Fréttablaðið - 10.11.2016, Blaðsíða 48

Fréttablaðið - 10.11.2016, Blaðsíða 48
Á síðastliðnum árum hafa svo-kallaðir hópfjármögnunar-vettvangar rutt sér til rúms, hér á landi sem og erlendis, við góðan orðstír. Í krafti fjöldans hafa mörg fyrirtæki, og jafnvel einstakl- ingar, náð að stíga sín fyrstu skref í framleiðslu eða listrænni sköpun fyrir tilstuðlan slíkra vettvanga og virðist ekkert lát vera á. Þegar kemur að næstu skrefum í þroskaferli fyrirtækja vandast oft málin og verða mörg þeirra hálfgerðir unglingar – of stór fyrir styrki og hefðbundna hópfjár- mögnun en of lítil og óþroskuð fyrir skuldabréfaútgáfur og bankalán. Á sama tíma eru vísbendingar um að almenningur sé meira en tilbúinn til þess að koma að fjármögnun spennandi verkefna hjá traustum aðilum. Það vakna því eðlilega upp spurningar um það hvers konar hópfjármögnunarvettvangur gæti hentað þörfum slíkra fyrirtækja. Nýsköpunarfyrirtæki búa oft ekki að mörgu öðru en góðum hugmyndum og öflugri framtíðar- sýn sem getur tekið langan tíma að hrinda í framkvæmd. Af þeirri ástæðu getur lánsfjármögnun reynst erfið. Á sama tíma kalla aukin umsvif á hærri fjárhæðir og því getur verið æskilegt að búa um hnútana með slíkum hætti að fyrir- tækjum beri ekki skylda til þess að greiða þátttakendum til baka nema þegar, og ef, vel gengur. Almennir fjárfestar (lesist: hver sem er) gætu, sem dæmi, gerst meðeigendur og fengið greiddan arð í samræmi við hlutdeild sína. Ef bjóða á almenningi að taka þátt í slíkri fjármögnun þarf að vanda sérstaklega vel til verka og veita skýrar upplýsingar um við- komandi fyrirtæki, framtíðarsýn, áhættur og áætlanir. Þátttaka í hópfjármögnun getur krafist þolinmæði. Fjárhagslegar aðstæður fólks geta aftur á móti breyst nokkuð skyndilega og í ljósi þess að oft getur verið um töluvert háar fjárhæðir að ræða fyrir ein- stakling er afar æskilegt að þátttak- endur geti með einhverjum hætti innleyst verðmæti eignar sinnar þegar þeim hentar. Eðlileg krafa Fyrri þátttakendur þurfa því að geta selt hlutdeild sína í verkefninu og nýir komið inn. Til þess að liðka fyrir slíkum viðskiptum væri eðli- legt að gera þá kröfu til fyrirtækj- anna að upplýsa þátttakendur og aðra áhugasama um starfsemi sína, framgang mála, merkilega áfanga og aðra atburði þegar fram líða stundir. Það þyrfti auk þess að vera tryggt að allir sætu við sama borð og að þeir sem byggju yfir meiri upplýsingum en aðrir mættu ekki notfæra sér þær með því að kaupa, eða selja, á grundvelli slíkra upp- lýsinga. Þrátt fyrir greiðan aðgang að upplýsingum um fyrirtæki getur reynst flókið að leggja mat á eignar- hlut í því. Upplýsingar um viðskipti annarra geta varpað ákveðnu ljósi á framboð og eftirspurn eftir slíkum hlut. Því er æskilegt að aðgangur að upplýsingum um verð, magn og tímasetningu viðskipta sé tryggður og að stuðlað sé að auknum áreið- anleika slíkra upplýsinga með skýrum leikreglum. Með öflugum „eftirmarkaði“ verða einstaklingar viljugri til þess að taka þátt í frekari hópfjármögn- unum, vitandi að þeir hafa tök á því að selja hlut sinn í verkefninu ef aðstæður breytast, sem liðkar fyrir enn frekari notkun fyrirtækja á þessari leið. Þetta fyrirkomulag er reyndar til í dag, í formi hlutabréfamarkaða. Má þar sérstaklega nefna First North markað Nasdaq á Íslandi („Kauphallarinnar“), sem er m.a. hugsaður fyrir smærri fyrirtæki. Það á til að gleymast að kauphallir eru hið upprunalega form hópfjár- mögnunar og að það regluverk og skipulag sem ríkir á slíkum mörk- uðum er fyrst og fremst hannað með fjárfestavernd og skilvirkni að leiðarljósi, byggt á margra áratuga reynslu. Því