Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2016, Blaðsíða 30

Helgarblað 29. janúar–1. febrúar 201626 Fólk Viðtal
„Ég sá hana og
varð skotinn“
Myndlistarmaðurinn Jón Óskar hefur lifað og
hrærst í listinni frá unga aldri. Indíana Ása Hreins-
dóttir spjallaði við Jón Óskar um áhrif móður hans,
sambandið við Huldu Hákon, átrúnaðargoðið David
Bowie, fjölskylduna og listina sem hann skilgreinir
sem káf á vegg.
É
g man þegar ég var krakki, að
fylgjast með myndlistarmönn­
um sem voru í kringum for­
eldra mína, hvað maður skynj­
aði sterkt hvað þetta var erfitt
líf. Þetta getur verið töff og von­
brigðin svo mikil – ekki bara pen­
ingalega heldur andlega. Ég held að
allt listafólk taki yfirhöfuð vinnu sína
mun nær sér en fólk í öðrum störf­
um. Listin verður einhvern veginn
endurspeglun af manni sjálfum og
höfnunin verður því svo mikil,“ seg­
ir einn af afkastamestu myndlist­
armönnum íslensks samtíma, Jón
Óskar.
Sonur Ragnheiðar Jónsdóttur
Jón Óskar hefur lifað og hrærst í list­
um frá unga aldri en móðir hans
er myndlistarkonan þekkta Ragn­
heiður Jónsdóttir og sambýliskona
hans til síðustu 40 ára listakonan
Hulda Hákon. „Við Hulda höfum
verið óskaplega lánsöm. Okkur
hefur vegnað vel en um leið og við
útskrifuðumst vorum við tekin upp
af galleríistum á Norðurlöndunum
sem tóku okkur upp á sína arma
og sýndu okkur um allt. Þetta hefur
gengið vel. Fyrstu árin var salan ekki
mikil en eftir því sem maður vinnur
lengur verður þetta auðveldara.“
Gott að vera ósammála
Hann segir kosti og galla við að vera
í sambúð með öðrum listamanni.
„Það væri algjör draumastaða fyrir
myndlistarmann að eiga maka sem
er fyrirvinna og gæti „koverað“
erfiðu tímana en styrkurinn felst í
samræðunum. Þegar maður býr
með kollega sínum verða allar okk­
ar samræður á öðrum grundvelli.
Við Hulda tölum gríðarlega mikið
um myndlist – okkar myndlist og
myndlist kollega okkar, hver sé að
gera hvað og hvers vegna – sem ég er
ekki viss um að maður myndi gera
með maka sem væri í öðru starfi. Við
erum hvort annars gagnrýnendur og
leitum eftir gagnrýni hvort annars.
Það gerist bæði sjálfkrafa og þegar
ég er að velta einhverju fyrir mér ber
ég það undir hana og öfugt og það er
mjög fínt. Yfirleitt erum við ósam­
mála sem er enn betra því þá þarf að
ræða, rökstyðja og svo framvegis.
Ég held að það sé öllum lista­
mönnum hollt að hafa einhvern
sem horfir yfir öxlina á þeim. Það
hefur aldrei reynst okkur erfitt að
vera í sama bransa. Sumir listamenn
fást við miklar tilfinningar í verkum
sínum og ég gæti vel trúað að sam­
búð slíkra listamanna væri erfið. Við
erum ekki það sjálfhverf. Það er ekki
mikil angist í okkar vinnu.“
Ólíkar nálganir
Jón Óskar játar því að hugmynd að
verkum kvikni oft í samræðum þeirra.
„Það er þónokkuð algengt að eftir á
sjáum við að við höfum verið að fást
við sömu hluti. Útfærslur okkar og
nálganir eru hins vegar ólíkar sem er
líka gott því ef við værum líkari gæti
það valdið árekstrum. Maður þarf að
leggja sig fram til að skilja að verkin
kviknuðu út frá sömu hugmynd því
útkoman er svo gjörólík.
