Morgunblaðið - 05.11.2016, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 5. NÓVEMBER 2016
ILVA Korputorgi, s: 522 4500 www.ILVA.is
laugardaga 10-18, sunnudaga 12-18, mánudaga - föstudaga 11-18:30
Jólin
eru komin!
FRÉTTASKÝRING
Agnes Bragadóttir
agnes@mbl.is
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, sagði fyrir
þingflokksfund í gær að hann væri
opinn fyrir viðræðum við alla flokka
og hefði ekki útilokað neinn.
Af samtölum við þingmenn úr
ólíkum flokkum má merkja að við-
mælendur telja að myndun rík-
isstjórnar Bjarna Benediktssonar,
hvort sem um þriggja eða fjögurra
flokka ríkisstjórn verður að ræða,
verði bæði flókin og erfið og geti
tekið langan tíma.
Þingmaður Vinstrihreyfingarinnar
– græns framboðs rifjaði upp í sam-
tali við Morgunblaðið að árið 2007,
þegar Sjálfstæðisflokkurinn undir
formennsku Geirs H. Haarde og
Samfylkingin undir formennsku
Ingibjargar Sólrúnar Gísladóttur
mynduðu ríkisstjórn, hefði mikill
áhugi verið í VG, bæði þingflokknum
og helstu stofnunum flokksins, að
ganga til stjórnarsamstarfs við
Sjálfstæðisflokkinn. Stjórnarmynd-
unin með Samfylkingu hefði valdið
mörgum miklum vonbrigðum, ekki
síst þáverandi formanni VG, Stein-
grími J. Sigfússyni.
Agaðri vinnubragða krafist
Þingmaður Viðreisnar sagði í gær
að hann teldi að svokölluð A-C-D
stjórn með mögulegu hlutleysi Sam-
fylkingar gæti orðið mjög öflug
ríkisstjórn og kvaðst hann telja að
það að hafa minnsta mögulega þing-
meirihluta, 32 þingmenn gegn 31,
hefði bæði sína kosti og galla. Þann-
ig ríkisstjórn myndi allan tímann
vita hversu mikilvæg samstaða væri
og að enginn mætti hlaupa út undan
sér. „Ég held að þannig gæti orðið
til hér raunveruleg frjálslynd og öfl-
ug ríkisstjórn, sem gæti komið ýms-
um þjóðþrifamálum til leiðar,“ sagði
hann. Hann bætti við að slík rík-
isstjórn gæti mjög vel unnið með at-
vinnulífinu og aðilum vinnumark-
aðarins, sem hann efaðist um að
ríkisstjórn með þátttöku VG gæti,
þar sem svo margir strengir lægju
frá VG inn í opinbera geirann og
nefndi sérstaklega kennara og há-
skólasamfélagið.
Hvar í flokki sem menn standa
virðast viðmælendur sammála um að
þegar svo margir stjórnmálaflokkar,
þrír eða fjórir, komi að myndun
ríkisstjórnar þurfi önnur og agaðri
vinnubrögð en við myndun tveggja
flokka stjórnar. Augljóslega þurfi
allir að gefa eftir af kröfum sínum
og stefnumálum, finna einhvern
samnefnara, eigi á annað borð að
takast að mynda ríkisstjórn.
Í málefnum þar sem augljóslega
náist ekki nein málamiðlun milli
flokka verði einfaldlega að taka þau
mál út fyrir sviga og það verði síðan
í höndum hvers stjórnarflokks sem
hafi þessi tilteknu stefnumál eða hafi
gefið tiltekin kosningaloforð að fá
þingflokka sína til að flytja frum-
vörp um málin á Alþingi. Þetta þýði
að ekki verði um stjórnarfrumvörp
að ræða, heldur þingmanna- eða
þingflokkafrumvörp.
Þingmaður sem rætt var við í gær
sagði að krafan um einfaldan, stutt-
an og skýran stjórnarsáttmála yrði
miklu ríkari eftir því sem fleiri
flokkar kæmu að myndun rík-
isstjórnar.
