Fréttatíminn - 26.11.2016, Page 16

páska
ferð
Dvalið í höfuðborginni Delhi sem er
sjóðheitur suðupottur menningaráhrifa
frá tímum búddadóms, hindúa, múslima
og Breta. Til Agra sem státar af þremur
stöðum á heimsminjaskrá UNESCO og er
Taj Mahal þeirra frægastur. Til að loka
hinum Gullna þríhyrningi er næst haldið
til Jaipur sem jafnan er kölluð „bleika
borgin“ vegna fjölda bygginga í þeim lit.
Í borginni Varanasi fáum við að kynnast
hinu kaótíska og iðandi mannlífi sem
víða einkennir Indland. Niður hið helga
fljót Ganges og fylgjumst með borginni
vakna. Það er ógleymanleg lífsreynsla
að sjá borgarbúa þvo sér í hinu helga
vatni. Stórkostleg litadýrð, fjölbreytt
mannlíf og fegurstu mannvirki jarðar.
Indland bíður þín.
ÞÉTT OG HNITMIÐUÐ FERÐ UM
GULLNA ÞRÍHYRNING INDLANDS
8.–19. APRÍL, 12 DAGAR
489.000 KR.*
farvel.is farveltravel farvel_travel farvel@farvel.is415 0770
*Verð per mann í tvíbýli. Nánari upplýsingar á vefsíðu Farvel.
eldar indlands
FARARSTJÓRN:
PÉTUR HRAFN ÁRNASON
Taj Mahal, Agra, Jaipur og Ganges-fljót
16 | FRÉTTATÍMINN | Laugardagur 26. nóvember 2016
Alþingiskosningarnar í október síðastliðnum fara í sennilega í sögu-bækurnar fyrir að geta af
sér óvenjulegt stjórnmálaástand
á Íslandi þar sem sjö flokkar náðu
inn þingmanni, sá langstærsti er á
vissan hátt einangraður. Í öllu um-
rótinu hefur hins vegar lítið farið
fyrir þeirri staðreynd að í fyrsta
sinn í sögu Alþingis náði innflytj-
andi kjöri í þingkosningum og það
sem meira er, tveir innflytjendur
náðu kjöri, þau Nichole Leigh Mo-
sty fyrir Bjarta framtíð og Pawel
Bartoszek fyrir Viðreisn. Þau eru
hluti af 31.812 einstaklingum sem
flust hafa til Íslands og samsvara
9,6% íbúa Íslands, samkvæmt töl-
um Hagstofunnar sem miða við 1.
janúar 2016. Aldrei hefur hlutfall
innflytjenda á Íslandi verið hærra
og nú hefur þessi hópur Íslendinga
í fyrsta sinn fastan fulltrúa á Alþingi
til (allt að) fjögurra ára.
Áhuginn á stjórnmálum og sú
staðreynd að þau hafa fæðst í öðru
landi er þó sennilega það eina
þau eiga sameiginlegt – þau koma
úr þverólíkum áttum, fluttu til Ís-
lands á mismunandi aldri og hafa
farið ólíka leið í lífinu. Pawel kem-
ur frá Póllandi, flutti til Íslands átta
ára gamall og hefur gengið í gegn-
um íslenskt skólakerfi. Hann hef-
ur lengi verið áberandi í íslensku
þjóðfélagi, bæði hefur hann verið
fastur pistlahöfundur hjá Frétta-
blaðinu og sat einnig í Stjórnlaga-
ráði. Nichole flutti hins vegar á þrí-
tugsaldri til Íslands árið 1999. Hún
fæddist í smábæ í Michigan árið
1972 og búið í fleiri fylkjum í Banda-
ríkjunum, gengið menntaveginn og
unnið ýmis störf þar. Á Íslandi fann
Pawel Bartoszek
og Nichole Leigh
Mosty eru fyrstu
innflyjendurnir
til að ná kjöri í
alþingskosningum.
Björn Reynir Halldórsson
ritstjorn@frettatiminn.is
hún sér sinn lífsfarveg þegar hún
fékk vinnu á leikskóla þar sem hún
fékk tækifæri til að þróa íslensku-
kunnáttu sína. Nichole starfaði
sem leikskólakennari á leikskólan-
um Ösp í Breiðholti þar sem yfir
80% barnanna hafa annað móður-
mál en íslensku. Þá hefur hún tekið
þátt í borgarpólitíkinni fyrir Bjarta
framtíð og er formaður hverfisráðs
í Breiðholti.
