Dagblaðið Vísir - DV - 23.10.2015, Qupperneq 20

Helgarblað 23.–26. október 2015
Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
20 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
Stjórnvöld fá annað tækifæri
Þ
au „tækifæri“ sem fólust í falli
íslenska bankanna haustið
2008 voru látin fara forgörðum.
Í stað þess að ráðast í uppstokk-
un og endurskipulagningu á banka-
kerfinu var það endurreist í nánast
óbreyttri mynd – þrír stórir einsleitir
viðskipta- og fjárfestingabankar með
yfir 90% markaðshlutdeild á markaði.
Núna standa stjórnvöld hins vegar
hugsanlega frammi fyrir öðru tæki-
færi. Þau ættu ekki að láta það fram-
hjá sér fara.
Kröfuhafar Glitnis hafa samþykkt
að framselja 95% eignarhlut sinn í Ís-
landsbanka til stjórnvalda sem hluta af
stöðugleikaframlagi sínu svo hægt sé
að veita þeim undanþágu frá höftum.
Að því gefnu að nauðasamningum
Glitnis ljúki fyrir áramót, sem allt útlit
er fyrir að gangi eftir, verður ríkið orðið
eigandi að tveimur af þremur stærstu
bönkum landsins. Fyrir á ríkið 98%
eignarhlut í Landsbankanum, auk
þess að eiga 13% hlut í Arion banka.
Þrátt fyrir að slíku eignarhaldi á
fjármálafyrirtækjum fylgi óneitanlega
umtalsverð áhætta þá eru íslensk
stjórnvöld núna í þeirri stöðu að geta
hrint af stað uppskiptingu á fjármála-
kerfinu. Mikilvægt er að hugað verði
vel að því hvernig staðið verður að
því að losa um hlut ríkisins í bönk-
unum á komandi árum. Þannig hlýt-
ur það að vera forgangsatriði að láta
á það reyna hvort raunhæft sé að selja
stóran hlut í Íslandsbanka á ásættan-
legu verði til erlendra fjárfesta með
þekkingu á bankarekstri. Þótt vissu-
lega sé lítil ástæða til bjartsýni í þeim
efnum – tilraunir kröfuhafa Glitnis til
að selja bankann hafa engan árangur
borið – þá er ljóst að innkoma erlends
banka gæti umbylt ís-
lenskum bankamarkaði
með aukinni samkeppni
og aðgangi að erlendri
lánsfjármögnun á betri
kjörum.
Einn helsti vandinn
við íslenska bankakerf-
ið er ekki endilega að
bankarnir séu of fáir
heldur hversu einsleit-
ir þeir eru. Fjölmörg rök
hníga að því að annað-
hvort skipta þeim upp
í fjárfestinga- og við-
skiptabanka eða skilja
frá eignastýringarfélög
þeirra. Það er margt sem mælir gegn
því að fyrirtækjaráðgjöf og mark-
aðsviðskipti bankanna, áhættusöm
starfsemi sem krefst lítils fjármagns,
sé innan sömu múra og útlána- og
innlánastarfsemi (með ríkisábyrgð
í boði skattgreiðenda). Uppstokkun
á þessu fyrirkomulagi gæti skapað
forsendur fyrir meiri samkeppni og
bættum kjörum við fjármögnun fyrir-
tækja.
Þá er orðið löngu tímabært að
stjórnvöld taki af skarið í að endur-
skipuleggja Íbúðalánasjóð, sem hefur
kostað ríkissjóð nú þegar yfir 50 millj-
arða á síðustu árum, og um leið fast-
eignalánamarkaðinn. Engin rök eru
fyrir því að ríkið starfræki lánastofnun
nema aðeins á grundvelli félagslegra
sjónarmiða. Hægt væri að ímynda
sér að lánasafn sjóðsins yrði flutt yfir
í sérstaka fasteignabanka sem væru
dótturfélög viðskiptabankanna, fjár-
magnaðir með sértryggðum skulda-
bréfum en ekki innlánum. Frekari
bið í þessum efnum mun verða skatt-
greiðendum dýrkeypt.
Sú ákvörðun stjórnvalda að fara
fram á að taka yfir allt hlutafé Ís-
landsbanka þýðir að hlutur íslenska
ríkisins í fjármálakerfinu – í gegn-
um eignarhald sitt á Landsbankan-
um, Íslandsbanka og Arion banka –
er að nálgast 450 milljarða króna. Það
jafngildir um fjórðungi af landsfram-
leiðslu Íslands. Til samanburðar var
eignarhlutur ríkisins í fjármálakerf-
inu um 4% af landsframleiðslu þegar
einkavæðing bankanna hófst undir
lok síðustu aldamóta. Það verður því
gríðarleg áskorun að hámarka þær
heimtur sem munu fást fyrir hlut rík-
isins í bönkunum og ljóst að það verð-
ur að gerast yfir langan tíma. Mark-
miðið er ekki einkavæðing í sjálfur
sér heldur er sala bankanna fyrst og
fremst tækifæri til að bæta skulda-
stöðu ríkisins og ráðast í tímabæra
uppstokkun á bankakerfinu. n
Djöfull er ég
fokking feitur
Valdimar Guðmundsson þjáist af kæfisvefni sökum offitu. – Kastljós
Þeir eru víða
– vitleysingarnir
Steingrímur J. Sigfússon, fyrr-
verandi ráðherra, óð á súðum í
morgunútvarpinu í vikunni. Hann
sagði mikilvægt að „einhverjir vit-
leysingar“ eignuðust ekki bank-
ana á nýjan leik. Góðvini Sand-
korns fannst þetta afskaplega
fyndið og missti út úr sér „þeir eru
víða vitleysingarnir.“ Greinilegt er
að atvinnupólitíkusinn til 32 ára
er enn í vígaham gegn bankafólki.
