Morgunblaðið - 05.11.2016, Blaðsíða 14

14 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 2016
Eltak sérhæfir sig í sölu
og þjónustu á vogum
Funahöfði 1 | 110 Reykjavík | Sími 567 4840 | www.bilo.is | bilo@bilo.is
VW GOLF GTE
PREMIUM
PLUG IN HYBRID
Eigum tvo bíla til afhendingar strax.
Annar er óekinn, hinn ekinn 1500
km, báðir bensín/rafmagn (204hö),
sjálfskiptir, 18“ serron-felgur,
íslenskt navi o.fl. Staðgreiðsluverð
4.580.000 - 4.890.000 kr.
Skoðum skipti!
Ath. ófáanlegur í umboði!
Þú finnur bílinn á bilo.is Auglýstir bílar eru á staðnum Skráðu bílinn á bilo.is
FRÉTTASKÝRING
Ómar Friðriksson
omfr@mbl.is
Verði Alþingi kallað saman áður en
tekist hefur að mynda nýja ríkis-
stjórn er talið víst að núverandi stjórn
muni leggja frumvarp til fjárlaga árs-
ins 2017 fyrir þingið þegar það kemur
saman, svo fullnægt verði skilyrðum
stjórnarskrár um framlagningu fjár-
lagafrumvarps. Enn er þó alveg óvíst
hvort þing kemur saman fyrr en ný
ríkisstjórn hefur tekið við.
Viðmælendur sem þekkja vel ferli
fjárlagavinnunnar eru þeirrar skoð-
unar að þótt skammur tími sé til jóla
eigi hann að duga til að afgreiða fjár-
lög næsta árs. Gjörbreyting hefur
orðið á framsetningu fjárlaga og öllu
fjárlagaferlinu með lögunum um op-
inber fjármál sem tóku gildi um sein-
ustu áramót. Í reynd er búið að leggja
allar meginlínur um umfang ríkis-
rekstrarins með fjármálastefnu og
fjármálaáætluninni til næstu fimm
ára, sem Alþingi samþykkti 18. ágúst
sl. Fjárlagafrumvarpið ætti því að
vera minna í sniðum en áður var. Ætli
ný ríkisstjórn að gera róttækar
breytingar á frumvarpinu sem lagt
verður fram þyrfti hún að leggja fram
nýja ríkisfjármálaáætlun, en lögin
gera ráð fyrir að fjármálaráðherra
leggi nýja áætlun fyrir þingið í apríl
ár hvert. Eins og staðan er núna bind-
ur því gildandi ríkisfjármálaáætlun
hendur væntanlegrar ríkisstjórnar.
Vinnan við sjálft fjárlagafrumvarpið
hefur staðið yfir frá því snemma á
árinu. Ríkisstjórnin samþykkti meg-
inramma þess snemma í sumar, þeir
byggjast á gildandi fjármálaáætlun
og er frumvarpið sagt vera tilbúið til
framlagningar í fjármálaráðuneytinu.
Breytingin sem gerð hefur verið
með lögunum um opinber fjármál á
framsetningu og vinnubrögðum við
fjárlagagerðina felst m.a. í því að út-
gjöldin eru þegar mörkuð til 34 mál-
efnasviða og í frumvarpinu er fjár-
heimildunum síðan skipt á milli 102
málaflokka. Ekki er því útilokað að
þær breytingar og nýjar áherslur
sem ný ríkisstjórn vill gera á frum-
varpinu komi ekki fram fyrr en á milli
umræðna á þinginu og vegna tíma-
skorts yrði hugsanlega að bíða með
allar veigameiri breytingar á sjálfri
ríkisfjármálaáætluninni fram á vor-
mánuði, að mati heimildarmanna.
Einn viðmælenda sagði það liggja í
loftinu að erfitt yrði af praktískum
ástæðum að gera miklar breytingar í
haust á því fjárlagafrumvarpi sem er
sagt vera tilbúið í ráðuneytinu.
Fjárlagafrumvarp skal vera fyrsta
mál þingsins skv. þingsköpum en
dæmi er þó um undantekningu frá
því. Haustið 1988, þegar Alþýðuflokk-
ur og Framsóknarflokkur slitu
stjórnarsamstarfinu við Sjálfstæðis-
flokkinn og ný ríkisstjórn var mynduð
skömmu áður en þingið kom saman,
var fjárlagafrumvarpið ekki tilbúið á
þingsetningardegi 10. október. Kom
það ekki fram fyrr en nokkru síðar.
Ný stjórn bundin af fjármálaáætlun
Morgunblaðið/Ómar
Alþingi Afgreiðsla fjárlaga er stórt verkefni nýkjörinna þingmanna.
 Óvíst hvenær Alþingi kemur saman og fjárlagafrumvarp verður lagt fram
 Ríkisfjármálaáætlun er í gildi en skammur tími til stefnu að afgreiða fjárlög
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Enska hefur mikil áhrif á íslenskt
tungumál á samfélagsmiðlum og
framburðarritháttur er sífellt meira
áberandi, samkvæmt niðurstöðum
ritgerðar Önnu Snæbjörnsdóttur til
meistaraprófs í náms- og kennslu-
fræði við menntavísindasvið Há-
skóla Íslands.