Börn í kapítalistabúðarleik
Pawel Bartoszek er fæddur í Pozn-
an árið 1980 þar sem foreldrar
hans voru í námi. Þriggja ári flutti
Pawel til Sanok þar sem fjölskyldan
bjó á útisafni, sambærilegu Árbæj-
arsafni, en móðir Pawels er mann-
fræðingur. Faðir hans er hins vegar
mikill tungumálamaður og var í
námi í norsku og dvaldi oft erlend-
is í skiptinámi en í Noregi kviknaði
áhuginn á íslenskri tungu og flutti
fjölskyldan sig um set að lokum og
flutti til Íslands.
„Maður á náttúrlega, ég veit
ekki hvort ég á að segja, dæmig-
erða æsku en að mörgu leyti þá er
uppvöxtur minn svolítið pólitískur
eins og uppvöxtur barna í svona
umhverfi er. Það er mikið rætt um
hugtök eins og „kapítalisma“ eða
„Vesturlönd. Þessi munur á lífsgæð-
um á milli okkar og Vesturlanda var
töluverður og tilfinnanlegur, fólk
vissi að það var betra að búa á þess-
um svæðum. Krakkarnir voru að
leika sér með steina og kubba og
opna kapítalismabúð og spila „ba-
seball“, miklu meira en 7 ára krakk-
ar á Íslandi voru að gera á þessum
tíma. Sjálfsmynd Pólverja var léleg,
allt var klúðurslegt, maður beið eft-
ir síma í 7 ár og svo klipptu verka-
menn á einhverja víra og eftir það
áttum við ekki síma,“ segir Pawel.
„Heildarupplifun af kerfinu var að
þetta var allt lélegt og virkaði illa.
Ég held að mörgu leyti búi ég að
þessum tíma, hann skilgreini mig
heilmikið.
1989, þegar múrinn fellur og allt
kerfið hrynur er tími sem ég hef
áhuga á og hvernig þróunin varð í
kjölfarið. Mér finnst þetta bjartur
tími, jákvæður tími. Vont kerfi
vék fyrir betra kerfi, kerfi alræð-
is og fátæktar vék fyrir lýðræði og
fjölbreytni og fjölhyggju. Ég á að
mörgu leyti rætur að sækja þangað,
í þennan tíma. Þegar þú býrð við
þetta kerfi upplifir þú ekki dagsdag-
lega að það sé verið að hlera sím-
ann en þú upplifir vöruskort,“ seg-
ir Pawel og talar um upplifun sína
að koma sex ára gamall til Noregs í
sína fyrstu utanlandsferð. „Í stað-
inn fyrir eina tegund af mjólk voru
margar tegundir, öll leikföngin
voru flottari, húsin voru litríkari.
Meiri fjöldi sjónvarpsstöðva og allt
þetta.“
Þurfti að finna sig eftir fráfall
„Ég upplifði bara hefðbundna
æsku, eins og maður sér í bíómynd-
um, svona „white middle-class
family“, var í íþróttum og átti fullt
af vinum, segir Nichole. Hennar
líf tók hins vegar stakkaskiptum
skömmu eftir að hún hóf háskóla-
nám. Þá lést bróðir hennar í bílslysi.
„Allt fór á hvolf. Hlutir sem höld-
um að séu eðlilegir voru það ekki.
Ég fattaði að ég vildi meira úr lífinu
en vissi ekki hvað. Fór til Boston
og vildi finna mig. Við vorum mjög
náin, það munaði bara 11 mánuð-
um á okkur. Við vorum næstum
því eins og tvíburar. Það var erfitt
að vinna í gegnum hans dauðsfall.
Ég fattaði líka að mikið í mínu fari
var eitthvað sem krafist var af mér,“
segir Nichole sem hætti námi og
flutti aftur heim til fjölskyldu sinnar
í heimabæ sínum til þess að glíma
við áfallið og endurhugsa líf sitt.
