Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.12.1979, Blaðsíða 19

Barn dáið á fyrstu viku
Athuga þarf hver var dánarorsök
barnsins. Til dæmis, sýkingar á
meðgöngu, sköpunargallar, litn-
ingagallar, fyrirburðarfæðingar —
hyalin membrane syndrome, mis-
ræmi milli fósturs og grindar —
heilablæðingar, og margt fleira.
Kona með sykursýki
Þær þurfa sérstakt eftirlit á með-
göngu. Meiri hætta er á fyrirburðar-
fæðingum hjá þessum konum, einn-
ig of stórum börnum — heilablæð-
ingum í fæðingu, vansköpuðum
börnum og andvana fæddum börn-
um. Einnig er aukin hætta á fylgju-
þurrð og dauða barna rétt eftir fæð-
ingu.
Pre-eclampsia og eclampsia
Aukin hætta er á fylgjuþurrð við
pre-eclampsiu og eclampsiu, en
eclampsia er mjög sjaldgæft nú.
Einnig er aukin hætta á fyrirburðar-
fæðingum.
Aukin tíðni er á pre-eclampsiu, ef
hún hefur komið upp áður.
Pvagfœra- og nýrnasjúkdómar á
meðgöngu
Aukin hætta er á fylgjuþurrð, fyr-
irburðarfæðingum og foetus mor-
tuus, en aukin tíðni er þegar þessar
sýkingar hafa komið upp áður.
Hœkkaður blóðþrýstingur
Sömu áhrif og við þvagfæra- og
nýrnasjúkdóma á meðgöngu.
Afbrigðilegar stöður
Var ákveðin orsök fyrir afbrigði-
legri stöðu, svo sem Absolute
grindarþrengsli, myoma í legi, tum-
orar í pelvisa, fyrirsæt fylgja, van-
skapað leg, oligohydramnion,
hydramnion, sköpunargallar hjá
barni, tumorar á barni eða eitthvað
annað.
Sectio caesarea
Athuga þarf hvers vegna var gerður
keisaraskurður. Orsökin getur bent
á að gera þurfi aftur keisaraskurð,
það er konan geti ekki fætt eðlilega.
Hætta er á legbresti, sérstaklega ef
gerður hefur verið klassískur keis-
araskurður á henni, en það er algjör
undantekning ef það er gert nú til
dags.
Erfiðar fœðingar
Mjög erfiðar og langdregnar fæð-
ingar, sem endað hafa með sog-
klukku eða töng, geta bent á mis-
ræmi milli fósturs og grindar eða of
litla grind. Einnig getur einhver
önnur fyrirstaða hafa valdið þessu,
sjá afbrigðilegar stöður.
Fyrirsœt fylgja
Meiri tíðni er á fyrirsætri fylgju hjá
konum, sem fengið hafa fyrirsæta
fylgju áður. Getur leitt af sér af-
brigðilega stöðu.
Nauðsynlegt er að greina það áður
en konan er komin í fæðingu t.d.
með sonar, eða röntgenmynd.
Áðurfcett tvíbura
Talið vera að einhverju leyti ætt-
gengt.
Leg- og kviðveggur togna mikið á
tvíburameðgöngu. Það getur síðar
orsakað afbrigðilegar stöður og
einnig dystocia uteri.
Föst fylgja áður
Léleg starfsemi legs er oftast orsök
fastrar fylgju, eða inertia uteri. At-
huga þarf þetta í fæðingu.
Rhesus-ósamrœmi
Ef ósamræmi er í rhesus-blóðflokk-
um foreldra, þ.e. að móður sé Rh-f-
og faðir Rh+, þarf að fylgjast vel
með mótefnamyndun í blóði móður
á meðgöngu.
Fyrirburðarfæðingar
Athuga þarf vel, hvort einhver or-
sök var fyrir fæðingu fyrir tímann,
svo sem sykursýki hjá móður, pre-
eclampsia, cervix insufficiens o.fl.
Gangsetning fæðingar
Hver var ábending fyrir gansetn-
ingu. Var það postmaturitas, sjúk-
dómar hjá móður, hættuástand hjá
fóstri eða eitthvað annað.
Fylgjuþurrð
Var orsök fylgjuþurrðar hyperten-
sio, pre-eclampsia, nýrnasjúkdóm-
ar, æðasjúkdómar eða sykursýki hjá
móður? Eða fannst einhver önnur
orsök fyrir fylgjuþurrð?
Cervix insufficiens
Fylgjast þarf vel með þeim konum á
meðgögnu, því þeim er mjög hætt
að missa fóstur, er fer að líða á með-
gönguna. Það getur þurft að setja
upp cerclage saum í cervix.
Abortus provocatus
Fóstureyðing áður, getur orsakað
cervix insufficiens síðar meir, vegna
útvíkkunar leghálsins.
Tíöasaga tekur yfir upphafsdag síð-
ustu tíða, tíðamynstur, hvort þær
voru eðlilegar eða óeðlilegar og
hvort þær hafi áður verið regluleg-
ar. Einnig hvort konan hafi tekið
pilluna nýlega, það getur seinkað
egglosi. Athuga þarf hvort konan er
með lykkjuna uppi.
Nauðsynlegt er að konur skrái hjá
sér dagsetningu tíða, vegna tíma-
setningu meðgöngu.
Það er mjög áríðandi að ákvarða
lengd meðgöngu eins nákvæmlega
og unnt er við fyrstu komu, til þess
að hægt sé að reikna út hvenær kon-
an væntir sín af nákvæmni. Eftir 42.
viku eykst burðarmálsdauði og á
því að gera ráðstafanir til gangsetn-
ingar fæðingar við 42. viku með-
HJÚKRUN
15