Læknablaðið - 01.04.2016, Blaðsíða 16

176 LÆKNAblaðið 2016/102
R A N N S Ó K N
greiningu CLL (98%).8 MBL virtist því vera forstig CLL í flestum
tilvikum. Önnur rannsókn frá 2008 á 1520 einstaklingum á aldr-
inum 62-80 ára með eðlilegan eitilfrumufjölda sýndi 5,1% tíðni
MBL.7 Í sömu rannsókn var hópur 2228 einstaklinga með hækk-
un á eitilfrumum (>4x109/L) rannsakaður en aðeins 13,9% þeirra
reyndust hafa MBL.7 Niðurstöður þessar endurspegla að MBL get-
ur verið til staðar þó fjöldi eitilfrumna sé innan viðmiðunarmarka
og að sjaldnast er um MBL að ræða þegar fjöldi eitilfrumna er yfir
mörkum.
Sjúklingar meðhöndlaðir með krabbameinslyfjum vegna
CLL voru 57 (35,4% af hópnum). Eftirfylgnitími sjúklinga var þó
mislangur, eða frá 6 mánuðum til 11 ára. Samsett lyfjameðferð með
lyfjunum fludarabine, cyclophosphamide og rituximab (FCR) var
algengasta meðferðin og var rituximab hluti af meðferðinni hjá
meirihluta sjúklinga. Tæplega helmingur hóf lyfjameðferð strax
eftir greiningu og höfðu flestir þeirra B-einkenni (hita, megrun
og/eða nætursvita) sem geta verið merki um langt genginn sjúk-
dóm. Einnig tengdist hækkun á eitilfrumum við greiningu aukn-
um líkum á því að fá meðferð. Ekki fannst marktæk fylgni á milli
þess að fá meðferð og aldurs við greiningu (p=0,458). Fjölmargir
nýir meðferðarvalkostir eru við sjóndeildarhringinn, svo sem
tyrósínkínasa-hemjarar, og er þess að vænta að meðferð CLL muni
þróast og breytast talsvert á næstu árum.2,22
Fimm ára lifun sjúklingahópsins var 70% en meðaleftirfylgni-
tími var 4,2 ár. Sjúklingar yfir 70 ára aldri höfðu verri lifun en
yngri sjúklingar en meðalaldur við greiningu var um 71 ár.
Athyglisvert er að ekki fannst munur á lifun þeirra sem höfðu ein-
kenni við greiningu og einkennalausra (p=0,889), en hins vegar
höfðu sjúklingar með lágt Rai-stig við greiningu marktækt betri
lifun en þegar um hátt stig var að ræða. Eitilfrumufjöldi við grein-
ingu gaf heldur ekki marktækar vísbendingar um lifun (p=0,067).
Sjúklingar sem fengu meðferð við CLL höfðu tilhneigingu til þess
að hafa betri lifun en ómeðhöndlaðir en munurinn var þó ekki
marktækur. Mögulegt er að marktækni hafi ekki náðst vegna þess
að í hópi ómeðhöndlaðra eru bæði einstaklingar með vægan sjúk-
dóm og aldraðir, veikburða sjúklingar sem ekki er treyst til að
hefja lyfjameðferð. Í samanburðarrannsókn á lifun CLL-sjúklinga
í mismunandi Evrópulöndum árin 2000-2007 var aldursstöðluð 5
ára lifun 70,4% að meðaltali sem er sambærilegt við okkar sjúk-
lingahóp, en lifun var þó hærri í Mið- og Norður-Evrópu (74%) en
Austur-Evrópu (58%).23
Langvinnt eitilfrumuhvítblæði hefur hingað til lítt verið
rannsakað á Íslandi, en áhugaverð svör fengust við helstu rann-
sóknarspurningum verkefnisins. Þannig greindist 161 sjúklingur
með CLL á Íslandi á rannsóknartímabilinu 2003-2013 og var árlegt
nýgengi 4,55/100.000 íbúa sem er sambærilegt við það sem þekkist
erlendis. Einkenni við greiningu voru til staðar í tæplega helm-
ingi tilvika og voru eitlastækkanir algengastar, en þó höfðu flestir
sjúklingar lágt Rai-stig við greiningu. Því má draga þá ályktun að
í um helmingi sjúklinga hafi CLL greinst vegna einkenna sjúk-
dómsins en hjá öðrum hafi sjúkdómurinn greinst vegna blóðrann-
sóknar af öðru tilefni. Eitilfrumuhækkun reyndist vera til staðar
hjá stórum hluta sjúklinga fyrir greiningu. Að lokum er ljóst að
bæta má skráningu CLL-tilfella í Krabbameinsskrá.
Þakkir
Þakkir fá: Jón Þór Bergþórsson og Íris Pétursdóttir, náttúru-
fræðingar á rannsóknarstofu blóðmeinafræðideildar Landspítala,
Jón Gunnlaugur Jónasson, yfirlæknir, Guðríður Helga Ólafsdótt-
ir og Sigrún Stefánsdóttir, starfsfólk Krabbameinsskrár. Sigrún
Helga Lund, tölfræðingur og lektor við Háskóla Íslands. Dagmar
Guðmundsdóttir, ritari, og annað starfsfólk Læknaseturs í Mjódd.
Erla Sveinbjörnsdóttir, starfsmaður Litningarannsókna Landspít-
ala. Starfsfólk Sjúkraskráarsafns Landspítala við Vesturhlíð. Guð-
rún Kr. Guðfinnsdóttir, starfsmaður Embættis landlæknis. Vís-
indasjóður Landspítala.