miður hafa hlutabréfa- markaðir ekki mikið verið notaðir í þessum tilgangi á Íslandi að undan- förnu, en að sama skapi má benda á að engin nýsköpunarfyrirtæki hafa látið á þessa leið reyna á síðastliðn- um árum. Almennur áhugi fólks á þátttöku í hópfjármögnun vegna spennandi verkefna gefur tilefni til ákveðinnar bjartsýni. Umgjörðin er til staðar og nýlega voru gerðar breytingar á reglu- gerð um undanþágur frá gerð lýsinga sem ættu að draga talsvert úr kostnaði smærri fyrirtækja sem hyggjast fara þessa leið. Það verður því spennandi að fylgjast með fram- haldinu. Gleymdi hópfjármögnunarvettvangurinn Baldur Thorlacius Nasdaq Iceland Til þess að liðka fyrir slíkum viðskiptum væri eðlilegt að gera þá kröfu til fyrir- tækjanna að upplýsa þátt- takendur og aðra áhugasama um starfsemi þess, framgang mála, merkilega áfanga og aðra atburði þegar fram líða stundir. Meðhöndlun úrgangs er það svið atvinnulífsins sem hefur þróast einna hraðast á undanförnum árum og fyrirsjáanlegt er að sú þróun muni halda áfram. Þessi öra þróun skýrist af því að gerðar eru síauknar kröfur um að meðhöndlun úrgangs sé hagfelld umhverfinu. Þá má þakka þetta breyttu hugarfari almennings til úrgangsmála og ekki síst auknu verðmæti sem felst í þeim úrgangi sem safnað er, en hann var áður talinn verðlaus eða verðlítill. Skýrsla norrænna samkeppniseftirlita Efnahagslegt mikilvægi markaðar fyrir meðhöndlun úrgangs og sú staðreynd að opnað hefur verið fyrir samkeppni á fleiri sviðum markaðarins hefur beint sjónum samkeppnisyfirvalda að honum í auknum mæli. Í febrúar á þessu ári kom út sameiginleg skýrsla á vegum norrænu samkeppniseftirlit- anna, Samkeppni við meðhöndlun úrgangs – undirbúningur fyrir hag- kerfi hringrásarinnar, sem nálgast má á vefsíðu Samkeppniseftirlitsins. Það er mat norrænu eftirlitanna að samkeppni muni leika grundvallar- hlutverk þegar kemur að hagkerfi hringrásarinnar. Í þeirri hugmynd felst að ekki er lengur litið á úrgang sem einungis vandamál, heldur verðmæta auðlind sem beri að nýta. Markmið hagkerfis hringrásarinnar er að færa okkur frá línulegu hagkerfi þar sem hráefnis er aflað, það notað í framleiðslu og fargað að lokum, til hagkerfis þar sem vörur og hráefni eru endurnýtt eða endurunnin til að skapa nýjar vörur og verðmæti. Niðurstöður skýrslunnar Meginniðurstaða skýrslunnar er að talsvert svigrúm sé fyrir aukna sam- keppni við meðhöndlun úrgangs á Norðurlöndunum. Virk samkeppni á mörkuðunum getur leitt til nýrra og skapandi lausna sem geta dregið úr kostnaði, bætt aðgang að hráefni og aukið skilvirkni meðhöndlunar úrgangs. Nýjar lausnir og sveigjan- leiki sem hlýst af samkeppni er um leið forsenda þess að markmið í umhverfismálum náist. Í skýrslunni er að finna sex til- mæli um tilteknar úrbætur sem ætlað er að draga úr samkeppnis- hindrunum og skapa hagkvæmari markaði fyrir meðhöndlun úrgangs. Í fyrsta lagi er lagt til að notkun markaðslausna verði aukin. Í öðru lagi er lagt til að hlutverk aðila á markaðnum verði skýrð og samtal á milli hagsmunaaðila verði aukið. Meðal annars er lagt til að hlutverk opinberra aðila, annars vegar sem þjónustuveitenda og hins vegar sem stjórnvalda, verði skýrt afmörkuð. Í þriðja lagi er lagt til að umgjörð um jafnræði á milli keppinauta verði bætt. Í fjórða lagi er lagt til að opinberum útboðum verði beitt í auknum mæli og á skilvirkan máta. Í fimmta lagi er lagt til að tölfræði- leg gagnaöflun um meðhöndlun úrgangs verði samræmd enn frekar og bætt. Í sjötta lagi er lagt til að leitað verði leiða til að bæta virkni svokallaðrar framleiðendaábyrgðar. Aukin samkeppni skilar árangri Reynslan