Hún flutti til Boston í kjölfarið þar
sem hún kynntist verðandi manni
sínum, Garðari. Hún vann hjá fjöl-
skyldu í Cambrigde sem átti bakarí
þar sem verðandi eiginmaður var
á samningi en sjálf var hún spennt
fyrir kokkaskóla. Það var því fyrir
hans tilstilli að Nichole flutti til Ís-
lands: „Hann vildi koma heim og
vera með fjölskyldu sinni. Við ætl-
uðum að vera í tvö ár en höfum ekki
farið síðan.“
Áhugi og einangrun
Pawel og Nichole flutti til Íslands
á ólíkum aldri og endurspeglar
það mismunandi reynslu við að
koma til Íslands. „Ég fer inn í bekk
í Melaskóla, það voru engar mót-
tökudeildir fyrir börn af erlend-
um uppruna eða neitt svoleiðis. Ég
lærði bara heyrðu snöggvast Snati
minn og íslensk ljóð og svona. Ég
man að kennararnir sögðu við for-
eldra mína að það hefði verið ann-
ar pólskur strákur 15 árum áður.
Ég hef hitt þann mann, hann þýð-
ir Arnald á pólsku. En þetta var á
þeim tíma þegar erlendir krakkar
voru það fáir. Það var áhugi hjá ís-
lenskum nemendum að tala við er-
lent barn og ég lærði málið því bara
nokkuð fljótt,“ segir Pawel sem gekk
vel að aðlagast nýju landi.
Fyrir Nichole, hafandi flutt til
landsins á fullorðinsaldri, gengu
hlutirnir ekki alveg jafnhratt fyr-
ir sig: „Það var mjög erfitt. Það var
allt dimmt, við fluttum í desem-
ber. Ég talaði heldur ekki íslensku.
Tengdapabbi vann mikið og var
því ekki mikið við. Tengdamamma
talaði heldur ekki mikla ensku svo
við þurfum að styðjast við orða-
bók. Ég átti heldur ekki neinn vin
og Garðar vann líka mikið og þar
að auki þurfti hann að vinna í að
endurnýja sín tengsl. Besta vinkona
mín var mágkona mín sem var 15
ára, ég fullorðin kona hins vegar.
Þetta virtist ekki það ævintýri sem
ég hélt að það yrði, segir Nichole en
félagsmyndun gekk frekar hægt hjá
henni til að byrja með. „Mér fannst
ég taka eitt skref áfram en tvö skref
til baka. Í Bandaríkjum tengjumst
við fólki á vinnustaðnum en þetta
var ekki að gerast á Íslandi.
Fyrst vann ég við skúringar og
var ein með kústinn minn en svo
byrjaði ég í 50% starfi á leikskóla.
Fólkið var gott við mig en var ekki
mikið að tengjast mér. Ég var alltaf
svolítið ein. Ég var meira hluti af
hópnum þegar fólk var komið í glas.
Þá þurfti fólk að segja allt um sig,
djammið og Pearl Jam tónleikana
í Seattle. Ég tengdist frekar öðrum
innflytjendum en þar voru tungu-
málaörðugleikar líka, fólk talaði
ekki endilega ensku en fólk var líka
að glíma við þessa einangrun og erf-
iðleika við að aðlagast. Fólk var ekki
að finna sig.“
Þrátt fyrir að Nichole hafi ekki
notið góðs af því að læra málið á
barnsaldri, líkt of Pawel, naut hún
engu að síður góðs af því að vinna
með börnum: „Börn eru að læra
og auðvitað var ég alltaf í málinu
með þeim. Ég var að kenna þeim
orð og þá var ég að læra menningu
og tungu. Ég fell fyrir starfinu, ís-
lenskir leikskólar eru allt öðruvísi
en bandarískir, þar er svo mikil
1989, þegar múrinn fellur
og allt kerfið hrynur er
tími sem ég hef áhuga á
og hvernig þróunin varð í
kjölfarið. Mér finnst þetta
bjartur tími, jákvæður
tími. Vont kerfi vék fyrir
betra kerfi, kerfi alræðis
og fátæktar vék fyrir
lýðræði og fjölbreytni og
fjölhyggju.
Pawel Bartoszek
Fyrstu innflytjendurnir sem náð hafa kjöri til Alþingis, Pawel Bartoszek og Nichole Leigh Mosty. Myndir | Rut
Mikilvægt að vera fyrirmyndir