Læknablaðið - 01.04.2016, Blaðsíða 28

188 LÆKNAblaðið 2016/102
mynd 3. Strax eftir aðgerðina fann sjúklingurinn til mikils léttis
og munaði mest um að sjálfheyrnin var ekki lengur til staðar. Það
sem kom einnig í ljós eftir aðgerðina var að sjúklingurinn hafði
líka einkenni frá sambærilegu rofi hægra megin. Einkennin frá
vinstra eyra höfðu sennilega yfirgnæft þau einkenni og var þetta
ekki vitað fyrir aðgerðina. Sjúklingurinn var mjög ánægður með
árangur aðgerðarinnar. Sjálfheyrnin á vinstra eyra hvarf en hins
vegar stóðu eftir svimaóþægindi og stafa þau af öllum líkindum
af rofinu hægra megin.
Umræða
Rofi á efri bogagöngum var fyrst lýst árið 1998 af Dr. Lloyd Minor
og félögum.1 Óvíst er með algengi sjúkdómsins en krufningarann-
sóknir hafa bent til að algengi rofs á efri bogagöngum sé um 0,7%.
Er þá álitið að um tilviljanagreiningu sé að ræða.3 Þannig er ekki
vitað hversu margir þeirra sem hafa beineyðingu á þessu svæði
hafa í raun klínísk einkenni.
Oft eru sjúklingarnir með skerta loftheyrn á lægri tíðnum.
Heyrnarmæling sýnir þá leiðniheyrnartap en ístaðaviðbragð er
eðlilegt. Þetta leiðniheyrnartap stafar af truflun í innra eyra vegna
aukagats eða „þriðja glugga“ á beinvölundarhúsinu (labyrinthus
osseus) og er á ensku kallað inner ear conductive deafness.9
Undirliggjandi ástæður rofs á bogagöngum eru helst taldar vera
að beinþekjan yfir efsta hluta efri bogapípunnar nái aldrei eðlilegri
þykkt og þynnist smám saman og rofni jafnvel í sumum tilfellum
með tímanum. Þá virðast höfuðhögg einnig geta stuðlað að því að
rof verði. Trúlega er einhver blanda af þessu tvennu til staðar hjá
mörgum sjúklingum.3 Í þessu tiltekna tilfelli var ekki vitað til að
sjúklingurinn hefði fengið höfuðhögg sem gæti hafa orsakað þetta.
Sjúklingurinn hafði nokkuð mikil einkenni sem hömluðu veru-
lega í daglegu lífi. Rofið reyndist einnig nokkuð stórt, eða um 6
millimetra langt. Rannsökuð hafa verið tengslin milli stærðar rofs
og einkenna sjúklinganna og hafa þær verið misvísandi.4-6 Hefur
þannig ekki verið hægt að fullyrða neitt um tengslin þar á milli.
Sjúklingurinn í þessu tilfelli reyndist vera með einkennagef-
andi rof beggja vegna. Óvíst er með algengi þess en erlendar
greinar gefa til kynna að svo geti verið í 25-50% af öllum greind-
um tilfellum.7,8 Skal þó taka slíkum tölum með fyrirvara þar sem
tilfellin eru fá.
Heyrnardeyfa og svimi eru í sjálfu sér ekki sjaldgæf einkenni.
Sjálfheyrn er þó ekki algeng og er mikilvægt að fá fram við sögu-
töku ef sjúklingur finnur fyrir slíku.9 Það gæti tafið greiningu að
sjúklingarnir fela ef til vill eitt mest afgerandi einkennið sem er
einmitt sjálfheyrnin. Ástæður þess geta verið að þeir óttast að vera
taldir með geðræna kvilla. Þetta endurspeglar enn og aftur mik-
ilvægi góðrar sögutöku. Háskerputölvusneiðmyndir eru jafnan
gerðar til að sýna fram á beineyðinguna.10 Önnur greiningarleið er
svokallað VEMP-próf (Vestibular Evoked Myogenic Potential). Það er
próf sem gengur út á að hljóðörvun er gefin í eyrað sem prófað er
og síðan er vöðvavirknin í hliðvendivöðva (sternocleidomastoideus
muscle) sömu hliðar mæld. Sjúklingar með rof á bogagöngum
fá fram virkni í vöðvanum við lægri hljóðstyrk en heilbrigðir
einstaklingar. Þeir hafa sem sagt lægri þröskuld fyrir líkamlegum
viðbrögðum við hljóðáreiti.7,9 VEMP-próf var ekki framkvæmt í
þessu tilfelli heldur þótti greiningin fást nægilega örugglega fram
með sögutöku, skoðun og tölvusneiðmyndum.
Rannsóknir hafa gefið til kynna að árangur af aðgerð sé góður
og nokkrar tegundir aðgerða finnast sem hver og ein hafa gefið
ágætan árangur.2,10
Sjaldgæft er að sjúklingar greinist með einkennagefandi rof á
bogagöngum. Mögulega stafar það af einkennamyndinni sem er
nokkuð sérstök og því að sjúklingar eru ef til vill ekki tilbúnir
til að greina frá öllum sínum einkennum. Meðal helstu mismuna-
greininga eru geðrænir kvillar. Þetta tilfelli sýnir nokkuð dæmi-
gerða einkennamynd. Til að geta greint sjúklinga með þennan
sjúkdóm þarf maður að þekkja til einkennanna og fá fram góða
lýsingu hjá sjúklingnum. Þetta tilfelli undirstrikar mikilvægi
góðrar sögutöku.
Mynd 2. Tölvusneiðmyndin sýndi eyðingu á efri bogagöngum (superior canal
dehiscence). Örvarnar benda á beineyðinguna.
Mynd 3. Mynd úr aðgerðinni sem sýnir beineyðinguna. Örin bendir á gat inn í efri
bogagöngin (superior canal). Gatið var um 6 mm að lengd.
S J Ú K R A T I L F E L L I