gerólíkur fas- istaleiðtogunum, enda séu aðstæð- urnar í Bandaríkjunum nú ger- ólíkar ástandinu í Evrópu fyrir síðari heimsstyrjöldina. Sagnfræð- ingurinn skírskotar m.a. til þess að ekkert bendir til þess að Trump sé tilbúinn að fyrirskipa innrás í önn- ur lönd, myrða milljónir manna eða afnema stjórnarskrá Bandaríkj- anna til að koma á einræði. Sagnfræðingurinn segir í viðtali við veftímaritið Slate að eitt af því sem Trump eigi sameiginlegt með fasistaleiðtogunum sé boðskapur hans um útlendinga. Hann notfæri sér ótta kjósenda við útlendinga og fordóma í garð annarra þjóða eins og fasistahreyfingarnar í Evrópu fyrir síðari heimsstyrjöldina. Lof- orð hans um að „gera Bandaríkin mikil aftur“ beri einnig keim af víg- orðum fasista sem þrifust á áhyggjum samlanda sinna af hnignun í samfélaginu. Svipar til Mussolinis Paxton segir að vandi Bandaríkj- anna sé ekki eins mikill og Trump láti í veðri vaka en hann hafi sann- fært marga kjósendur um að landið standi frammi fyrir alvarlegri hnignun og þurfi á sterkum leið- toga að halda. Líkt og fasistarnir boði hann þjóðernishyggju og yfir- gangssama utanríkisstefnu til að binda enda á þessa hnignun. Sagnfræðingurinn skírskotar meðal annars til loforða Trumps um að vísa milljónum óskráðra inn- flytjenda frá Rómönsku Ameríku úr landi, reisa múr við landamærin að Mexíkó á kostnað skattgreið- enda þar í landi og banna múslím- um að koma í Bandaríkjanna vegna hættu á að íslamistar fremji hryðjuverk þar. Paxton telur að Trump eigi það sameiginlegt með Benito Mussolini á Ítalíu og Adolf Hitler í Þýska- landi að höfða sterkt til verka- manna. Ræðuflutningur Trumps og framganga hans í fjölmiðlunum minni einnig á Mussolini. „Honum svipar jafnvel til Mussolinis þegar hann stingur út neðri kjálkanum og þeir líkjast hvað varðar rostann, þann hæfileika að skynja hugar- ástand fjöldans og færnina í að nýta sér fjölmiðlana.“ Paxton segir að Mussolini og Hitler hafi oft verið ósamkvæmir sjálfum sér og sömu sögu sé að segja um Donald Trump sem sé hentistefnumaður eins og þeir. Önnur viðhorf til einstaklingshyggju Boðskapur Trumps er þó að ýmsu leyti gerólíkur fasismanum sem byggðist á andstöðu við lýð- ræði og einstaklingsfrelsi og lagði áherslu á forræði ríkisins. Fasist- arnir kenndu einstaklingshyggju um hnignun samfélaga sinna og litu svo á að ríkisvaldið hefði rétt til að stjórna nánast öllum þáttum samfélagsins. „Trump, repúblik- anar almennt og reyndar stór hluti alls bandaríska samfélagsins hafa lofsungið einstaklingshyggjuna og Er ekki fasisti en með fasistatilburði  Ýmislegt í boðskap og framgöngu Donalds Trumps þykir minna á fasismann í Evrópu fyrir síðari heimsstyrjöldina Elísabet II Bretadrottning flutti stefnuræðu bresku ríkisstjórnar- innar á þinginu í Lundúnum í gær eins og venja er þegar þingið er sett. Í ræðunni var boðað 21 frum- varp sem stjórn Íhaldsflokksins hyggst leggja fram. Hún ætlar m.a. að ráðast í mestu breytingar á fangelsiskerfinu í Englandi og Wa- les frá tímum Viktoríu drottningar sem ríkti á árunum 1837 til 1901, að sögn fréttavefjar BBC. Bretadrottning flytur stefnuræðu stjórnarinnar AFP Boðar breytt fangelsiskerfi Umhverfisverndarsamtök gagn- rýndu í gær norsk stjórnvöld fyrir að veita borunarleyfi til olíuvinnslu- fyrirtækja á nýjum svæðum á norðurslóðum í fyrsta skipti í rúm tuttugu ár. Þar á meðal eru svæði í Barentshafi þar sem olíuleit hefur ekki farið fram áður. Þrettán olíufyrirtæki fengu út- hlutað leyfum í gær, þeirra á meðal ríkisolíufyrirtækið Statoil. Olíu- framleiðsla Norðmanna hefur dreg- ist saman um helming frá árinu 2000 og verðfall á hráolíu hefur dregið verulega úr tekjum ríkisins. Tord Lien, olíu- og orkumálaráð- herra Noregs, sagði að leyfisveiting- arnar myndu stuðla að fjölgun starfa, hagvexti og virðisauka í land- inu. Ákvörðunin vakti hins vegar litla hrifningu umhverfisverndar- samtaka. „Við getum ekki tekið áhættuna á öðrum Deepwater Hori- zon [olíuleka] í Barentshafi,“ sagði Truls Gulowsen, forstöðumaður Grænfriðunga í Noregi, sem skír- skotaði til gróskumikils en við- kvæms lífríkis í hafinu. Talið er að um 185 milljónir lítra af olíu hafi far- ið út í Mexíkóflóa eftir sprengingu sem varð á Deepwater Horizon- olíuborpalli BP árið 2010. Norska stjórnin leyfir boranir í Barentshafi - með morgunkaffinu

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.