Anna skoðaði orðmyndun á sam-
félagsmiðlum í ritgerð sinni og
komst að því að mikil blöndun ís-
lensku og ensku væri í textum á
samfélagsmiðlum, bæði væri um að
ræða hrein ensk orð í íslenskum
texta og ensk orð löguð að íslensku.
Þá væri mikið um að orð væru skrif-
uð samkvæmt framburði og þá um
leið í segðum án orðaskila eða orðum
skellt saman í eina heild. Anna segir
að reglur um stafsetningu séu oft
víðsfjarri á samfélagsmiðlum og
virðist ekki trufla tjáningarþáttinn í
frásögninni.
„Það sem einkennir skrif og sam-
skipti á samfélagsmiðlum fyrst og
fremst er að þeim er ætlað að vera á
forsendum samtals. Einstaklingar
eru að spjalla sín í milli en nota til
þess ritmiðil. Fyrir vikið hefur tal-
málið færst yfir á ritmál en þó ekki
hefðbundið ritmál. Tungumálið á
samfélagsmiðlum er eins konar
millimál eða netmál sem er nær tal-
máli en ritmáli í mörgum tilfellum,“
segir Anna um niðurstöðu
rannsóknarinnar.
Anna er grunnskólakennari á mið-
stigi og segir að framburðar-
rithátturinn komi við kennsluna hjá
sér. „Á samfélagsmiðlum eru skrif-
aðar úrfellingar sem við höfum alltaf
notað í töluðu máli, það virðist vera
orðin samþykkt stafsetning á netinu
og er byrjað að rugla fólk í lögbund-
inni stafsetningu, það skrifar „ver-
uru“ í stað „verður þú“ og ég sé það
bæði hjá börnum og fullorðnum. Það
er eðlilegt að fella úr í töluðu máli en
okkar löggilta stafsetning segir að
við eigum ekki að gera þetta. Ég
held að þetta sé þáttur sem gæti
þurft að taka til umræðu í stafsetn-
ingarkennslu.“
Anna tók viðtöl við notendur sam-
félagsmiðla og safnaði dæmum af
netinu. Hún segir tungumálið ekki
skiptast lengur bara í talmál og rit-
mál heldur sé kominn þriðji flokk-
urinn, svokallað netmál. „Í viðtöl-
unum sem ég tók kom fram að
aðalmarkmiðið með samskiptunum á
netinu er að tala saman þótt það sé
verið að skrifast á, og því fær textinn
þessi talmálseinkenni. Einnig lögðu
viðmælendur mikla áherslu á að
mestu skipti að koma meiningu orða
sinna vel til skila. Í því samhengi töl-
uðu þeir um að ensk orð væru oftar
en ekki þægilegri í notkun, eitt orð á
ensku kæmi oft í stað heillar setn-
ingar á íslensku og í sumum tilfellum
ætti íslenskan ekki til hugtakið sem
um væri að ræða. Slangureinkenni
eru líka býsna sterk.“
Anna er á því að málið á netinu
muni þróast áfram og tákn verði not-
uð í auknum mæli. „Einn þáttur í
þessari þróun er að það er engin rit-
stýring á netinu, þar eru allir útgef-
endur að sínu efni. Íslenskan er allt-
af að þróast og taka inn ný orð sem
eru löguð að íslensku beyging-
arkerfi. En eins og þetta blasir við
mér þurfum við fyrst og fremst að
hugsa um hvernig íslenskan þróast í
sambandi við framburðareinkennin
því það gætu orðið svo miklar breyt-
ingar á rituðu máli ef þau fá að vera
meira ofan á.“
Annað tungumál á samfélagsmiðlum
 Reglur um stafsetningu víðs fjarri  Framburðarritháttur er sífellt meira áberandi sem ógnar lög-
gildri stafsetningu  Enskan hefur mikil áhrif  Notuð í íslenskum texta og löguð að íslenskunni
Morgunblaðið/Golli
Kennari Anna Snæbjörnsdóttir skoðaði orðmyndun á samfélagsmiðlum.
Nafnorð með enskum rit-
hætti í íslenskum texta:
-smá tips.
-algert centerpiece.
-prótein shake.
-taka selfie.
Lýsingarorð með enskum
rithætti í íslenskum texta:
-yndislega banal.
-kjöt í spicy sósu.
Málsgreinar með erlendum
orðum en íslenskum sagn-
orðum:
-þetta stjórna-og-syngja
element er brilljant eitt og sér.
-Jamm, þeir gerast ekki
meira original.
Nokkur erlend orð saman í
málsgrein:
-við erum svona package
deal.
-segist sjálfur vera drop out...
-þetta bros er a.m.k. to die
for.
Notkun á
netmáli
DÆMI ÚR RITGERÐINNI