Sandkornsvinurinn klykkti út með
því að segja – vonandi kjósum við
aldrei svona vitleysinga aftur.
Vinstri Jón og hægri Jón
Sagnfræðingurinn Björn Jón Braga-
son var í fyrradag ráðinn ritstjóri
vikublaðsins Reykjavík. Vefmið-
illinn Stundin
greindi frá ráðn-
ingunni og sló því
upp í fyrirsögn að
Björn væri „einn
þekktasti frjáls-
hyggjumaður
landsins“ og rakti
um leið störf hans fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn í ítarlegu máli. Mátti
greina þann tón að annarlegir
hagsmunir lægju að baki ráðn-
ingunni vegna fyrri starfa hans.
Hvergi var þó vikið að því að fyrr-
verandi ritstjóri blaðsins, Ingimar
Karl Helgason, hefur um árabil
verið virkur í starfi Vinstri grænna
og er varaþingmaður þess flokks.
Það er því ekki sama hvort það er
Jón eða séra Jón, eða í þessu til-
viki, vinstri maður eða hægri.
GÓLFMOTTUR
Við leigjum út gólfmottur í anddyri.
Haltu fyrirtækinu hreinu og minnkaðu
ræstingakostnað.
Við sækjum og sendum.
Fáðu verðtilboð!
511 1710
svanhvit@svanhvit.is
www.svanhvit.is
Skorið af
mér typpið
Jón Gnarr gekkst undir sérstaka aðgerð þegar hann var unglingur. – Kiljan
Ég er kosinn
fulltrúi
Halldór Halldórsson hyggst halda báðum embættum. – DV
Leggjum símann niður í umferðinni
F
arsímanotkun ökumanna
hefur aukist gífurlega með ár-
unum. Þegar farið er út í um-
ferðina þarf að vera með fulla
og óskipta athygli. Með árun-
um eru sífellt fleiri sem nota farsíma
undir stýri. Eftir því sem tækn-
inni fleygir fram og fleiri smáforrit í
farsíma verða til verður áreitið sífellt
meira og símarnir hætta vart að gefa
frá sér tilkynningar.
Það er þekkt
hér á landi að
margir nota
síma undir
stýri og virðast
ekki geta látið
hann frá sér
þegar ekið
er. Þó svo að
alltaf sé verið
að brýna fyrir
ökumönnum
að nota ekki
símann undir
stýri eða
tengja hann við handfrjálsan bún-
að þá leiða rannsóknir það í ljós að
farsímanotkun ökumanna virðist
ekki minnka. Þetta er þekkt vanda-
mál víða um heim þar sem fjöldi
umferðarslysa verður af völdum
truflunar frá farsímum.
Fylgjum umferðarlögum
Í 47. gr. umferðarlaga 1987 nr. 50
segir: ,,Ökumanni vélknúins öku-
tækis er við akstur óheimilt að
nota farsíma án handfrjáls búnað-
ar.” Sektir eru við því ef lögreglan
stoppar einstakling í umferðinni
fyrir farsímanotkun. Lögreglan gef-
ur reglulega frá sér tilkynningar til
að brýna fyrir ökumönnum að tala
ekki í farsíma við akstur og hvet-
ur ökumenn til þess að nota hand-
frjálsan búnað. Við þurfum að fylgja
tilmælum lögreglu og fylgja um-
ferðarlögum.
Rannsóknir hafa sýnt að með ár-
unum hafa fleiri slys orðið vegna
farsímanotkunar þar sem öku-
menn eru ekki með óskipta athygli
við stýrið. Jafnframt hefur komið í
ljós að þegar þú skrifar smáskilaboð
undir stýri þá lítur þú af veginum í
allt að 5 sekúndur. Á 5 sekúndum
getur einstaklingur á t.d. þjóðvegi 1
keyrt allt að 100 metra. Það er auð-
séð að á þessum stutta tíma ferðast
bíllinn langa leið og margt getur far-
ið úrskeiðis sé athyglinni ekki beint
að akstrinum.
Höldum fókus
Á undanförnum árum hefur verið
vakning meðal ökumanna og ekki
síst vegna átaks sem Samgöngustofa
hefur verið með varðandi farsíma-
notkun ökumanna. Svo virðist sem
færri noti farsíma rétt eftir að aug-
lýsingar varðandi meðhöndlun
farsíma við stýrið hafa verið birtar.
Það er því deginum ljósara að öku-
menn ættu að þekkja hættuna sem
getur skapast og séu meðvitaðri um
nauðsyn þess að leggja farsímanum
við akstur. ,,Höldum fókus” er dæmi
um gríðarlega vel heppnaða mark-
aðsherferð sem fékk áhorfandann til
að vera hluti af aðstæðum. Herferðin
fékk gríðarlega athygli og snerti við-
kvæma strengi.
Ég tel að það sé okkar hlutverk í
umferðinni að sýna þeim ungu for-
dæmi hvað varðar farsímanotkun
undir stýri. Við eigum að sýna náung-
anum þá virðingu og vera með fulla
athygli í umferðinni. Ég biðla því til
ökumanna um að leggja símann nið-
ur í umferðinni og tengja handfrjálsa
búnaðinn ef svo ber undir. n
Fjóla Hrund Björnsdóttir
varaþingmaður
Kjallari
„Ég tel að það sé
okkar hlutverk í
umferðinni að sýna þeim
ungu fordæmi hvað varðar
farsímanotkun undir stýri.
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is