Myndlistin mín tekur áhrif af öllu
sem ég geri. Það sem ég velti fyrir
mér brýst inn í myndirnar og hverf­
ur stundum úr þeim aftur. Í byrjun
gerði ég meira myndir sem áttu að
vera þetta og hitt en í dag er þetta
frekar eins og staðfesting á athöfn.
Ég segi ekki sögur heldur snýst þetta
frekar um viðveru einstaklings við
flöt eða hlut. Einhvern tímann var
ég að ganga upp stiga í gömlu húsi
í Helsinki og tók eftir háglansandi
rönd meðfram handriðinu – far eft­
ir fólk sem hefur strokið fingrinum
eftir veggnum þegar það gekk upp
og niður stigann. Mér fannst þetta
svo flott ummerki, hvernig fólk skil­
ur eftir sig slóð. Ég hef tilhneigingu
til að horfa á myndirnar mínar út
frá þessu ummerki, káfi á vegg, ein­
hverju sem ég hef verið að sýsla við í
einhvern tímann.“
Ábyrgðarfullt elsta barn
Jón Óskar var alinn upp í Reykja­
vík, elsta barn í hópi fimm bræðra.
„Pabbi var tannlæknir, sem kom sér
vel, og mamma sá um heimilið auk
þess sem hún hefur alltaf verið starf­
andi myndlistarkona. Ég var einka­
barn fyrstu sex árin en svo komu
bræðurnir í kippu. Það voru mikil
viðbrigði en skemmtileg. Mig lang­
aði alltaf í systkini,“ segir hann og
bætir við að oft hafi verið mikið fjör
á heimilinu. „Þetta gat verið ansi
róstursamt, læti og slagsmál en ég
stóð þó aðeins utan við þar sem ég
var eldri.
Ég hugsa að móðir mín myndi
segja að ég hafi verið þægilegt barn.
Það voru engir stórir skandalar. Ætli
ég hafi ekki verið ábyrgðarfullt elsta
systkini. Ég var á námskeiðum og
gerði það sem börn voru látin gera
og hlýddi en fór mínar eigin leiðir
þegar þess þurfti.“
Listin tók yfir
Hann segir móður sína eflaust hafa
haft áhrif á að hann hneigðist til lista.
„Ég var alinn upp á þannig heimili.
Kunningjahópur foreldra minna var
myndlistarfólk svo ég kynntist þeim
hópi sem krakki strax. Ég var alltaf að
skoða myndirnar hennar mömmu og
hún að spyrja mig hvað mér fyndist
um þetta og hitt. Maður var því vanur
umræðunni, sem er nauðsynlegt. Það
er ekki nóg að setjast bara niður og
mála mynd. Ég ætlaði ekki að verða
myndlistarmaður þótt ég væri alltaf
að teikna og eitthvað í þeim dúr, en
þegar ég fór að skoða það sem var í
boði í háskólanum fann ég að þar var
ekkert sem ég gæti ímyndað mér að
vinna við nema þetta. Listin tók yfir.“
Skildu í eitt ár
Þau Hulda kynntust í Mennta­
skólanum við Tjörnina árið 1972. „Við
vorum kornung þegar ég sá hana og
varð skotinn. Svo þegar ég frétti að
hún ætlaði að taka þátt í einhverju
dansatriði á árshátíð skólans plantaði
ég mér í þann hóp þótt ég væri ekki
mikill dansari. Ég lét mig hafa það
til að kynnast henni og það dugði.
Hulda hafði líka verið á námskeiðum
í Myndlistaskólanum í Reykjavík en
ætlaði, líkt og ég, ekkert endilega að
verða myndlistarkona. Það var ekki
fyrr en hún áttaði sig á því að hún
gæti farið í myndlistarháskóla að hún
fór að velta því fyrir sér.“
Hann segir að þau Hulda séu sam­
stiga þótt vissulega hafi skipst á skin
Indíana Ása Hreinsdóttir
indiana@dv.is
Búa á vinnu-
stofunni Jón
Óskar og Hulda
Hákon fluttu nýlega
inn á vinnustofu sína.
Mynd ÞoRMaR VIGnIR GunnaRSSon