Morgunblaðið - 12.09.2016, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 12. SEPTEMBER 2016
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Stærsta til-raunNorður--
Kóreumanna með
kjarnorkuvopn til
þessa var að þeirra
eigin sögn vel heppnuð.
Sprengingin, sem framkvæmd
var neðanjarðar, olli því að
jarðskjálftamælar mældu 5,3 á
Richter, og pólitísku jarð-
skjálftarnir voru síst minni,
þar sem leiðtogar allra helstu
ríkja heims kepptust við að for-
dæma sprenginguna og lofuðu
hertum refsiaðgerðum gegn
norður-kóreskum stjórnvöld-
um og leiðtoga þeirra, einræð-
isherranum Kim Jong-un.
Ekki er þó víst hvað þau lof-
orð þýða, þar sem þetta er svo
sannarlega ekki í fyrsta sinn
sem Norður-Kóreumenn fara
gegn alþjóðasamfélaginu, og
hótanir þess virðast ekki bíta á
Kim. Skiptir þá litlu þó að
helstu bandamenn hans í Kína
hafi enn og aftur tekið undir
fordæmingu alheimsins á at-
hæfinu, því að Kim veit sem er
að það eina sem Pekingstjórnin
vill síður en kjarnorkuvopn í
höndum sínum er að Norður-
Kórea kikni undan refsiaðgerð-
um Sameinuðu þjóðanna.
Það veldur ekki síður
áhyggjum að samhliða til-
raunasprengingunum, sem
ekkert lát er á, hafa Norður-
Kóreumenn verið að þróa eld-
flaugatækni sína og segja sér-
fræðingar að þeir dragi nú
langleiðina yfir Kyrrahafið.
Suður-Kóreumenn og Japanir
eru því uggandi, enda má gera
ráð fyrir að þeir verði ofarlega
á skotmarkalist-
anum, ákveði Kim
að láta verða af sí-
felldum hótunum
sínum. Þá styttist
ískyggilega í að
meginland Bandaríkjanna og
Ástralíu verði í færi.
Suður-Kóreumenn hafa þeg-
ar brugðist við með því að hefja
uppsetningu eldflaugavarna-
kerfis í boði Bandaríkjanna,
sem aftur hefur angrað Kín-
verja og Norður-Kóreumenn.
Gera má ráð fyrir að Japanir
muni einnig sýna slíku kerfi
áhuga á sama tíma og þeir huga
að framtíðarfyrirkomulagi her-
mála sinna. Eftir því sem
Norður-Kóreumenn ganga
lengra munu viðbrögðin fylgja
í humátt á eftir og auka óstöð-
ugleika í heimshlutanum.
Kínverjar hafa lykilinn í
höndum sér. Einungis þeir
hafa diplómatískar og efna-
hagslegar leiðir til að þvinga
Kim Jong-un til þess að hlíta
ákvörðunum Öryggisráðsins og
Sameinuðu þjóðanna og gefa
kjarnorkuvopn sín upp á bát-
inn. Reynslan sýnir að önnur
ríki ná ekki árangri gegn Kim
Jong-un eftir þessum leiðum.
Hver svo sem lausnin er get-
ur núverandi ástand ekki geng-
ið til lengdar. Áhættan af því
að einn maður í Pjongjang
grípi til óskynsamlegra og
óverjandi aðgerða vex með
hverjum degi sem líður. Hags-
munir Kínverja liggja þar með
öðrum ríkjum heims og hvorki
þeir né aðrir geta leyft sér að
horfa lengur upp á þessa þró-
un.
Kínverjar geta ekki
beðið lengur með að
beita sér af alvöru}
Tilraunasprengingar
halda illu heilli áfram
Í grunnstefnu Pí-rata er mikil
áhersla lögð á
gagnsæi, sem snú-
ist um að „opna
hina valdameiri
gagnvart eftirliti
hinna valdaminni“. Þar segir
ennfremur að upplýsingar eigi
að vera aðgengilegar almenn-
ingi. Auk þessa er í grunn-
stefnunni talað um að styrkja
beint lýðræði, efla gegnsæja
stjórnsýslu og að „draga þurfi
úr miðstýringu valds á öllum
sviðum“.
Prófkjör var haldið og svo
var reynt að fá því breytt eftir
kjörið og loks þvingað fram
endurkjör til að losna við
óæskilegan frambjóðanda.
Þegar þessu var lokið og gagn-
rýni kom fram frá fólki í
ábyrgðarstöðum í flokknum
var einn gagnrýnandinn lok-
aður inni í herbergi með kapt-
eininum til að útkljá málið.