Stjórnarflokkar gætu svo alltaf átt
val um það að þingmenn þeirra eða
þingflokkar flyttu frumvörp um
stefnumál þeirra í Alþingi, sem yrðu
ekki endilega stjórnarfrumvörp
heldur þingmanna- eða
þingflokkafrumvörp. Þannig gætu
eftir málum mismunandi þingmeiri-
hlutar orðið til en þingmeirihluti rík-
isstjórnarinnar yrði aldrei í hættu
og hún tæki ekki slaginn nema
nauðsyn krefði. Þá benda þingmenn
á að þeir flokkar sem að lokum
muni mynda nýja ríkisstjórn verði í
fyrsta lagi að koma sér saman um
lykilverkefni sem snúi að hverri rík-
isstjórn. Það á við um hagstjórn
landsins, ríkisfjármál, velferðarmál,
menntamál og vinnumarkaðsmál,
þar á meðal jöfnun lífeyrisréttinda á
milli opinbera markaðarins og al-
menna markaðariins og afnám
gjaldeyrishafta.
Þingmenn sem rætt var við í gær
bentu á að tækist þremur eða fjór-
um stjórnmálaflokkum að ná saman
um ofangreind grundvallarmál væri
ljóst að mikil breyting á hinu póli-
tíska landslagi væri fram undan,
hvort sem stjórnin yrði mynduð í
samstarfi Sjálfstæðisflokks, Við-
reisnar og Bjartrar framtíðar eða í
samstarfi Sjálfstæðisflokks, VG og
Framsóknarflokks.
Ekki spenntir fyrir Pírötum
Allir sem rætt var við í gær voru
sammála um að Píratar væru ekki
ákjósanlegur flokkur til samstarfs í
ríkisstjórn. Eðli flokksins eða hreyf-
ingarinnar, eins og sumir nefndu
Pírata, væri að vera í stjórnarand-
stöðu. „Þeir eru bara uppi í mastri á
skútunni, að skera á kaðlana,“ sagði
einn þingmaður.
Ákveðnir viðmælendur í gær voru
ekki ýkja hrifnir af hugmyndinni um
þátttöku Viðreisnar í ríkisstjórn og
var þá einkum vísað til yfirlýsinga
Benedikts Jóhannessonar, formanns
Viðreisnar, bæði fyrir kosningar sl.
laugardag og eftir kosningar, sem
að sögn þingmanna hafa vakið furðu
margra. Hann hafi ekki verið að
byggja upp traust þingheims á sér
með yfirlýsingum sínum. Þessi við-
horf heyrast einkum frá þingmönn-
um VG og Sjálfstæðisflokks.
Þingmaður Sjálfstæðisflokksins
sagði m.a. „Ég skýri framkomu
Benedikts með tvennum hætti: Ann-
ars vegar er Benedikt reynslulaus
hvað varðar þátttöku í stjórnmálum
og hefur það glöggt komið fram í
því hvernig hann málar sig út í horn
með yfirlýsingum um samstarf og
ekki samstarf. Hins vegar tel ég að
Benedikt hafi einfaldlega ekki nógu
góða pólitíska ráðgjafa, þar sem eru
þeir Þorsteinn Pálsson, fyrrverandi
formaður Sjálfstæðisflokksins, og
ESB-aðildarsinninn Helgi Magnús-
son.“
Þrátt fyrir að Katrín Jakobs-
dóttir, formaður VG, og Benedikt
Jóhannesson, formaður Viðreisnar,
hafi bæði sóst eftir því að fá að leiða
stjórnarmyndunarviðræður er ekki
annað að heyra á viðmælendum en
að þeir telji að Bjarni sé hæfur til
þess að leiða næstu ríkisstjórn úr
stóli forsætisráðherra og hann sé
líklegastur til þess að geta myndað
ríkisstjórn um fá en nauðsynleg
lykilverkefni. Hann hafi getið sér
gott orð fyrir góða samvinnu við
þingmenn, þvert á flokka. Þessara
sjónarmiða gætir að vísu lang-
sterkast í þingflokki Sjálfstæð-
isflokksins en þingmenn annarra
flokka sem rætt var við telja flestir
það í góðu lagi að forystan verði í
höndum Bjarna, náist á annað borð
sátt um stjórnarsáttmála á milli
flokka.
Þingmaður Sjálfstæðisflokksins
tók undir orð Katrínar Jakobsdóttur
í morgunþætti Rásar 2 í gærmorgun
þegar hún sagði að ríkisstjórn yrði
mynduð um málefnin. Hann spurði:
„Skiptir það máli með hverjum þú
vinnur ef komin er samstaða um
grundvallaratriðin og málefnin?“
Þingmaður Viðreisnar sagðist í
gær telja að VG væri að reyna að
reka fleyg á milli Sjálfstæðisflokks-
ins og Viðreisnar, með því að tala
niður formann Viðreisnar, einfald-
lega vegna þess að VG gæti meira
en hugsað sér samstarf við Sjálf-
stæðisflokkinn, en bara ekki strax.
