Morgunblaðið - 29.06.2016, Blaðsíða 20

20 UMRÆÐAN
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. JÚNÍ 2016
Rafsuðuvírarnir
fást hjá okkur
Rafsuðuvírar
Dalshrauni 14 • 220 Hafnarfjörður • Sími 555 2035 • jak.is
á fallegum, notalegum stað á
5. hæð Perlunnar.
ERFIDRYKKJA
Perlan • Sími 562 0200 • Fax 562 0207 • perlan@perlan.is
Pantanir
í síma
562 0200
Þegar mælt er með
bólusetningum er ein-
ungis talað um hversu
mikill bjargvættur bólu-
efni séu, en sleppt að
segja að þau séu líka
böðull. Bóluefni eru einu
lyfin sem engar upplýs-
ingar fylgja um innihald/
aukaverkanir/dauðsföll.
Framleiðendur fela þær
ekki en heilbrigðisyfirvöld og Lyfja-
stofnun Íslands virðast ekki sjá
ástæðu til að upplýsa almenning/
foreldra um innihald bóluefna þó að
rannsóknarniðurstöður segi frá ýms-
um alvarlegum aukaverkunum er
geta komið upp nokkrum mánuðum/
árum eftir bólusetningar, t.d. ófrjó-
semi, sykursýki 1, astmi, einhverfa,
fæðu- og sýklalyfjaofnæmi og gigt.
Ófrjósemi
Er æ meira að koma í ljós eftir að
byrjað var að bólusetja með Gardasil
og Cervarix HPV-bóluefnunum.
Bæði innihalda ófrjósemis og sæð-
isdrepandi efni. Gardasil /Merck
Squalene og Polysorbate 80 (Tween
80) sem valda ófrjósemi en Cervarix
(GSK) inniheldur ASO4 sem er sam-
nefnari Squalene.
Octoxynol 10 er sæðisdrepandi og
er í báðum bóluefnum. HPV-
bóluefnin voru markaðssett sem leg-
hálskrabbameins bóluefni en þegar
drengir eru bólusettir með Gardasil
heitir það kynfæravörtu-bóluefni.
Cervarix inniheldur ekki kynfæra-
vörtuvírus. Drengir eru ekki með
legháls, svo að kalla varð bóluefnið
öðru nafni til að geta bólusett þá.
Þessi efni eru einnig í H1N1-
bóluefnunum.
Astmi
Í niðurstöðum á bólusettum og
óbólusettum börnum með kíghósta
Pertussis-bóluefninu, voru bólusett
börn tvisvar sinnum líklegri til að fá
astma en óbólusett (Pediatr. Allergy
Immunol 2008 feb.; 19(1): 46-52).
Niðurstöður í Jama-læknaritinu
1994 bentu á fimm sinnum meiri lík-
ur á að fá astma eftir bólusetningu
með kíghósta Pertussis-bóluefninu
en óbólusett (Jama 1994; 272(8); 592-
93). Það kemur fram í heilbrigð-
isgögnum, að með því að fresta DPT-
bólusetningu í allt að tvo mánuði
voru helmings minni líkur að fá
astma (J. Allergy Clin Immunol 2008
mars; 121(3):626-31).
Sykursýki 1
Í niðurstöðum (birtar í Autoimm-
unity júlí 2002), á meira en 240.000
einstaklingum sem skipt var í bólu-
setta með Hib-bóluefninu og óbólu-
setta, kom í ljós 26% aukning á syk-
ursýki eftir Haemophilus influenzae
type B vaccine (Hib B) bólusetn-
ingar. Flest tilfelli sykursýki eftir
Hib-bólusetningar komu upp 38-46
mánuðum eftir bólusetningu (Auto-
immunity júlí 2002; 35(4): 247-53).
Það kemur fram í J Pediatr. En-
docrinol að sykursýki kom upp 2-4
árum eftir MMR (mislingar/
hettusótt/rauðir hundar) og Pertuss-
is (kíghósta) bólusetningu.
Niðurstöður í læknaritinu Open
Pediatr. Med J minnast á 88%
áhættu á að fá sykursýki eftir MMR
bólusetningar.
Læknar byrjuðu að skrifa
skýrslur í læknarit svo snemma sem
1949 um að sum börn bólusett með
kíghósta bóluefninu (er í dag hluti af
DPT og DTap) ættu í erfiðleikum
með að halda eðlilegu sykurjafnvægi
í blóðinu. Rannsóknarstofurann-
sóknir hafa staðfest að kíghósta bólu-
efnið getur valdið sykursýki í mús-
um.
Einhverfa
Það nýjasta í sambandi við ein-
hverfu og MMR eru uppljóstranir
vísindamannsins dr. William W.
Thompson sem vöktu heims athygli,
ásamt kvikmyndinni Vaxxed. Dr.