Niðurstaðan var
sú að gagnrýnand-
inn, sem hafði ver-
ið afar skýr áður
og sagðist hafa
vitni að sam-
skiptum sínum við
kapteininn, baðst afsökunar á
orðum sínum og óskaði flokkn-
um velfarnaðar. Hann bætti
því svo við að hann hefði lokið
afskiptum af stjórnmálum.
Hvað gerðist í lokaða bak-
herberginu sem varð til þess
að gagnrýnandinn tók allt til
baka og hætti stjórnmála-
afskiptum? Þessari spurningu
fá kjósendur sennilega aldrei
svar við, en öðrum spurn-
ingum ættu þeir að velta fyrir
sér: Hvers konar forystumenn
eru það og í hvers konar flokki
sem geta sest með þessum
hætti ofan á gagnrýnendur?
Og hvernig fer þessi atburða-
rás saman við grunnstefnu
flokksins?
Þau eru óþægilega
mörg og myrk
skúmaskotin í
gagnsæisflokknum}
Bakherbergi Pírata
E
ftir að hafa búið í eigin húsnæði í
tæplega 10 ár seldi ég íbúð mína
og leigði í nokkur ár á eftir. Það
var góður tími og reynsla í mínu
tilfelli, leigusalar mínir voru
heiðursfólk, verð sanngjarnt og leigusamn-
ingur langur.
En þar sem maður var orðinn leigjandi fór
maður að fylgjast vel með því sem var að ger-
ast almennt á leigumarkaðnum; framboði og
eftirspurn, bæði á leigusíðum, í smáauglýs-
ingum og Facebook-hópum þar sem fólk aug-
lýsti stöku íbúðir til leigu en í miklum meiri-
hluta var þar þó fyrst og fremst fólk í öngum
sínum að leita að íbúðum.
Það kom mér ótrúlega á óvart að sjá hið
mesta fyrirmyndarfólk, með allt sitt á hreinu,
setja inn auglýsingu dag eftir dag, þar sem
það óskaði eftir íbúð fyrir sig og börnin sín án
nokkurra viðbragða. Það brá jafnvel á það ráð, eftir að
beið og leið, að birta hreinlega meðmælin sem það hafði
beint með auglýsingunni svo allir sáu – þar sem fyrri
leigusalar, vinnuveitendur, nágrannar og kennarar fóru
lofsamlegum orðum um viðkomandi. Engin svör.
Enda virkaði þetta ekki þannig. Leigusali auglýsti
íbúð og þurfti svo hér um bil að fara í var og ráða um-
boðsmann til að taka við hundruð fyrirspurnum sem
rigndi inn næstu daga og nætur.
Satt best að segja er þetta ein mest sorrí tilvera sem
ég hef fylgst með. Svo það sé sagt bara hreint út. Fólk
lenti í vandræðum ef það var einstætt, ef það
átti fleiri en eitt börn (of mikill ágangur á
íbúðina) og svo ekki sé talað um gæludýr.
Þetta voru ekki draumaleigjendur. Það dugði
oft ekki að senda öll þau meðmæli sem beðið
var um, reiða fram bankatryggingar og
þriggja mánaða leigu fyrir fram. Ekkert
minna en sakavottorð dugði, takk fyrir. Allir
óttast ótrygga leigjendur eins og þjófa að
nóttu en enginn má banka og spyrja hvort
siðferðið sé sofandi þegar leigusalar auglýsa
fermetrann á 4.000 krónur.
Ekki er hægt að segja að húsnæðismark-
aðurinn sé auðveldur en stemningin á leigu-
markaðnum er grátleg. Fyrir nokkrum árum
fóru leigusalar að bera það fyrir sig að þeir
yrðu að hækka leiguna til að vera ekki að
„borga með“ húsnæðinu.
Þetta er undarlega tekið til orða um það
sem fylgir því að eiga og reka eigið húsnæði og ekkert
náttúrulögmál að það að leigja út húsnæði sitt sé annað
heiti yfir það að aðrir sjái hundrað prósent um húsnæðis-
lánin manns. Því ekki er það leigjandinn þinn sem er að
eignast neitt í húsnæðinu.
Hugmyndir um að setja einhvers konar þak á leigu-
verð hljóma afturhaldslegar í eyrum margra en það er
mjög erfitt að sjá margar lausnir eins og staðan er núna.
Hún er mjög alvarleg og samfélagsleg ábyrgð að stór
hópur fólks lendi ekki í fátæktargildru.
julia@mbl.is
Júlía Margrét
Alexanders-
dóttir
Pistill
Lúin stemning á leigumarkaðnum
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
SVIÐSLJÓS
Börkur Gunnarsson
borkur@mbl.is
Tenging frá Þingvallavegi yf-ir í Lundarreykjardal, alls60 km, gæti kostað 2,5 – 3milljarða króna í heild
sinni,“ segir G. Pétur Matthíasson,
upplýsingafulltrúi Vegagerðarinnar,
þegar hann er spurður út í Uxa-
hryggjaleið inn í
Lundarreykjadal
sem verið er að
bæta.