Góðan tíma þyrfti til að selja gras-
rótinni í flokknum slíkt samstarf.
Flækjustig stjórnarmyndunar ansi hátt
 Ljóst að málefnasamningur þriggja, jafnvel fjögurra flokka ríkisstjórnar verður með allt öðrum
hætti en málefnasamningur fráfarandi ríkisstjórnar  Talið að stjórnarmyndun taki langan tíma
Morgunblaðið/Eggert
Ráðherrabústaður Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, tók við umboði til stjórnarmyndunarvið-
ræðna frá forseta Íslands á þriðjudag. Hann hyggst hefja viðræður við Viðreisn og Bjarta framtíð.
Viðmælendur úr ólíkum flokk-
um eru sammála um að við
myndun nýrrar ríkisstjórnar,
hvernig sem hún á endanum
verður samsett, verði allir flokk-
ar að gefa eitthvað eftir af
stefnumálum sínum.
Ljóst sé að öflugra og betra
heilbrigðiskerfi og velferðarmál,
verði þungamiðja í nýjum
stjórnarsáttmála. Sömuleiðis
verði að vera breið samstaða
nýrrar ríkisstjórnar um atvinnu-
mál og góð samskipti við aðila
vinnumarkaðarins.
Með því að mynda breiða
samstöðu um þessi lykilverk-
efni eru viðmælendur á þeirri
skoðun að ný ríkisstjórn geti
náð góðum árangri, landi og
þjóð til hagsældar.
Allir verði að
gefa eftir
LYKILVERKEFNIN
Vilhjálmur A. Kjartansson
vilhjalmur@mbl.is
Tilkynningum til Barnaverndar á
Akureyri hefur fjölgað um 45% á
fjórum árum og stefnir nú í 500 til-
kynningar á ári.
Áskell Örn Kárason, forstöðumað-
ur Barnaverndar á Akureyri, segir
mál sem koma inn á borð barna-
verndaryfirvalda vera margs konar
og fjöldi tilkynninga segi ekki alla
söguna.
„Við tökum við og afgreiðum er-
indi frá stjórnsýslunni og skilum um-
sóknum vegna ættleiðinga o.fl. þann-
ig að fjöldi mála segir ekki endilega
til um álag eða ástand, en samhliða
þessari þróun sem þú vísar til hefur
alvarlegum málum farið fjölgandi
einnig, því miður.“
Áskell segir enga eina skýringu
vera á fjölgun mála en bendir á að
málum fjölgi að jafnaði þegar upp-
gangur sé í samfélaginu og góðæri.
„Við höfum í sjálfu sér engar mæl-
ingar á þessu hjá okkur en höfum
séð merkjanlegan mun þegar efna-
hagsleg uppsveifla er í landinu. Þá
hefur aukin fræðsla um starf barna-
verndar, bæði meðal almennings og
hjá fagfólki, t.d. í skólum, verið að
skila sér.“
Fleiri mál tengd vímuefnum
Áskell segist ekki hafa nákvæma
tölu um fjölda mála í hverjum mála-
flokki en málum tengdum vímuefn-
um hafi fjölgað.
„Okkar tilfinning er að fleiri mál
tengd áfengi og vímuefnaneyslu
bæði hjá unglingum og foreldrum
ungra barna séu að koma inn á okkar
borð í dag en áður. Þetta eru sum
erfið mál sem taka töluverðan tíma
og auka álagið á barnaverndinni.“
Spurður hvort brugðist hafi verið
við fjölgun tilkynninga á undan-
förnum árum segir Áskell það ekki
gert með öðrum hætti en forgangs-
röðun.
„Barnavernd á Íslandi er undir
töluverðu álagi og í samanburði við
hin norrænu löndin erum við með fáa
sérfræðinga að vinna í þessum mála-
flokki. Verkefni dreifast hins vegar á
fleiri aðila og bæði almenna félags-
kerfið, heilsugæslan og skólarnir
koma að mörgum málum, svo við
sitjum ekki ein að þessum mála-
flokki,“ segir hann.
Barnaverndarmálum fjölgar
 Stefnir í 500 tilkynningar á ári hjá Barnavernd Akureyrar
 Fjölgun um 45% á fjórum árum  Tengt m.a. við góðæri
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Akureyri Annríki í barnavernd.