Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit
Ataaseq assigiiaat ilaat

Náttúrufræðingurinn - 2015, Qupperneq 54

Náttúrufræðingurinn - 2015, Qupperneq 54
Náttúrufræðingurinn 146 með 2001 er fjöldi hreiðra þekktur í 40 æðarvörpum. Breytingar eftir landshlutum Umfjöllun um landshluta tók mið af tveimur þáttum. Annars vegar voru æðarvörp innan sama landsvæðis skoðuð í samhengi og hins vegar var gögnum skipað niður eftir lengd gagnaraða og lengstu raðirnar á hverju landsvæði því ræddar fyrst. Landshlutarnir eru: Breiðafjörður (I), Norðurland (II), Vestfirðir (III) og Suðvesturland (IV). I – Breiðafjörður Í Breiðafirði var æðarvörpum skipt í þrjá flokka eftir landsvæðum. Auk þess fengust tölur úr fjórum æðarvörpum sem lentu utan þessara flokka, Skálmarnesmúla (2003–2008) og Engey sem heyrir undir Brjánslæk (2001–2008). Fjöldi hreiðra í þessum vörpum stóð að mestu í stað, nema hvað hreiðrum fjölgaði um 40% í Engey frá 2003 til 2004. Í eyjunum sem eru nytjaðar frá Staðarfelli á Fellsströnd (Tjaldurshólma, Hrút– hólma, Deildarey, Steindórseyjum, Ölversskeri og Líney, 2003– 2008) varð nokkur fjölgun en nokkur fækkun í eyjum sem eru nytjaðar frá Innri-Fagradal (Hrúteyjum, Bugskeri, Fagurey og Fagureyjarhólma úti fyrir Skarðsströnd, 2001–2008; 1. viðauki). Í báðum tilfellum er um að ræða safn af eyjum út frá eignarhaldi, en ekki aðliggjandi eyjar. I.1 – Brokey og Rifgirðingar (1900– 2007) Rifgirðingar og Brokey eru tveir aðliggjandi eyjaklasar í mynni Hvammsfjarðar (2. mynd). Aðeins 3 km eru á milli heimaeyjanna. Úr Rifgirðingum voru til árlegar tölur frá 1901–1930 og slitrótt eftir það til 1993 en úr Brokey fengust tölur frá 1906 (2. mynd). Gagnaröðin frá Brokey hafði þá sérstöðu meðal gagnaraðanna að vera langlengst. Þrátt fyrir slitróttari gagnasöfnun í Rifgirðingum fylgdust tölurnar 4. mynd. Fjöldi æðarhreiðra í eyjum í nágrenni Stykkishólms og í Rifi, Snæfellsbæ, 1977–2007. Talið var árlega í öllum vörpum. Óbrotnar línur tákna æðarvörp með samfelldar, árlegar talningar en tákn án línu sýna æðarvörp þar sem vantar viss ár eða árabil. – Nest counts for common eider in colonies near the town of Stykkishólmur, along with the colony at Rif in Snæfellsbær, South Breiðafjörður Bay 1977–2007. Counts were annual in all colonies. Lines indicate colonies with annual counts, whereas symbols indicate colonies with years missing from the data series. þar og í Brokey greinilega að 1901–1930 og 1959–1973. Fjöldi hreiðra jókst greinilega í báðum vörpunum 1980–2000 og virtust þau árið 2007 bæði hafa um 40% af fjölda hreiðra áranna 1900–1920. Úr Brokey og Rifgirðingum koma einu heimildirnar um fjölda æðarhreiðra frá 1900 fram yfir 1950 og úr Brokey sú eina fyrir árabilið 1931–1957. I.2 – Vestureyjar (1958–2007) Svefneyjar og Bjarneyjar eru eyjaklasar á miðjum Breiðafirði og teljast til svonefndra Vestureyja (3. mynd). Í báðum eyjaklösunum var talið árlega frá og með 1958. Bæði vörpin voru stöðug 1958– 1980, hreiðrum fjölgaði síðan 1980– 1990 en eftir það hélst fjöldinn tiltölulega stöðugur (3. mynd). Í Bjarneyjum fækkaði hreiðrum nokkuð 1970–1980, líkt og í Brokey, en fjölgaði 1980–1990 eins og í Brokey og Rifgirðingum. Fjórir eyjaklasar bættust við 1977–1981: Hvallátur, Skáleyjar, Flatey 1 og Sauðeyjar. Þar fjölgaði hreiðrum 1980–1990, líkt og í Svefn eyjum, Bjarneyjum, Brokey og Rifgirðingum. Eftir 1990 stóð fjöldi hreiðra í stað, nema hreiðrum fjölgaði áfram í Sauðeyjum til 1995. Í Skáleyjum og Sauðeyjum tók hreiðrum að fækka um 1995. Hin Vestureyjavörpin stóðu í stað 1995–2007 (2. mynd). Alls staðar í Vestureyjum voru hreiðrin fleiri 2007 en þau voru þegar tók að fjölga í kringum 1980, og virðist fjöldi hreiðra yfirleitt í jafnvægi 2001–2008. Talningar fengust frá Hergilsey 1994–2007 og er hún talin með Vestureyjum hér þótt eyjarnar hafi ekki tilheyrt gamla Flateyjarhreppi. Eftir nokkra fækkun 1994–2001 fjölgaði hreiðrum í Hergilsey fram til 2008. I.3 – Rif og eyjarnar við Stykkishólm (1977–2010) Æðarvarpið í Rifi í Snæfellsbæ hófst á tveimur manngerðum hólmum (1972 og 1990) og jókst fjöldi hreiðra nánast allt tímabilið frá því fyrsta kollan varp þar 1972 (4. mynd). Úr æðarvörpunum nærri Stykkishólmi (öll innan 8 km radíuss) komu lengstu NFr_3-4 2015_final.indd 146 30.11.2015 16:34
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.