William játaði að hafa tekið þátt í að
fjarlægja niðurstöður er styðji að
MMR-bóluefnið valdi einhverfu.
Hafa yfirvöld í Bandaríkjunum farið
fram á að CDC afhendi öll gögn er
sýna að stofnunin vissi að MMR-
bóluefnið ylli einhverfu.
Læknar og hjúkrunarfólk eru að
gera sér grein fyrir aukaverkunum
eftir bólusetningar, og í könnun sem
gefin var út nýlega, segir að 10% af
læknum og 21% sérfræðinga fari alls
ekki að fyrirmælum CDC um bólu-
setningar, 19% hygðust fresta eða
hafna MMR-bólusetningum.
Í könnun á meðal 915 svissneskra
lækna, hyggjast 8% þeirra ekki leyfa
börnum sínum að fá allar bólusetn-
ingar sem hið opinbera mælir með.
Hyggjast 34% þeirra fresta öllum
bólusetningum, og 29% ekki bólu-
setja gegn Hib B. Aðeins 13% voru á
því að bólusetja börnin sín við inflú-
ensu, aðeins 5% ætluðu að bólusetja
gegn pneumokokkum, 14% vildu
fresta öllum MMR-bólusetningum
og 5% sögðust hafna þeim. Sýndi
könnunin að 23% 1.431 fjöl-
skyldulæknis í Frakklandi létu ekki
bólusetja gegn árlegri inflúensu.
Gigt
Gerður var samanburður á 2.658
börnum sex vikum eftir MMR-
bólusetningar og 2.357 óbólusettum
börnum er sýndi aukningu liðverkja
eftir MMR-bólusetningar (Benjamin
et. Al. 1992). Þá kemur fram í breska
læknaritinu (BMJ) að rauðu hunda
hluti MMR er tengdur aukningu á
liðamóta- og útlimaeinkennum. Í nið-
urstöðum sem birtust í Annals of the
Rheumatic Disease 1986, voru 55%
líkur á að þróa gigt innan fjögurra
vikna. Bandaríska bóluefnanefndin
(U.S. Vaccine Safety Committee)
viðurkennir að bóluefnið geti valdið
bæði bráða og langtíma gigt. Árið
2002 birti Clinical and Experimental
Rheumatology niðurstöður um krón-
íska gigt eftir bólusetningar.
Ofnæmi
Hefur þú aldrei furðað þig á því
hvernig standi á því að svona mörg
börn séu með hnetuofnæmi? Fyrir
1900 var hnetuofnæmi óþekkt. Í dag
eru um 1,5 milljónir barna með það í
USA. Farið var að nota hnetuolíu
sem hjálparefni fyrir pensilín til inn-
spýtingar um 1940 og 1960 er farið
að nota hana sem hjálparefni í bólu-
efnaframleiðslu.
1953 var 12% þjóðarinnar komið
með pensilínofnæmi.
Bóluefni – ofnæmi-ófrjósemi og aðrar
aukaverkanir sem ekki er sagt frá
Eftir Ingibjörgu
Gunnlaugsdóttur og
Þorstein Sch.
Thorsteinsson
»Er æ meira að koma
í ljós eftir að byrjað
var að bólusetja með
Gardasil og Cervarix
HPV-bóluefnunum.
Þorsteinn Sch.
Thorsteinsson
Höfundar eru formaður og ritari Fé-
lags áhugamanna um bólusetningar.
Ingibjörg
Gunnlaugsdóttir
Sem málverndarsinni og áhugamað-
ur um íslenskt mál langar mig til að
benda á eina algenga málvillu, sem
verið hefur í bæði mæltu og rituðu
máli mjög lengi. Þetta er töluorðið:
sjötti, sem í íslensku máli stendur
fyrir töluna sex.
Orð þetta, sem hefur rótina sjö,
stendur fyrir töluna sex. Þess í stað
ætti réttilega að segja: sexti. Við
teljum: einn, tveir, þrír, fjórir, fimm,
sex og sjö. Því væri réttara að segja:
fyrsti, annar, þriðji, fjórði, fimmti,
sexti, sjöundi, en ekki: sjötti og tví-
taka þar með töluna sjö. Það er at-
hyglisvert hve þessi málvilla, sem ég
vil kalla svo, hefur lengi viðhaldist í
málinu og aldrei verið leiðrétt. Sem
Íslendingur lærði ég þessa málvenju
og hafði ekkert sérstakt við hana að
athuga fyrr en ég hafði verið búsett-
ur til margra ára erlendis og fór að
gefa betur gaum að íslensku þegar
heim kom. Sjö í töluorðinu sjötti á
ekkert skylt við töluna sex, heldur
sjö. Því ættum við að segja sexti, í
staðinn fyrir sjötti.
Einar Ingvi Magnússon.
Velvakandi Svarað í síma 569-1100 frá kl. 10-12 velvakandi@mbl.is
Sjö er ekki sex