Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.11.1980, Qupperneq 5

samspil hegðunarviðbragða og
svara sem á sér stað milli hjúkrun-
arfræðinga og sjúklinga meðan á
lækningarmeðferð stendur mvnda
ferli — hjúkrunarferli.“
En nú vil ég víkja að aðdraganda
þess að hjúkrunarferlið er skil-
greint. Það var. eins og við vitum
°H. hjúkrunarkonan enska. Flor-
ence Nightingale. sem fyrst skil-
greindi hjúkrunarhlutverkið og
gerði hjúkrun að sjálfstæðri at-
vinnugrein. Hún lagði einnig
grunninn að þeirri hjúkrun sem
iramkvænid var víðs vegar um hinn
þróaðri hluta heims með tiltölulega
litlum breytingum á hlutverkinu,
alit frá dögum Krímstríðsins og
iram til heimsstyrjaldarinnar síðari.
Inntak hjúkrunarstarfsins var fólgið
1 hjúkrun og umönnun sjúkra og
særðra.
Sennilega hefur engin styrjöld í ver-
ttldarsögunni valdið svo gagngerri
hyltingu á ótal sviðum mannlífsins
svo sem heimsstyrjöldin síðari. öld
hraðans og tækninnar hefur innreið
sma. Miklar framfarir verða á sviði
vísindanna. nýjar vísindagreinar
verða til og þær eldri þróast og taka
stökkbrevtingum. s.s. læknisfræðin.
Eekkingin um flest er varðar sálarlíf
■nannsins og gildi tjáskiptanna til
skilnings á hegðun einstaklingsins á
sitt upphaf um þetta leyti. Sálar-
fræði og félagsfræði bætast í hóp
vísindagreina.
Oll þessi nýja þekking og breyttur
skilningur á manninum og þeim
þáttum. er áhrif hafa á heilsufar
hans. hlaut að hafa djúpstæð áhrif á
hjúkrunarstarfið. Hún kallaði á
aukna menntun hjúkrunarfræðinga
sem og breyttan skilning á hjúkr-
unarhlutverkinu og að hjúkrunar-
störfunum vrði breytt til samræmis
við þann skilning og breyttar þjóð-
félagsþarfir. Vettvangur hjúkr-
unarstarfsins víkkar um þessar
mundir. nær nú til hins heilbrigða
manns í formi heilsuverndar og
fyrirbyggjandi heilsugæslustarfs.
Benda má einnig á að á síðustu
þrem áratugum hafa margar nýjar
starfsstéttir bæst inn í heilbrigðis-
þjónustuna. t.d. sjúkraliðar. sjúkra-
þjálfar. iðjuþjálfar og félagsráð-
gjafar. Sumir þessara hópa hafa
tekið við hluta af störfum hjúkrun-
arfræðinga. meðan þeim hafa bæst
önnur og ný verkefni.
Það skal því engan undra að á ára-
tugunum eftir heimsstyrjöldina síð-
ari fara að heyrast æ fleiri raddir
meðal hjúkrunarfræðinga um það
að þeir finni í vaxandi mæli til óör-
vggis í hjúkrunarstarfinu. Peir viti
ekki lengur hvað flokka beri til
hjúkrunarstarfs. því aðgreiningin
frá störfum annarra starfshópa inn-
an heilbrigðisþjónustunnar revnist
æ örðugri.
Með þessu bentu þeir á nauðsvn
þess að hjúkrunarfræðingar skil-
greindu hjúkrunarhlutverkið að
nýju út frá hinum breyttu tímum.
Margir hjúkrunarfræðingar bentu
einnig á mikilvægi þess að hjúkr-
unarstéttin sjálf ákvæði og bæri
ábyrgð á hvert verða skyldi inntak
hjúkrunarstarfa framtíðarinnar.
Hjúkrunarfræðingar hófu nú að
rannsaka hjúkrunarstarfið og settur
var fram fjöldi kenninga og hug-
mvnda um nýjar skilgreiningar á
hjúkrunarhlutverkinu. Á ára-
tugnum 1960-1970 var ötullegast
unnið að þessum rannsóknum.
einkum í Ameríku. En upp úr þess-
um hræringum öllum og rannsókn-
um á hjúkrunarhlutverkinu er
hjúkrunarferlið sprottið.
Eftir að hjúkrunarferlið hafði verið
skilgreint voru settar fram tilgátur
um að það hlvti að mega finna í öllu
hjúkrunarferli einhverja sameigin-
lega þætti. einhver þau atriði sem
endurtækju sig öðrum oftar í hjúkr-
unarstarfinu. hvort sem þau eru
unnin á sjúkradeild. í heilsuvernd. á
skurðstofu eða enn annars staðar.
Og að þessir sameiginlegu þættir. ef
þeir fyndust. hlvtu þá að mvnda
grunninn í öllu hjúkrunarstarfi.
væru sá rauði þráður. sem leggja
bæri alla áherslu á að búa hjúkrun-
arfræðinga undir að geta spunnið á
sem bestan og vandaðastan veg.
Það er svo árið 1967 að hópur
hjúkrunarfræðinga í Ameríku birtir
niðurstöður sínar úr rannsóknum á
hjúkrunarferlinu. sem gerðar voru í
áðurnefndu skvni. Greining þcirra
leiddi í ljós að allt hjúkrunarferli
skiptist í fjóra megin þætti. sem
alltaf birtast í sömu röð:
I fyrsta lagi byggir hjúkrunarfræð-
ingurinn alla vinnu sína á ákveðn-
um upplýsingum sem hann aflar og
dregur síðan ályktanir af um hjúkr-
unarþarfir eða vandamá! sjúklings-
ins. Við köllum það hjúkrunar-
greiningu.
í öðru lagi gerir hjúkrunarfræðing-
urinn áætlun um það hvernig best
muni með ákveðnum úrræðum að
leysa úr vanda eða mæta hjúkrunar-
þörfum sjúklingsins.
í þriðja lagi hrindir hann þessari
áætlun í framkvæmd.
I fjórða lagi metur hann hvern ár-
angur hjúkrunaraðgerðin hefur
HJÚKRUN 3-‘4 bo - 56. árgangur 3