Nokkur um-
ræða hefur verið
um hversvegna
sé verið að setja
peninga í þetta
verkefni, sér-
staklega meðal
jeppaleiðsögu-
manna sem telja
það verðmæti í ferðamennskunni að
leiðir séu torfærar, sérstaklega þeg-
ar hálendið er til umræðu.
„Sá áfangi sem nú er unnið að,
að leggja bundið slitlag á 16,5 km
kafla, kostar um 300 milljónir króna.
Með því er í raun verið að klára verk
sem hófst fyrir mörgum árum þegar
vegurinn var lagfærður og byggður
upp. Óhagkvæmt er að hafa mal-
arslitlag á slíkum vegum því vatn og
vindar fara illa með malarslitlagið
þannig að uppbyggingin endist illa.“
Hversu mikil umferð er áætluð
um þennan veg sem mun kosta hátt í
3 milljarða? „Umferðin, neðst á kafl-
anum, þar sem hann kemur niður á
Þingvallaveg á Þingvöllum, er að
meðaltali 115 bílar á dag alla daga
ársins, á sumrin eru það 222 bílar á
dag. Þumalputtaregla er að við það
að leggja bundið slitlag eykst um-
ferð um 10-20 prósent.“
Af hverju er talið mikilvægara
að byggja upp tengingu milli Vest-
urlands og Suðurlands um Lund-
arreykjadal og Uxahryggi en að
beina umferð um Kjósarskarð, Hval-
fjörð og Draga? „Það er ekki þannig
að það sé talið mikilvægara að leggja
þennan veg eða hinn, þetta snýst
ekki um val á milli þessara kosta.
Ferðaþjónustan hefur kallað
eftir þessum vegabótum rétt eins og
sveitarstjórnir beggja vegna og hafa
slíkar óskir komið víða að, meðal
annars oft á reglulegum fundum
Vegagerðarinnar og SAF, Samtaka
ferðaþjónustunnar, á mörgum und-
anförnum árum.“
Styttir leiðina milli Þingvalla
og uppsveita Borgarfjarðar
Hver eru rökin fyrir því að fara
í þessa framkvæmd? Eru einhverjar
rannsóknir sem notast er við eða
töluleg rök? „Hver eru rökin fyrir
því yfirleitt að bæta vegina? Þarna
er vegur sem er til staðar, að bæta
veginn eykur notagildi hans og opn-
ar möguleika, til dæmis ferðaþjón-
ustunnar á fjölbreyttari ferðum og
ekki síður hins almenna ferðamanns
hvort heldur sem þeir eru innlendir
eða erlendir. Vegurinn styttir vissu-
lega leiðina á milli Þingvalla og upp-
sveita Borgarfjarðar töluvert en
ekki svo neinu nemi leiðina milli Sel-
foss og Borgarness. Með vegabótum
þarna skapast möguleikar á hring-
akstri frá Reykjavík um Þingvelli og
á Vesturland til viðbótar við Gullna
hringinn. Það má síðan bæta við að
þetta er falleg og skemmtileg leið,
fór hana í fyrrasumar. Mæli með því.
Síðan er mikilvægt að hafa í huga að
það er mikill munur á þessum kafla
þ.e.a.s. frá Þingvöllum og að vega-
mótunum og síðan kaflanum áfram
norður Kaldadaldsveg. Það er allt
annars konar vegur frá vegamótum
og norður Kaldadalsveginn, þar sem
ég myndi ekki ráðleggja mönnum að
fara um á litlum fólksbílum. En kafl-
inn sem þú spyrð um er hinsvegar
vegur fyrir alla bíla og hefur alltaf
verið. Það eru alltaf góð rök að setja
bundið slitlag á malarvegi og í raun
erum við langt á eftir nágrannaríkj-
um okkar í uppbyggingu vegakerf-
isins og svona framkvæmd er ein-
faldlega hluti af því að byggja kerfið
okkar upp. Enda lengist bundna slit-
lagið um 50-60 km á hverju ári þessi
árin, og yfirleitt meira eða um 100-
120 km. Og veitir ekki af.“
Uxahryggjaleið mun
kosta 2,5 - 3 milljarða
Morgunblaðið/Sverrir
Vinnusemi Bæta á veginn á Uxahryggjaleið sem liggur til Þingvalla. Nokkrar deilur hafa verið um lagninguna.
Ljósmyndin er af því þegar verið er að laga leiðina frá Mosfellsbæ og inná Þingvelli og ekki beint tengd efninu.
G. Pétur
Matthíasson