Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.06.1978, Síða 8

og smátt opnuÖust augu samtíðar-
manna hennar fyrir þessu, sem varð
til þess að bæði læknar og valda-
menn þeirra tíma, hétu henni stuðn-
ingi sínum. Hún starfaði svo lengi
sem kraftar hennar entust og var allt
sitt líf sjálfri sér samkvæm í öllu.
Hún hefur lífs og liðin hlotið verð-
skuldaða viðurkenningu fyrir störf
sín og nafn hennar mun lifa.
Ein er sú grein hjúkrunarstarfsins
sem mig langar til að minnast lítil-
lega á, en það er „Rauði krossinn“.
Hjúkrunarlið hans vinnur um allan
heim af ósérplægni og mannúð til
líknar þeim sem harðast verða úti.
Rauði krossinn er glöggt dæmi um
fórnfýsi og góðan vilja til þess að
draga úr sviða sáranna.
Arið 1901 kom fyrir í svissneskum
bæ sem Heiden heitir dálítið atvik,
sem vakti athygli alls heimsins. Póst-
urinn þaut á elliheimilið með hréf
til gamals manns. Hann bjó í litlu
fátæklegu herhergi, sem var líkast
klefa í fangelsi. Bréfið sem póstur-
inn færði honum var frá Svíþjóð og
í því stóð að gamli maðurinn hefði
fengið Nobelsverðlaunin. Þessi mað-
ur hafði fórnað allri ævi sinni í
þjónustu mannúðarinnar. Frá harn-
æsku til dauðadags barðist hann ó-
slitið fyrir friði og mannúð og stofn-
aði „Rauða krossinn“.
Þessi maður hét Henri Dunant,
var svisslendingur og fæddist í Genf
árið 1828. Ilann var sonur velmet-
inna og efnaðra hjóna. Hann fékk
gott uppeldi, en var frá harnæsku
heilsulítill og sérlega feiminn og ó-
framfærinn við ókunnuga. Snemma
varð honum ljóst hve margir áttu
bágt. Móðir hans gekk ó milli fátækl-
inga og færði þeim mat og aðrar
gjafir og tók hann með sér á þeim
ferðum, og þegar hann stálpaðist sat
hann hjá föngum og las fyrir þá.
Henri Dunant var mikill vitmað-
ur, hafði óvenjulega mikla verslun-
arhæfileika og hafði gott lag á að út-
skýra hugsjónir sínar og yfirleitt
gera grein fyrir áhugamálum sínum.
Hann var trúrækinn og gerðist for-
maður kristilegs mannúðarfélags í
fæðingarbæ sínum, en mönnum var
það yfirleitt ráðgáta hvernig þessi
feimni ungi maður, sem aldrei steig
upp í ræðustól, gat verið formaður.
Hann var einstakur maður, því hann
talaði alltaf við rétta menn á réttum
tíma. Ilann ferðaðist mikið um Mið-
Evrópu og eignaðist alls staðar vini.
Henri Dunant.
Árið 1851 ferðaðist hann mikið
um Túnis. Honum ofbauð hin ó-
mannúðlega meðferð á þrælunum og
yfirleitt þrælahaldið í heild sinni og
ritaði um það allítarlega lýsingu, en
í þessu landi stofnaði hann stórt iðn-
aðarfélag, en allar tekjur sínar not-
aði hann til mannúðarstarfsemi.
Sá atburður sem mest áhrif hafði
á Henri Dunant var stríðið milli
Ítalíu og Austurríkis, og orrustunni
í ítalska þorpinu Solferino gat hann
aldrei gleymt og hún varð til þess að
hann skrifaði hina heimsfrægu hók
sína er ber heitið „Endurminningar
frá Solferino".
Árið 1859 geisaði hinn skelfilegi
bardagi milli frakka og austurríkis-
manna. Þá fékk Dunant fyrstu hug-
myndina um stofnun Rauða krossins.
Hann horfði á hinn blóðuga bar-
daga og þá ákvað hann í eitt skipti
fyrir öll að vinna í þjónustu mann-
úðar og miskunnsemi. Hinn ungi
verslunarmaður fór þegar í stað að
hjálpa hinum særðu og kom upp
hópi sjálfboðaliða sér til hjálpar í
bæ nokkrum þar í grennd. Hinir
særðu og sjúku voru fluttir í kirkjur
bæjarins, en þar höfðu hjálparmenn-
irnir bækistöð sína. Þarna ríkti
hræðilegt ástand, þúsundir manna
dóu úr blóðmissi, það vantaði lækna
og hjúkrunarlið, fólk sem hafði vilja
og um leið þekkingu til þess að veita
skjóta og nauðsynlega hjálp.
Ég leyfi mér að taka hér upp orð-
rétta kafla úr bréfi er Dunant skrif-
aði frá þessum tíma. Hann segir:
Orrustan var ekkert hjá örvæntingu
vesalings mannanna, sem lágu í
hrúgu dögum saman algjörlega
hjargarlausir. Ég hef séð gamla her-
menn gráta eins og börn. í kórum
kirkjunnar lágu margir, sem höfðu
gleymst og hvorki fengið vott né
þurrt í marga daga. Þannig lágu þeir
dögum saman, klæðlausir, svangir og
særðir.
Dunant var skelfingu lostinn, hann
vissi að fleirum hefði mátt hjarga
með skipulögðu og menntuðu hjálp-
arliði. Hann gekk á milli Napoleons,
Franz Joseps og margra hershöfð-
ingja og lýsti hörmungum bæði her-
mannanna sem særðir voru og fang-
anna sem lifðu í ólýsanlegri eymd.
Napoleon gaf samþykki sitt til að
læknir mætti líta til þessa fólks og
hjálpa því að einhverju leyti. Henri
Dunant var duglegur maður. Hann
gekk ó milli auðugra manna og bað
þá liðsinnis, en það voru aðeins kon-
ur sem réttu honum hjálparhönd.
Dunant var oft þreyttur og lasinn og
fór því um tíma heim til Sviss sér til
heilsubótar.
Áhugamál hans í æsku voru versl-
unarmálin, enda hafði hann mikla
hæfileika í þá ótt, en það hefur ver-
ið sagt um hann, að þegar hann hafi
verið í miðjum samræðum við
6
HJUKRUN