Hjúkrun: tímarit Hjúkrunarfélags Íslands - 01.05.1988, Síða 8

marki því annars er hætta á að
gipsið aflagist, verði lélegt.
Sýking eftir aðgerð: Vegna þrýst-
ings gips á húð, getur niðurbrot á
vefjum átt sér stað, sérstaklega
yfir beinum. Hættan er til staðar
allan tímann, sem gipsið er notað.
Þó kemur sýking í sárum venju-
lega fram u.þ.b. 5 dögum eftir að-
gerð. Ummerki sýkingar geta þó
komið fram innan 48 klst. frá að-
gerð.
Einkenni:
1. Verkir. Þeir geta varað í
nokkra daga eða þangað til að
taugaskaði er orðinn það mikill
að taugarnar hætta að flytja
nokkur boð um sársauka.
Þannig þýðir það ekki að allt sé
í stakasta lagi þrátt fyrir það að
sjúklingur hættir að kvarta
undan verkjum. Heldur er um
hættuástand að ræða.
2. Fúl, óþægileg lykt frá gipsi eða
undan brúnum þess.
3. Útferð í gegnum gips eða frá
endum þess.
4. Óútskýrð, snögg hitahækkun
(hitatoppar).
5. Heitir blettir á gipsi yfir sýking-
arstað.
Hitamörk eru ágreiningsefni. En
þar sem um bakteríusýkingu er að
ræða má búast við hita > 38° C.
Börn sveiflast mjög í hita yfir sól-
arhringinn (getur munað einni
gráðu).
Önnur merki sýkingar eru: Roði,
staðbundinn hiti, verkir, fyrirferð-
araukning og slappleiki.
Hjúkrun: Mæla þarf og meta hita
svo og að þreifa á gipsi. Einnig er
nauðsynlegt að nota lyktarskynið
m.t.t. fúllar lyktar. Hlusta þarf á
kvartanir sjúklings og meta þær
með sýkingu í huga. Ef hiti er mik-
ill má beita umhverfiskælingu eða
hitalækkandi lyfjum til þess að
lækka hitann sé það talið æskilegt,
en ekki fyrr en búið er að taka
afstöðu til meðferðar.
Nota skal bragga yfir gips fyrst um
sinn eða meðan það er að harðna.
B) í kjölfar svæfingar er ávallt
möguleiki á bældri öndun, sem
eykur líkur á lungnabólgu. Enn
aukast líkurnar þegar rúmlega
bætist við. Einnig ef notuð eru
verkjalyf, sem draga úr öndunar-
tíðni og dýpt öndunar.
Hjúkrun: Fyrirbyggjandi er að
hvetja sjúkling til djúpöndunar og
kenna hóstatækni svo sem að láta
sjúkling blása upp blöðru eða
skurðstofuhanska. Ef í harðbakka
slær verður að grípa til markvissr-
ar sjúkraþjálfunar. Til þess að
meta öndun þarf að telja og meta
hana m.t.t. dýptar, tíðni, óhljóða
og hósta.
Vökvainntekt meiri en viðhalds-
vökvun er einnig nauðsynleg til
þess að þynna slím og auðvelda
sjúklingi að losna við það.
Hjúkrunargreining 5 -
Rökstuðningur
Dvöl á sjúkrahúsi veldur ákveð-
inni streitu vegna breytinga á dag-
legu lífi, þó svo að líkamsástand
barns sé stöðugt. Mismunandi lífs-
reynsla og atburðir hafa áhrif á
aðlögun barns/foreldra að nýjum
aðstæðum. Nauðsynlegt er að hafa
í huga hin ýmsu þroskaskeið barna
og unglinga samkvæmt kenning-
um í félags- og sálarfræði (t.d.
Erikson og Piaget) svo og fyrri
virkni barns og foreldra.
Skort á aðlögun sýnir barnið með
t.d. „ótímabærum“ líkamlegum
kvörtunum. En þannig yfirfæra
þau gjarnan andlega vanlíðan sína
yfir á líkamlega líðan.
Aðlögunarvandi getur komið
fram t.d. sem minnkaður áhugi
fyrir nánasta umhverfi s.s. gagn-
vart stofufélögum/starfsfólki. Þó
ber að hafa í huga mismunandi
tjáningarmáta einstaklingsins. Þar
sem einn lætur vanlíðan í ljós á
opinn hátt með gráti þegar annar
gerist þögull og hverfur inn í
sjálfan sig.
Til að verjast þessu þarf starfs-
fólkið að vera vakandi fyrir ein-
kennum og notast þar við mat for-
eldra/aðstandenda og/eða glögga
upplýsingaskrá um skapferli/
áhugasvið barns, og fyrri getu þess
(sjáeinnig hjúkrunargreiningu 1).
Vanhæfni til aðlögunar foreldra/
aðstandenda að breyttu hlutverki í
kjölfar innlagnar barns á sjúkra-
hús getur komið fram m.a. sem
vanmáttarkennd og/eða að þeir
varpa allri ábyrgð yfir á herðar
starfsfólks. Til úrræða er að virkja
foreldra/aðstandendur í A.D.L.
eftir getu þeirra. Með því móti
gætu þeir fundið til meira öryggis
og sjálfstæðiskenndar, og að þeir
séu virkir þátttakendur í því að
vinna að bata barnsins. Einnig er
sjálfsagt að fræða foreldra/
aðstandendur um gang mála t.d.
sjúkdóm/meðferð, og tæki/áhöld
sem notuð eru svo að, sem fæst
komi þeim á óvart.
Hjúkrunargreining 6 -
Rökstuðningur
Eftir slys og í veikindum er þörf
fyrir aukna inntöku og næringar-
ríkari fæðu, til þess að mæta þörf-
um líkamans fyrir „hráefni til við-
gerðar“.
Þá bregður svo við að sjúklingur
verður oft lystarlaus t.d. vegna
verkja, ógleði og uppkasta. Þar á
ofan bætist, að við langa legu getur
komið fram depurð hjá sjúklingi,
sem lýsir sér í lystarleysi.
Vegna sjúkdóms í stoðkerfi er
aukin þörf fyrir Ca++ sem tekur
þátt í uppbyggingu og viðhaldi
beina. Helstu uppsprettur Ca++ er
í mjólk og mjólkurafurðum,
grænu grænmeti, hnetum, hveiti
og hrísgrjónum. D-vítamín er
nauðsynlegt til upptöku og nýt-
ingu á Ca++.
Inntekt hitaeininga telst ekki
spegla næringargildi fæðunnar.
Almennt fæði á sjúkrahúsum
verður að teljast nægjanlega nær-
ingarríkt til þess að viðhalda vexti
6 HJÚKRUN ‘/fa-64. árgangur