hefur sýnt að samkeppni við meðhöndlun úrgangs er mikil- væg. Virk samkeppni er til þess fall- in að auka hagkvæmni og stuðla að nýsköpun og framþróun markaða. Hér á landi hafa m.a. einkafyrirtæki átt frumkvæði að flokkun úrgangs til endurvinnslu. Þá hafa rannsóknir sýnt að þegar útboðum er beitt á hagkvæman hátt getur sparnaður í kostnaði, miðað við eldra kerfi, numið frá 10-47%. Samkeppniseftirlitið hvetur sveitarfélög til þess að beina sjónum að því að hvernig frumkvöðlastarf einkaaðila getur hjálpað þeim að rækja skyldur sínar í þessum mála- flokki og hvernig skipulegri útboð, þar sem hugað er að því að gefa minni aðilum svigrúm, getur nýst til hins sama. Mikilvægt er að skil- málar útboða haldi opnum mögu- leikanum á lausnum sem ekki hefur verið beitt áður. Erum við að sóa úrgangi? – Samkeppni við meðhöndlun úrgangs Magnús Þór Kristjánsson sérfræðingur hjá Samkeppnis­ eftirlitinu Reynslan hefur sýnt að sam- keppni við meðhöndlun úr- gangs er mikilvæg. Virk sam- keppni er til þess fallin að auka hagkvæmni og stuðla að nýsköpun og framþróun markaða. Umræðan um aukið álag á slysadeild og lækna á heilsu-gæslustöðvum er þörf og í því samhengi er gott að vita að hægt er að leita beint til sjúkraþjálfara. Sjúkraþjálfarar eru þeir sem koma að endurhæfingu eftir slys, áverka eða veikindi. Sjúkraþjálfari er sá sem léttir á verkjum, liðkar og kennir æfingar til að styrkja svæði, kennir rétta líkamsbeitingu við vinnu og kemur fólki af stað aftur. Sjúkraþjálfari leiðbeinir, útskýrir og er sá aðili sem kemur mest að endurhæfingu. Beint aðgengi er nú að sjúkraþjálfurum og þarf ekki að leita til læknis áður en farið er til sjúkraþjálfara. Í góðum samskiptum við lækna Sjúkraþjálfarar eru hins vegar í góðum samskiptum við lækna og vísa til þeirra þeim málum sem ekki lagast hratt. Þessu beina aðgengi er gott að vita af, þegar upp koma verkir eða minniháttar slys og togn- anir. Sjúkraþjálfari getur metið áverkann, lagt mat á stöðuna, gefið ráðleggingar, búið um tognanir, minnkað bólgur, dregið úr verkjum, og það sem er mikilvægast, ráðlagt um næstu skref og hvernig viðkom- andi getur hagað sér til að flýta fyrir bata og bæta líðan. Sjúkraþjálfarar senda ekki í rannsóknir, og skrifa ekki upp á lyf. Á Íslandi eru yfir 400 starfandi sjúkraþjálfarar sem koma að endur- hæfingu. Það er góð viðbót við þá 10 endurhæfingarlækna sem eru starf- andi, enda vinna þessir aðilar vel og náið saman. Hvort heldur á endur- hæfingarstöðvum eins og Reykja- lundi, Grensás og Heilsustofnun NLFÍ eða á öllum þeim einkareknu sjúkraþjálfunarstöðvum sem eru starfandi. Saman vinna þessir aðilar frábært starf, og koma ein- staklingum til baka til vinnu, í frí- stundir, í gönguferðir, í íþróttir og að njóta þess sem er í boði í lífinu, án verkja. Það þarf ekki alltaf lyf til þess, heldur utanumhald og færni sjúkraþjálfarans og mikla samvinnu. Sjúkraþjálfun – Beint aðgengi Beint aðgengi er nú að sjúkraþjálfurum og þarf ekki að leita til læknis áður en farið er til sjúkraþjálfara. Sveinn Sveinsson sjúkraþjálfari Jóladagatöl í miklu úrvali 1 0 . n ó v e m b e r 2 0 1 6 F I m m T U D A G U r36 s k o ð U n ∙ F r É T T A b L A ð I ð 1 0 -1 1 -2 0 1 6 0 4 :2 5 F B 0 8 0 s _ P 0 5 3 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 4 8 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 2 8 K .p 1 .p d f F B 0 8 0 s _ P 0 3 3 K .p 1 .p d f A u to m a tio n P la te re m a k e : 1 B 3 D -F 1 A 4 1 B 3 D -F 0 6 8 1 B 3 D -E F 2 C 1 B 3 D -E D F 0 2 7 5 X 4 0 0 .0 0 1 8 B F B 0 8 0 s _ 9 _ 1 1 _ 2 0 1 6 C M Y K
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.